Wat is de herkomst van ‘de laatste loodjes wegen het zwaarst’?

Dit spreekwoord, ook wel eens afgekort naar ‘de laatste loodjes’, betekent dat het daadwerkelijk afmaken van iets het moeilijkste deel van het werkproces is. Het is juist dat laatste beetje werk, dat vaak het lastigst is! Waar komt dit spreekwoord vandaan?

Herkomst

Waar de herkomst van sommige spreekwoorden verloren is gegaan, kent dit spreekwoord meerdere oorsprongen. De gebruikelijkste verklaring van de herkomst van dit spreekwoord is dat het terugverwijst naar het wegen met een weegschaal met loden gewichten. Bij deze manier van wegen waren het de laatste gewichtjes die de doorslag gaven. Gezien de laatste gewichtjes vaak kleine stukjes lood waren, moest hier de meeste aandacht aan gegeven worden en was dit het moeilijkste om goed af te stellen.

Een andere verklaring komt uit het drukkersvak, waar ‘loodje’ naar een loden drukletter zou verwijzen. Drukkers plaatsten vroeger losse letters op een zogenoemde zethaak, die steeds zwaarder werd naarmate de tekst zich vorderde. De laatste loodjes toevoegen kostte daarom de meeste moeite omdat het zwaar werd om vast te houden. Deze oorsprong is alleen onwaarschijnlijk want, naast de verklaring voor dit spreekwoord, wordt er nergens anders verwezen naar loden letters als ‘loodjes’.

Loodjes of lootjes?

In de spreekmond klinken deze twee woorden vaak hetzelfde. Als je niet weet waar het spreekwoord vandaan komt, kan het soms moeilijk zijn om te weten welke van de twee het is. Hier wordt verwezen naar kleine stukjes lood, en niet naar een klein lot. De juiste spelling is dan ook ‘loodjes’!

Bronnen: OnzeTaal, Vlaanderen