Wat is de herkomst van ‘het is botertje tot de boom’

Als ‘het botertje tot de boom’ is, dan verloopt alles goed en zonder problemen. Al sinds de 15^e eeuw gebruiken mensen dit spreekwoord, maar waar komt het vandaan?

Bodem

Het woord ‘boom’ is in dit spreekwoord een verkorting voor bodem. Je schrijft dat dan ook wel als boôm. Hier kan je zien dat door een accent de d in het woord is weggevallen. Later zijn we dit als boom gaan schrijven in het spreekwoord.

Botervat

De herkomst van dit spreekwoord is niet met zekerheid te zeggen, maar hoogstwaarschijnlijk gaat het in het spreekwoord om een botervat. Dit was een vat dat vanaf de bodem tot de top helemaal was gevuld met zuivere boter. Maar de handelaren bedrogen elkaar wel eens met die botervaten. Zo maakte sommige een dubbele bodem of goten ze zout op de bodem, zodat het leek of het vat vol was, maar de handelaar zelf nog wat achterhield.

Boterboor

Om erachter te komen of je werd opgelicht of niet, kon je aan de slag gaan met de boterboor. Dit lijkt op een appelboor, maar dan een stuk groter. Deze kon je naar de bodem laten zakken. Als je die dan ronddraaide, schepte je mee wat er op de bodem lag. Als je de boterboor dan met romige boter weer naar boven haalde, dan was het goed. Dus ‘het botertje is tot de boom’

Bron: OnzeTaal