Futuristische romans: deze boeken bieden inspiratie

In de toekomst kijken is moeilijk, maar veel schrijvers moeten wel als ze aan een futuristische roman beginnen. Aan de hand van de huidige ontwikkelingen zijn sommige dingen bovendien ook zonder glazen bol eenvoudig te voorspellen. Hoe doe je dat, en welke schrijvers waren er succesvol mee? 

Durf ernaast te zitten

Het is allereerst een kwestie van de actualiteit in de gaten houden. Al decennialang zie je aankomen dat bepaalde energiebronnen niet zo houdbaar zijn als vroeger werd gedacht. Als je een roman schrijft die zich in pakweg 2200 afspeelt, kun je daar met enige stelligheid in optekenen dat slimme auto's op zonne-energie rijden en dat dieselauto's volledig verbannen zijn. Dat in een dergelijk decor goedkope energie veelal uit duurzame bronnen afkomstig is zoals zon, wind, aardwarmte en water, is geen al te gewaagde voorspelling, maar dan nog: durf ernaast te zitten, je schrijft immers een roman. 

Evert Hartman zat er eng dichtbij

De futuristische jeugdromans van Evert Hartman (1937-1994) komen griezelig dichtbij de huidige ontwikkelingen. In Vechten voor overmorgen en Niemand houdt mij tegen neemt hij een voorschot op de smartphone, het hacken van beveiligingsapparatuur, de stijging van de zeespiegel, een overheid die meer de nadruk legt op duurzaamheid en de zelfrijdende auto. Met het klonen van mensen, het deels onderlopen van Nederland en - in beide boeken - een dictatuur in ons land zat hij er vooralsnog naast, maar het tweeluik werd er niet minder populair door. 

George Orwell en Stephen King

Het bekendste boek als het gaat om overheidscontrole is waarschijnlijk George Orwells 1984, met de bekende term Big Brother en alle uitwassen daarvan (overal camera's). Ook Stephen King, die zich normaal gesproken op horror toelegt, deed onder het pseudoniem Richard Bachman met The running man (in Nederland vertaald als Vlucht naar de top) een duit in het zakje. Deze thriller uit begin jaren '80 schetst een zwartgallig beeld van een verhufterde Amerikaanse samenleving die volledig wordt gedomineerd door de entertainmentindustrie. De 9/11-achtige uitsmijter zal King liever niet hebben zien uitkomen. 

Digitale apocalyps

Een enigszins sceptisch toekomstbeeld, al dan niet met knipoog, lijkt goed te werken. Het gegeven dat veel uitvindingen ons luier maken, biedt eveneens de nodige inspiratie. Fantaseer erop los: wat als op een dag het internet eruit knalt en een digitale apocalyps plaatsvindt? Menigeen zou volledig in paniek raken. Niet werkende stoplichten met verkeerschaos tot gevolg, winkeliers die niet meer af kunnen rekenen, influencers die hun ei niet kwijt kunnen. De situaties die Google-bril dragende 'bestuurders' van zelfrijdende auto's kunnen veroorzaken, zijn daarbij zelfs absurdistisch. Of dit hilarisch of juist spannend wordt, bepaal je zelf.