Hoe het ouderschap schrijvers verandert

Schrijvers James Parker en Mohsin Hamid praten over hoe het vaderschap hun werk heeft beïnvloed en wat ze eraan hebben gehad als schrijvers. Vallen de twee wel te combineren?

Literaire openbaringen tijdens het voorlezen

Parker herinnert zich de literaire openbaringen tijdens het voorlezen voor het slapen gaan. ‘Alsof de lucht zelf een oordeel heeft over de tekst. Ik leerde snel de waarde van herhaling kennen, de mysterieuze penetratie, de gestage toename van kracht.’

De schrijver en vader heeft veel geleerd door boeken voor te lezen aan zijn kritische zoon. ‘Hou het fris, vertel een goed verhaal en draai er niet omheen. Wees niet bang om hetzelfde twee keer te zeggen als het belangrijk is. Respecteer de lezer, wees loyaal tegenover je personages en als je beschrijvend wil zijn, hou jezelf tegen (veel hiervan valt onder regel tien van schrijven van Elmore Leonard: ‘Probeer het deel dat lezers overslaan niet te schrijven’).’

Celibatairen schrijven meesterwerken

Toch raad Parker het niet aan om ouder en schrijver te zijn: ‘Er is iets in het schrijven, in het schrijverschap, dat schadelijk is voor het gezinsleven, of vice versa.’ Zo maakte ook P.G. Wodehouse een punt door zijn boek The Heart of a Goof te wijden aan ‘mijn dochter, Leonora, zonder haar niet aflatende sympathie en aanmoediging zou dit boek binnen de helft van de tijd zijn afgewerkt.’

Een priestervriend van Parker wees hem erop dat alle grote werken van mystiek zijn geschreven door celibatairen. ‘Als ze kinderen hadden gehad, zouden ze te moe zijn geweest om te bidden.’

‘Het hersendefect dat een schrijver een schrijver maakt is anti-huiselijk,’ zegt Parker. ‘De schrijver wacht verlangend op het moment dat de verbeelding liefde en plicht uit het raam gooien. Het is niet makkelijk om met een schrijver te wonen, want kinderen vereisen, verdienen en moeten aandacht krijgen. Dus wat moet je doen als ouder-schrijver? Als je het toevallig te weten komt, doe me een plezier en laat het me weten.’

Schrijverschap en ouderschap complementair

Op praktische manieren is het schrijven inderdaad in strijd met het ouderschap, merkt Mohsin Hamid op. ‘Mijn schrijfdag is van negen tot een. Daarvoor en daarna ben ik constant bezig met de kinderen. Maar kinderen geven ook extra ruimte waarvan je niet wist dat die bestond. Waar er geen tijd leek te zijn, wordt het schema gereorganiseerd.’

En Hamid beweert dat het ouderschap en het schrijverschap soms zelfs complementair zijn. Waar Parker leert van het voorlezen van kinderboeken, leert Hamid van zijn dochter. Door mee te doen met haar verhaaltjes realiseerde hij zich dat elk verhaal participatie nodig heeft. Ook leerde hij te experimenteren met vorm en metafictie door verhaalverzoekjes zoals ‘vertel een verhaal over een verhaal’.

Poreuzere schrijver

Hamid gaat zelfs zo ver om te zeggen dat het ouderschap zijn gevoel van mens-zijn heeft versterkt. ‘Het heeft me poreuzer gemaakt. Als ouder ben je volkomen afhankelijk van de genade van vreemden, afhankelijk van de mensheid om je kinderen geen kwaad te doen.’ Het is een goede training voor schrijvers, meent hij. ‘Want we vertrouwen op lezers. We zetten onze woorden in de wereld en hopen op een connectie. We weten dat we er niet op kunnen rekenen.’

‘Afwijzingsbrieven zullen komen, slechte recensies en teleurstellende nachten. Maar als ouder weet je dat één gepassioneerde lezer soms genoeg is. Een persoon die je verhalen verslindt en glimlacht en misschien met een slaperige stem zegt: ‘Vertel het nog een keer’.’