3 tips voor het schrijven van een goed sonnet

Hoewel oorspronkelijk het woord sonnet ‘een kort gedichtje’ betekende, wordt er sinds de 16e eeuw een specifiek soort gedicht mee bedoeld. Bij het schrijven van een sonnet moet je je dan ook aan bepaalde regels houden. Hier zijn enkele tips om het schrijven van een sonnet nog makkelijker te maken. 

---

1. Werk georganiseerd 

Of je nou een Shakesperiaans of een Petrarcaans sonnet schrijft maakt niet uit, beide hebben een streng rijmschema en een bepaalde structuur. Om deze reden is het belangrijk om georganiseerd te werken. Het kan helpen om een algemene lay-out van het soort sonnet dat je wil schrijven bij de hand te houden of te werken vanuit een schema. Het is vooral belangrijk om een goed overzicht te hebben van de eindrijm van de verzen en de lengte van de strofen.

2. Zorg voor een plot 

Een belangrijk karakteristiek van een sonnet is de volta of chute, wat de wending in het gedicht aanduidt. Deze wending in valt bij een Petrarcaans sonnet na de 8ste vers. In het geval van een Shakesperiaans sonnet valt hij na de 12e, waar het vaak functioneert als een conclusie. 

Aangezien dit een belangrijk element van het sonnet is, is het belangrijk dat er een goede wending of conclusie kan plaatsvinden. Het kan daarom helpen om een vorm van plot in je gedicht te hebben, alsof het een heel klein verhaaltje vertelt. 

Een van de meest bekende wendingen komt voor in Shakespeares Sonnet 130. In de eerste 12 verzen van dit sonnet wordt gezegd hoe veel mooier de wereld is dan zijn geliefde, die helemaal niet zo speciaal of uniek is. Het is in de laatste twee verzen van de sonnet dat de verteller een wending maakt en zegt dat zijn geliefde toch net zo uniek is als de vrouwen die voor haar omschreven waren in gedichten. 

And yet, by heaven, I think my love as rare 

As any she belied with false compare.”

---

Afbeelding

Meer leren over het schrijven van gedichten?

In iedere editie van ons tijdschrift Schrijven Magazine interviewen we een dichter over zijn of haar werk, of analyseren we één specifiek gedicht. Leerzaam! 

Nog geen abonnee? Meld je aan!
Ja, graag     Geef cadeau

---

3. Let op ritme 

Hoewel de rijm en inhoud van een sonnet vaak opvallende elementen zijn, is dit laatste puntje van aandacht soms wat subtieler. Om een mooi vloeiend stukje poëzie te schrijven, is het belangrijk om op het ritme van de woorden te letten. De meeste sonnetten die worden geschreven in het Nederlands en Engels houden zich om deze reden vaak aan een jambisch pentameter. Dit betekent dat elke vers bestaat uit vijf versvoeten, die elk beginnen met een onbeklemtoonde lettergreep die wordt gevolgd door een beklemtoonde lettergeep. Elke zin bestaat dus uit tien lettergrepen, waarvan de nadruk op de even lettergrepen valt. 

Dit is ook terug te zien in de laatste twee verzen van Shakespeares sonnet, die hier boven zijn genoemd. Deze twee verzen bestaan ook beide uit vijf versvoeten en dus tien lettergrepen totaal. De nadruk ligt als volgt: “And yet, by heaven, I think my love as rare / As any she belied with false compare.” 

Door dit ritme toe te passen op elke vers in je sonnet, hebben ze allemaal dezelfde klank, lengte en ritme, waardoor het als geheel beter loopt.