Afbeelding

Foto: Pixabay via Pexels
Foto: Pixabay via Pexels
Als iemand iets heel erg graag wil en zich hier alleen op focust, maar een grote kans heeft dat hij niets krijgt, dan wordt vaak gezegd dat hij een deksel op zijn neus krijgt. Maar wat betekent dit en waar komt deze uitdrukking vandaan?
Laten we beginnen met het feit dat ‘het deksel op de neus krijgen’ niet het volledige gezegde is. Dit is eigenlijk: ‘wie het onderste uit de kan wil hebben, krijgt het deksel op de neus’. Het gezegde verwijst naar oude schenkkannen en bekers, waar vaak een flapdeksel met een klein scharniertje op zat. Als je dan het laatste slokje uit de kan wilde, moet je het deksel vasthouden, anders viel deze op je neus. En omdat deze vrijwel altijd van tin of aardewerk gemaakt waren, kon dit hard aankomen.
Het gezegde verwijst dus vooral naar wie echt alles wil hebben, en daardoor de rest van de wereld uit het oog verliest, daar vaak een prijs voor moet betalen. In dit geval is die prijs dus een deksel die op je neus klapt. Er zijn nog een aantal gezegden met vergelijkbare betekenissen, zoals boontje komt om z’n loontje.
Drinkkannen of -pullen met deksels waren gebruikelijk in de late middeleeuwen en de vroegmoderne tijd. Zo’n deksel zorgde ervoor dat dat er vliegen of insecten in de pullen kropen. Het is niet zeker of deze deksels ervoor zorgden dat de pestepidemie in de veertiende eeuw teruggedrongen werd. Toentertijd werden insecten namelijk nog niet gekoppeld aan de verspreiding van ziektes, al kan het zeker zo zijn dat een bepaald gevoelsmatig concept van hygiëne een rol speelde hierbij.
Hoewel deze drinkpullen erg oud zijn en daarmee het gezegde ook, werd deze voor het eerst teruggevonden in het zeventiende-eeuwse werk Klucht van Oene van Jan Vos uit 1662.
Dit artikel is een verbastering van een artikel van IsGeschiedenis.
Kies een schrijfboek bij je abonnement op Schrijven Magazine.
Het komende nummer van Schrijven Magazine niet missen, maar nog geen abonnee? Meld je aan vóór vrijdag 23:59 u.
Te lezen in het komende nummer van Schrijven Magazine. Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u.!
Namelijk je zinsopbouw! Dit nummer niet missen? Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u.!
Dit nummer niet missen? Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u.
Moeten we ons zorgen maken? Meld je aan voor donderdag 26 januari 23.59 u, en je leest het antwoord!
Dit nummer niet missen? Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u.
Niet in Antwerpen! Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u. en ontvang dit nummer.
Dit nummer niet missen? Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u. en ontvang dit nummer.
Over steengoede personages schrijven. Meld je aan voor vrijdag 24 maart 23:59 u.!