‘Bestemming bereikt. Bestemming bereikt.’ Geeuwend rek ik me uit. Mijn zware A-Dex rolt Jake’s rotsige terrein op en komt met een laatste brom tot stilstand. In het helle licht van de stuurlampen zie ik Jake staan. Zijn grijzige krullen steken boven een stapel half uit elkaar gehaalde TR’s uit. Als hij me in de gaten krijgt, zet hij grote ogen op. Hij reikt naar zijn transponder. ‘Harry?’ klinkt zijn stem in mijn cabine. ‘Toch weer geen problemen met de besturing, dat je er zelf bij bent?’ Ik open de koepel. ‘Nee hoor,’ roep ik naar beneden. ‘Sinds jij er naar gekeken hebt, keert dit oude duifje altijd zonder problemen naar haar nest terug.’ Ik klop op de roestige frontplaat van mijn Autodex en klauter naar beneden. Hij laat zijn TR’s in de steek. ‘Wat kom je hier dan doen?’ Ik grijns. ‘Wacht tot je ziet wat ik voor heb je heb, man.’ Samen lopen we naar de cargoruimte van mijn lange Dex toe. ‘Meer TR’s?’ raadt Jake. ‘Nope. Heb je er daar nog niet genoeg van?’ Grinnikend wijs ik naar de metershoge stapels rond ons. ‘Wat Aiki’s, misschien?’ ‘Jongen, Aiki’s, maak het nou even. Nee, dit is iets heel aparts. Dexie, open.’ De zware laaddeuren kantelen weg. ‘Ta-da.’ ‘Sodeju.’ Jake laat een langgerekt gefluit horen. ‘Dat meen je toch niet.’ Op een twee drie is hij Dexie in. ‘Een van de eerste Tina’s. Haar neurochips alleen zijn een fortuin waard. Waar heb je die gevonden?’ Ongelovig loopt hij op de reusachtige robot af die op haar zij de schemerige laadruimte in is geschoven. Ik schud mijn hoofd. ‘Geen vragen, dat is de afspraak, maat.’ ‘Waarom heeft ze kleren aan?’ Hij gebaart naar haar buitenissige outfit. Ik lach. ‘Wat weet ik daar nou van? Wil je haar of niet?’ Jake komt de cargo weer uit. ‘Dat weet je best. Ik ga hier toch geen moeilijkheden mee krijgen, he?’ ‘Jongen, je krijgt met de rest toch ook geen moeilijkheden? Zet je B-bots daar aan het werk,’ ik wijs naar de heen en weer zoemende gestalten op de achtergrond, ‘dan is ze binnen de kortste keren ontmanteld.’ Hij weifelt. ‘Doodzonde om zo iets…Ze hoort in een museum, Har.’ ‘Ga je op je ouwe dag sentimenteel doen? Vijftienduizend Cranu en ze is van jou.’ ‘Tien en geen Cranumi meer. Dit is linke soep. Haar onderdelen zijn zo uniek, iedere AI met een beetje verstand in zijn circuits herkent ze van ver.’ ‘Dan is het aan jou om haar zover uit elkaar te halen dat ze onherkenbaar zijn. Twaalf, lager ga ik niet. Ik kan er natuurlijk ook altijd mee naar Benny.’ ‘Benny? Benny? Die XY’s van hem slijpen haar gewoon in stukken.’ Ik knik. ‘En smelten haar om.’ Jake zucht. ‘Twaalf, akkoord.’ Hij klopt op Tina’s grote voet. ‘Je gaat haar helemaal niet demonteren, is het wel?’ vraag ik hem als ze eenmaal op de stoffige binnenplaats van zijn schroothandel ligt. Hij glimlacht. ‘Har,’ zegt hij, ‘weet jij iets van manuscripten?’ ‘Manu-watte?’ ‘Je weet toch dat mensen vroeger konden lezen? Voor we Li-implantaten hadden?’ ‘Ja, dat weet ik. Wat een gesukkel moet dat geweest zijn, zeg.’ ‘Maar weet je ook dat sommigen onder hen konden schrijven?’ ‘Schrijven? Bedoel je dat ze hun verhalen zelf bedachten?’ Jake knikt. Onthutst kijk ik hem aan. ‘Hadden ze daar geen programma’s voor dan?’ ‘Nee. Ze bedachten ze en schreven ze neer. Met de hand.’ Hij wijst naar mijn vingers. ‘In manuscripten. En later in gedrukte boeken.’ ‘Gekkenwerk,’ zeg ik. Hij knikt. ‘Binnen een paar eeuwen, misschien niet eens zo lang, is Tina hier,’ hij wijst naar de drie meter hoge delfrobot met haar absurde, rood-blauwe Federatiepak aan, ‘eenzelfde gekkenwerk, Har. Eens wij ons niet meer kunnen voorstellen dat we ooit daar leefden.’ Zijn met bio-nautics versterkte arm wijst naar de blauwe planeet die ver van ons af aan de nachtelijke hemel prijkt.