Dít zijn de woorden van 2018

Nieuwe woorden die zijn ontstaan door de maatschappij. Woorden als ‘kwispellezen’ en ‘rooftijdschrift’ tot en met ‘balanstrutje’ en ‘blokkeerfries’. Van Dale heeft 18 nieuwe woorden genomineerd voor ‘Woord van het jaar 2018’. Ze zijn dit jaar weer om te smullen, dus we lichten er alvast 10 uit. Een van de 18 woorden zal op 18 december gekroond worden tot ‘Woord van het Jaar’.

 
Balanstrutje

De Zakenvrouw van het Jaar 2017 Elske Doets bracht dit woord naar buiten. Zij vroeg zich af hoe terecht het is om als vrouw die niet hogerop komt in haar carrière alle schuld af te schuiven op de buitenwereld (mannen). Doets: ‘Is het niet zinvoller, en leerzamer, een deel van de verklaring dichterbij te zoeken? Bij onszelf?’  Balanstrutje betekent: ‘Carrièrevrouw die te veel bezig is met de balans tussen werk en privé om te kunnen doordringen tot de top van het bedrijfsleven, gemunt door de Zakenvrouw van het Jaar 2017, de Nederlandse reisondernemer Elske Doets (1972).’ 

Blokkeerfries

Wanneer dit woord voor het eerst werd gebruikt is niet helemaal duidelijk, waarschijnlijk is ‘blokkeerfries’ in de volksmond of door de media ontstaan. Het betekent: ‘Elk van de personen die in Friesland een wegblokkade hebben opgezet om anderen te verhinderen te demonstreren tegen een aspect van de sinterklaastraditie, door sommigen beschouwd als verdediger daarvan.’ 

Bomcycloon

Bomcycloon werd dit jaar door de Belgische media gebruikt. Een dag later dook het woord op in een artikel in het Nederlands Dagblad. Het had betrekking op het weer in Noord-Amerika, maar later ging het om een winterorkaan langs de kust van België en Nederland. Wat het betekent? ‘Zich zeer snel ontwikkelende (winter)orkaan, waarvan het effect verwoestend kan zijn.’

Creditboy

De fraudehelpdesk noemde ze gsm-afpersers, maar in de NRC Next verscheen een artikel waarin de criminele jongeren door een moeder van een abonnementsfraudeslachtoffer ‘credit boys’ werden genoemd. Het betekent: ‘Criminele jongere die zijn slachtoffers (met beloftes, chantage of bedreiging) overhaalt om op krediet mobiele telefoonabonnementen af te sluiten en de daarbij verkregen smartphones aan hem af te staan.’ 

Intimiteitscoördinator

Wie dit woord voor het eerst naar buiten bracht, is niet duidelijk. De betekenis wel: ‘Iemand die door een filmstudio wordt ingehuurd om er bij filmopnames op toe te zien dat naakt- en/of seksscènes overeenkomstig het draaiboek worden opgenomen en dat de acteurs zich daarbij niet ongemakkelijk voelen.’ 

Kwispellezen

Kwispellezen werd voor het eerst door Trouw gebruikt in een artikel. Het werkwoord betekent: ‘Van kinderen met leesproblemen: teksten voorlezen aan een speciaal getrainde hond, waarvan de non-verbale feedback (bv. kwispelen) als leesstimulans wordt ervaren.’

Primarkpremie

Waar dit woord vandaan komt, is niet zeker. De betekenis van primarkpremie luidt: ‘Kritische benaming voor het lage-inkomensvoordeel, een premiekorting voor bedrijven die hun personeel maximaal 120 procent van het minimumloon betalen, oorspronkelijk bedoeld om het aannemen van mensen met een afstand tot de arbeidsmarkt te stimuleren, maar in de praktijk ook wel fungerend als loonplafond.’

Rooftijdschrift

In augustus schreven verschillende media over honderden wetenschappers die tegen betaling hun artikel in neptijdschriften gepubliceerd krijgen. De Volkskrant noemde deze neptijdschriften: rooftijdschriften. De betekenis luidt dan ook: ‘Zich als wetenschappelijk presenterend tijdschrift of publicatieplatform op internet dat academische of quasi-academische artikelen plaatst tegen betaling van een vergoeding door de auteur(s).’

Selfieshopper

Het is niet goed te achterhalen wie dit woord voor het eerste gebruikte. Maar de betekenis is wel duidelijk: ‘Iemand die bij internetwinkels kleding e.d. bestelt om er een selfie in of mee te maken (bv. om daar op de sociale media goede sier mee te maken), waarna hij of zij het product terugstuurt naar de leverancier.’                                                                                                    

Yogasnuiver

In april maakte politiebaas Erik Akerboom de volgende opmerking: ‘Je ziet nu veel twintigers en dertigers die doordeweeks erg gezond leven met yoga, smoothies en fitness. Maar in het weekend nemen ze cocaïne en pillen. Op deze manier wordt drugsgebruik genormaliseerd en zelfs geromantiseerd. Van dat imago moeten we af.’ (De Telegraaf, 11-4-2018). Dit werd de aanleiding voor het nieuwe woord: yogasnuiver: ‘Iemand die gewoonlijk gezond en bewust leeft, maar zich nu en dan, bv. in het uitgaansleven, te buiten gaat aan partydrugs en cocaïne. ‘ 

Hier vind je alle 18 genomineerde woorden en kun je tot en met maandag 17 december 17.00 je stem uitbrengen.