Herkomst van ‘je ergens met een jantje-van-leiden van afmaken’

Doe je ergens je best niet op of raffel je iets af of doe je het maar half? Dan ben je jezelf ergens met een jantje-van-leiden van aan het afmaken. Dit is een best origineel gezegde. Benieuwd waar het vandaan komt? 

Jan Beukelszoon van Leiden

In het spreekwoord zit een naam, namelijk die van Jan Beukelszoon van Leiden. Jan leefde van 1509, totdat hij vermoord werd in 1536. Hij had de opleiding tot kleermaker gevolgd, maar werd uiteindelijk ook koopman en herbergier. Ook werd hij lid van een zestiende-eeuwse religieuze groepering. Deze groepering heette de wederdopers en zij vonden onder andere dat alleen volwassenen gedoopt mochten worden. 

Slechte reputatie 

Nu is het nog niet duidelijk waarom het gezegde dan naar hem vernoemd is. Dit heeft te maken met het feit dat Jan van Leiden bekendstond om zijn gladde praatjes. Een tijdgenoot sprak over hem met de volgende woorden: ‘loos verciel’ (loze praatjes) en ‘schalck en gheveynst’ (sluw en onoprecht). Door de slechte reputatie van Jan ontstond in de zeventiende eeuw het gezegde ‘het afleggen met Jan van Leyen’. Dit betekende zich ergens met een mooi praatje van afmaken. In de twintigste eeuw veranderde het gezegde en de betekenis naar wat het nu is. 

Bron: Onze Taal