Overlees interview redacteuren uit Schrijven Magazine nummer 1 2015

Dit artikel is afkomstig uit het eerste nummer van Schrijven Magazine van 2015. Wil je het volledige artikel in het eerste nummer van Schrijven Magazine lezen? Bestel het nummer hier na.

Klankbord

Iedere schrijver weet inmiddels dat je niet kan vertrouwen op de lof van vrienden, buren of collega's. Redacteuren hebben in hun jaren bij de uitgeverij het ook vaak gelezen in de begeleidende brieven bij de manuscripten die hen werden opgestuurd. 'Iedereen in mijn omgeving zegt: jij schrijft zo goed, daar zou je iets mee moeten doen.' Het manuscript zelf viel meestal tegen.

Wie op zoek gaat naar een deskundiger oordeel komt snel uit bij schrijvers. Of je nu kijkt naar de docenten van de meerjarige opleiding aan de Schrijversvakschool, de cursussen van Script+ of de masterclasses van de Querido Academy: bijna overal werken auteurs met ten minste één publicatie op hun cv. Voor de meesten is dat een welkome aanvulling op hun vaak karig auteursinkomen.

Beter dan vrienden of een schrijver is echter het oordeel van een oud-redacteur van de uitgeverij. 'Het is natuurlijk niet helemaal waardeloos als een vriend je werk prijst,' zegt Arjan Post, die vijf jaar werkte bij Augustus en Nieuw Amsterdam. 'Het betekent dat je tekst overkomt.'

Het kan ook heel inspirerend zijn om een bewonderd auteur te horen uitleggen hoe hij het doet, vervolgt Post. 'Daar kun je veel van leren. Maar de redacteur is de enige die –  met al zijn professionele kennis en ervaring – naast je zit zonder dat bewondering in de weg zit. Als je een cursus bij een auteur volgt, wil je toch zijn trucje afkijken. Het geheim van zijn talent ontdekken. Andersom heeft een auteur misschien te veel de neiging om zijn manier van denken en schrijven als norm uit te dragen.'

Een goede redacteur is als 'een klankbord, een spiegel,' vindt Post. 'Veel auteurs weten niet hoe hun tekst overkomt. Een redacteur helpt om kritiek op je eigen tekst te ontwikkelen en te verinnerlijken. Niet door zelf als redacteur dingen te verzinnen: "Voeg hier een knorrend varken in", maar door aan te wijzen waar de tekst wringt. Het verzinnen en verbeelden blijft de taak van de auteur zelf.'

Hermetisch bolwerk

Medendorp is niet de enige oud-redacteur die schrijvers waarin ze gelooft onder zal proberen te brengen bij een uitgeverij in haar netwerk. 'Ik kan dat alleen doen als ik het echt veelbelovend vind,' meent ook Duin. 'Ik moet aan mijn imago bij uitgeverijen denken, van wie ik immers ook opdrachten krijg. Ik kan het me niet veroorloven om met pulp aan te komen zetten.'

Maar het komt voor. Duin bracht zes auteurs onder bij een uitgeverij. Onder wie thrillerschrijfster Carina van Leeuwen. Duin leerde de rechercheur kennen omdat ze was gevraagd feiten te verifiëren voor een andere thriller. Duin daagde haar uit zelf een boek te schrijven. Ze leverde eerst een 'heel slecht manuscript' in, zegt Van Leeuwen zelf. Dankzij Duins begeleiding debuteerde ze toch bij A.W. Bruna.

'Niet-gepubliceerde schrijvers zien mij wel als springplank,' zegt ook Post. 'Ze hebben allemaal een klein beetje last van een calimerocomplex. Ze zien de uitgeefwereld als een hermetisch bolwerk waar zij nooit binnenkomen. Als een geheim genootschap met ingewikkelde codes. Maar als ik het goed genoeg vind, help ik. Zeker. Ik heb nu een manuscript onder handen dat ik ga proberen onder te brengen.'