#546 Een nieuw oord

Herziene versie:

‘Marietje’, de binnenmoeder leunde via haar arm tegen de muur. Marietje verstijfde en sloeg haar ogen neer. 
‘De regentes vraagt om je, loop met mij mee’, vervolgde de binnenmoeder neutraal. 
Onderweg door de gangen en kamers vloog er van alles door Marietjes hoofd. De twijfel maakte een knoop in haar maag en duwde de broodmaaltijd van net naar boven.

Nadat de binnenmoeder op de dubbele houten deur had geklopt, liepen ze naar binnen. Achter een zwaar mahoniehouten bureau zat een van de regentessen die bij het weeshuis aangesloten waren. 
Na een korte begroeting stak ze meteen van wal: ‘Wellicht heb je de heren van de Kolonie wel gezien vandaag, Marietje’.
Haar maag kromp ineen. Ze had eerder vandaag de hoge heren van de Kolonie zien rondlopen. Hier en daar had ze geruchten gehoord dat er al drie wezen waren uitgekozen om naar het verre, nieuwe oord gestuurd te worden. Bij die verhalen had ze weggedroomd bij de gedachte aan een nieuwe start en twee ouders die haar liefhadden. Maar zou het wel zou zijn als wat ze voor zich zag? Behalve de praatjes van de hoge heren waren er nog geen verhalen teruggekeerd over hoe het daar écht was.
Ze knikte, durfde de regentes niet aan te kijken. ‘Je bent uitgekozen, van harte gefeliciteerd. Maandag vertrek je met de trekschuit’. 
De binnenmoeder liep naar haar toe en reikte haar een klein koffertje aan. ‘Stop hier al je bezittingen netjes in’. Toen opende ze de deur en geleide Marietje weer terug.

De huifkar schommelde hevig terwijl Marietje haar handen strak om haar knieën klemde. De regen en de vele karren hadden het pad veranderd in een modderige, glijdende massa.
De kar stopte, de man sprong van de bok en gaf de eerste inzittenden een hand om af te stappen. ‘Welkom in Frederiksoord’, zei hij opgewekt, ‘het weldadige initiatief van onze natie, nog in aanbouw’. 

Een opzichter leidde haar naar hoeve nummer 5, vertelde hij. Het boerderijtje was anderhalve verdieping hoog en het met vers riet bedekte dak liep aan een kant af tot op de grond. De grond eromheen was net zoals de weg verworden tot modder.
Toen ze het pad opliepen, kwam er een vrouw naar buiten. Ze strekte haar hand uit. ‘Ik ben Grietje’, ze rook naar zeep, ‘de moeder van dit huisgezin, welkom’, zei ze met een zachte stem. ‘Fijn dat je er bent in ons nieuwe thuis, we kunnen je hulp goed gebruiken met vier koters thuis’, ze glimlachte warm. ‘Kom toch verder’. 

Originele versie: Ze had het gerucht al gehoord en toen het vuil van onder haar nagels gewassen. De rijke heren hadden al eerder drie wezen uitgekozen. Anna had het geschrokken verteld. Marietje had geluisterd naar haar verhaal en weggedroomd bij de gedachte aan een nieuwe start en twee ouders die haar liefhadden. Nu waren de mannen er dus weer, in alle waarschijnlijkheid om nog een paar wezen uit te kiezen om naar dat verre, nieuwe oord toe te sturen.

Een van de mannen, hij had een sikje, wees naar haar. Marietje glimlachte en ging verder met het vouwen van het gewassen en gedroogde linnengoed. Toen ze weer opkeek, waren de mannen verdwenen. "Gelukkig maar," zei Anna toen ze over haar teleurstelling vertelde. "Stel je voor dat je naar dat oord wordt gezonden, waar alleen maar mensen zitten uit de goot." Marietje had tegengeworpen dat deze mensen nu allemaal een beschaafde boerderij kregen, maar Anna had er niks over willen horen.

Na de avondmaaltijd liep de binnenmoeder naar Marietje. Ze werd naar een kamertje geleid, waar een regentes achter een bureau op haar zat te wachten. Na een korte begroeting stak ze meteen van wal: "Wellicht heb je de heren van de Kolonie wel gezien vandaag, Marietje." 

Ze knikte, durfde de regentes niet aan te kijken. "Je bent uitgekozen, van harte gefeliciteerd. Maandag vertrek je met de trekschuit." Haar maag kromp ineen. Dit was toch waar ze van had gedroomd? Maar zou het wel zijn zoals ze zich had voorgesteld? Behalve de praatjes van de hoge heren waren er nog geen verhalen teruggekeerd over hoe het daar écht was.

De binnenmoeder liep naar haar toe en reikte haar een klein koffertje aan. "Stop hier al je bezittingen netjes in." Toen opende ze de deur en geleide Marietje weer terug.

De huifkar schommelde hevig terwijl Marietje haar handen strak om haar knieën klemde. De regen en de vele karren hadden het pad veranderd in een modderige, glijdende massa.

De kar stopte, de man sprong van de bok en gaf de eerste inzittenden een hand om af te stappen. "Welkom in Frederiksoord," zei hij opgewekt, "het weldadige initiatief van onze natie, nog in aanbouw."

Een opzichter leidde haar naar hoeve nummer 5, vertelde hij. Het boerderijtje was anderhalve verdieping hoog en het met vers riet bedekte dak liep aan één kant af tot op de grond. De grond eromheen was net zoals de weg verworden tot modder. Toen ze het pad opliepen, kwam er een vrouw naar buiten. Ze strekte haar hand uit. "Ik ben Grietje," zei ze, "de moeder van dit huisgezin, welkom."

Een verhaal over een minder bekend stukje geschiedenis; de Kolonie van Weldadigheid. In 1818 sticht Johannes van den Bosch een proefkolonie om zijn ideeën te verwerkelijken, om zo de 'verpaupering' in Nederland tegen te gaan. (Zie voor meer info de website van de kolonie van weldadigheid).