Herkomst van ‘De kroon spannen’

De eerste koning ooit besteeg de troon al meer dan 4000 jaar geleden, maar kronen werden zelfs al veel eerder dan dat gedragen door verschillende heersers. Het spreekwoord ‘dat spant de kroon’ wordt dan ook al vele eeuwen gebruikt in Nederland.

---

Betekenis

Het spreekwoord kan verschillende vormen aannemen, zo wordt er zowel ‘de kroon spannen’ als ‘dat spant de kroon’ gebruikt. Beide betekenen dat er niks beter is of het kan overtreffen.

Herkomst

‘De kroon spannen’ betekent letterlijk: de kroon op iemands hoofd zetten. Spannen betekent hier dan ook iets aangemeten krijgen, in plaats van de meer bekende betekenis van strak trekken.

Waar de uitspraak precies vandaan komt is onduidelijk. Volgens sommige theorieën heeft het te maken met de koning. De koning is in de monarchie de hoogst mogelijke positie, niks staat daarboven. Een andere theorie interpreteert de kroon als een ‘crone’, wat verwijst naar de lauwerkrans die (sport)winnaars op hun hoofd gezet kregen.

Negatieve connotatie

Al klinkt het redelijk positief, het spreekwoord heeft tegenwoordig wel een negatieve betekenis. Als iemand zegt dat jij of jouw gedrag de kroon spant, moet je dit zeker niet als compliment opvatten. Wanneer het spreekwoord precies deze negatieve bijbetekenis kreeg, is niet bekend. Het is mogelijk dat dit gebeurde in de loop van de 19^e eeuw, nadat aan het einde van de 18^e eeuw de Franse Revolutie was afgelopen. 

Bronnen: Historiek; Onze Taal