Wat is de herkomst van ‘Een kat in de zak kopen’? 

Als je niet helemaal zeker bent over je aankoop dan kun je zeggen dat je een kat in de zak hebt gekocht. Deze uitdrukking bestaat al lang, maar waar komt dit vandaan?

Zwarte kat

Er bestaan twee theorieën over de herkomst van ‘een kat in de zak kopen’. Die theorieën komen best veel met elkaar overeen. Vroeger maakten bonthandelaren nog jassen van kattenbont. De handelaren vonden dat alleen zwarte katten geschikt waren voor bontjassen. Soms probeerden oplichters de handelaars katten met een andere kleur vacht te verkopen. Ze deden de kat dan in een zak en hoopten erop dat de handelaars ze erop vertrouwden dat de kat zwart was. Als de handelaar niet in de zak had gekeken voordat hij de kat kocht, zei men dat hij ‘een kat in de zak’ had gekocht.

Duivel

Een andere theorie is dat ‘een kat in de zak kopen’ komt uit oude volksverhalen. Dit specifieke volksverhaal ging over de zogenoemde ‘wisseldaalder’, een fictieve munt die altijd weer terugkeerde naar zijn eigenaar. Wanneer je deze munt had, kon je nooit arm worden. Het ging het in die verhalen vooral over hoe je die munt kon bemachtigen.

De duivel had de wisseldaalder in bezit. Om deze te bemachtigen moest iemand met een kat in de zak om middernacht op een kruispunt gaan staan. Wanneer je daar stond, kwam de duivel, vermomd als persoon, langs, om te vragen wat er in de zak zat. De duivel wilde namelijk een haas van je kopen. Je moest dan dus zeggen dat er een haas in zat, om er daarna als een haas vandoor te gaan, voordat de duivel doorhad dat je hem bedrogen had. Je had de duivel dus ‘een kat in de zak’ verkocht.

Dit is een bewerking van een artikel dat eerder is verschenen bij IsGeschiedenis.