Citaten

Hier staan wat reacties op hetzelfde onderwerp, plus een paar links: http://www.schrijvenonline.org/forum-onderwerp/35…

Bedankt, maar in die vorige draad lijkt ook niemand het zeker te weten, en geen van die links gaan over citeren in literaire teksten. Ik krijg de indruk dat het volgens de letter van de wet niet mag, maar het komt zo veelvuldig voor dat ik aanneem dat het toch wel oogluikend wordt toegestaan? Zijn er gevallen bekend van schrijvers die vervolgd werden omdat ze een paar regels uit een liedje citeerden? Ik weet ook niet goed naar welk recht ik moet kijken - dat van de schrijver, dat van het land waar het verhaal wordt gepubliceerd, of dat van de auteur van het citaat? Als ik bijvoorbeeld een verhaal zou publiceren in een Nederlands tijdschrift waarin een paar regels van een liedje van Leonard Cohen voorkomen, moet ik dan naar het Belgisch, Nederlands of Canadees recht kijken?

Misschien kun je deze sites eens doorspitten: http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/24101/ http://www.uitvinders.nl/voorlichting/FAQauteursr… http://www.ivir.nl/onderwijs/international_copyri… Ik heb hier gegoogled op internationaal auteursrecht.

Het citaat moet nut hebben voor de tekst om onder citaatrecht te vallen. In een literaire tekst is het alleen opleuken, dus je zult toestemming moeten vragen aan de rechthebben (wie dat dan ook zijn), of de uitgever dat laten doen. Meestal moet er voor betaald worden.

Het probleem bij dit soort dingen is dat het te makkelijk is om het illegaal te doen. Het mag niet, maar als je het toch doet kost het de rechthebbende (van wie je citeert) vaak teveel moeite om een proces aan te spannen. En dan nog: komt diegene erachter? Ik denk dat dat de reden is dat je het vrij vaak ziet. Maar dat houdt niet in dat het legaal is.

U mag korte citaten gebruiken, zonder daarvoor eerst toestemming te vragen, bijvoorbeeld in een artikel, scriptie, werkstuk of recensie, mits daarbij de bron en naam van de schrijver vermeld staan. Dit geldt alleen voor citaten uit al gepubliceerde werken, anders heeft u wél eerst toestemming nodig van de auteur. Foto's en illustraties mogen in hun geheel worden geciteerd. De grootte en werkwijze moet wel duidelijk verschillen van het oorspronkelijke werk. Bij citeren is het altijd van belang dat het citaat relevant is en slechts een klein onderdeel uitmaakt van het geheel. Bron:http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/22074/#ci… Ik hoop dat ik je zo een beetje geholpen heb. ;)

U mag korte citaten gebruiken, zonder daarvoor eerst toestemming te vragen, bijvoorbeeld in een artikel, scriptie, werkstuk of recensie, mits daarbij de bron en naam van de schrijver vermeld staan.

De bovengenoemde voorbeelden zijn allemaal non-fictie. Daar heb ik inderdaad ook al op verschillende websites de regels voor gevonden (zie mijn eerste post), maar dat geeft nog geen antwoord op de vraag of het mag in literaire teksten. Ik vermoed omdat ik nergens vind dat het wel mag, dat dat betekent dat het niet mag, maar zwart op wit heb ik dit nergens zien staan. Ook vind ik het erg moeilijk te bepalen wat als relevant gezien wordt (ik vind het relevant voor mijn verhaal, het liedje dat ik wil citeren is van belang voor de plot en het personage, het is dus geen opleuken, maar zoiets is natuurlijk wel voor discussie vatbaar) en wat met kort bedoeld wordt - een regel, een strofe? Stel dat ik het zekere voor het onzekere wil nemen en toestemming vragen - hoe pak ik dat aan?

Bij citeren is het altijd van belang dat het citaat relevant is

Een citaat is in fictie per definitie niet relevant, lijkt mij. Al helemaal niet als het een liedtekst is. Het ondersteunt namelijk nergens een bewering die je doet (wat de reden is waarom citeren in wetenschappelijke werken wel mag). Hoe je het aanpakt? Als je de bron hebt, weet je wie het heeft uitgegeven (bijvoorbeeld de platenmaatschappij). En dan kun je die aanschrijven voor het adres van de rechthebbende.

Gelukkig is het (kleine) gedichtje wat ik in mijn manuscript gebruik van iemand die al meer dan 70 jaar dood is. Dan mag je het wel gebruiken, het auteursrecht is vervallen. Overigens vermeld ik wel de naam van de schrijver. Ik zou het niet eerlijk vinden om dat er niet bij te zetten.

Weet een uitgever dit niet? Kun je het niet aan je uitgever voorleggen?

Ik heb de vraag aan een uitgever gesteld. ( ik ken deze) Ik vind het ook interessant om het te weten.

Weet een uitgever dit niet? Kun je het niet aan je uitgever voorleggen?

Ik heb geen uitgever, en zou me er toch niet goed bij voelen om een verhaal naar een uitgever of tijdschrift te sturen voor ik zelf weet hoe het zit.

[quote=Hekate]

Weet een uitgever dit niet? Kun je het niet aan je uitgever voorleggen?

Ik heb geen uitgever, en zou me er toch niet goed bij voelen om een verhaal naar een uitgever of tijdschrift te sturen voor ik zelf weet hoe het zit.[ Ah, suf van me dat ik gelijk aannam dat je een uitgever 'had.' :o De vraag vind ik ook interessant en ik kan ook geen uitsluitend antwoord vinden. Heb geprobeerd me boeken te herinneren waarin dit voorkomt.

Weet een uitgever dit niet? Kun je het niet aan je uitgever voorleggen?

Ik heb geen uitgever, en zou me er toch niet goed bij voelen om een verhaal naar een uitgever of tijdschrift te sturen voor ik zelf weet hoe het zit.

Je kunt het ook gewoon wél doen, en dan hoor je vanzelf hoe het zit. Je kunt nu eenmaal niet alles weten. Misschien schrijf je nog meer dingen in je manuscript die niet 'to do' zijn. Dat komt natuurlijk vaker voor <- ik bedoel in het algemeen. Daarom hoeft een verhaal nog niet slecht te zijn, en je kunt de missers waarschijnlijk met wat adviezen / aanpassingen gemakkelijk omzetten in een betere versie.

Ik heb antwoord terug gehad, en de kwestie is toch moeilijker dan men denkt. Het antwoord was dan ook, om deze vraag te stellen aan iemand die bekend is met copyright. Ik heb nu de vraag doorgespeeld aan de docent van de NTI waar ik de cursus journalistiek schrijven volg. Misschien dat zij wel antwoord weet op deze kwestie.

Ik heb nu de vraag doorgespeeld aan de docent van de NTI waar ik de cursus journalistiek schrijven volg. Misschien dat zij wel antwoord weet op deze kwestie.

Dan zit je weer bij non-fictie en daarvoor zijn de regels vrij duidelijk, of toch in ieder geval een pak duidelijker dan voor fictie. Wat ik in mijn beginpost zette, komt letterlijk uit de Belgische wet.

Toch komt het veel voor, Hekate. Je ziet nogal eens regels uit songteksten in romans terugkomen met bronvermelding, bijvoorbeeld. Dat lijkt me allemaal goed geregeld. Je zou zo'n boek kunnen opzoeken en dan de uitgever van dat boek vragen hoe het zit. Is dat een idee?

Dat is misschien wel een goed idee ja. Zal eens op zoek gaan in mijn boekenkast. Het mogen dan wel geen vertalingen zijn, lijkt me, want bijvoorbeeld in Amerika is het citaatrecht in ieder geval veel vrijer. Ik vraag me wel af of een uitgever bereid zal zijn zulke vragen te beantwoorden als ze niet van één van hun eigen auteurs komen. Ik vraag me nu ook af hoe het zit bij wedstrijden. Daar zie je ook vaak dat schrijvers iets citeren, soms enkel als motto. Kan zoiets tot diskwalificatie leiden?

Gelukkig is het (kleine) gedichtje wat ik in mijn manuscript gebruik van iemand die al meer dan 70 jaar dood is. Dan mag je het wel gebruiken, het auteursrecht is vervallen

Dat is niet altijd het geval, omdat het auteursrecht niet altijd bij de auteur ligt. Om het ingewikkeld te maken.

Ik geloof dat dit niet klopt, Schlimazlnik. http://www.auteursrecht.nl/auteursrecht/22234/

Edit: nevermind.

Nee, soms kan een schrijver, of diens erven, het recht op publicatie verkopen aan een organisatie. Die dat recht dus lange tijd houdt, ook als de auteur 70 jaar dood is. En het is àltijd beter om even na te vragen of je iets van een ander mag gebruiken. Let er bijvoorbeeld ook op waar het vandaan komt: een ver- of hertaler kan ook rechten hebben.

Het auteursrecht ligt altijd bij de auteur (is namelijk onvervreemdbaar), maar daarvan afgeleide rechten (recht op publicatie/verspreiding/verfilming/vertaling enz.) kunnen inderdaad bij erfgenamen of derden liggen (en vervallen niet automatisch na 70 jaar na de dood van de auteur). Edit: ik zie dat in de link hierboven dat wat ik hierboven auteursrecht noem, daar persoonlijkheidsrechten worden genoemd. Die zijn (deels) onvervreemdbaar. Het auteursrecht wordt door hen als een ruimer begrip gezien, dat wel kan vererven. Ik leg me daar maar bij neer. Het is niet mijn juridische specialiteit.

Ik herinnerde me ineens dat er op het NaNoWriMo-forum hier ook een draad over was: http://www.nanowrimo.org/eng/node/3699267 Dat gaat weliswaar over de Amerikaanse wet, maar als je zelfs onder "fair use" nog geen één regel tekst mag citeren in literair werk, dan zal het hier wel helemaal niet mogen. Ik had elders zien staan dat "fair use" inhoudt dat je altijd 10% mocht citeren, maar dat wordt in bovenstaande draad afgedaan als "urban myth". "You may cite small parts of a work in a review or for education purposes, but those exceptions do not apply to fiction." Verder staat er ook nog: "But, unless you're self-publishing, it's not your job to obtain that permission--that's what editors, publishers, and legal representatives are for. In other words, they've got people for that. If you ask permission, you'll almost certainly never receive any answer at all. If your publishing house's legal reps ask permission, they almost certainly will receive an answer." Dus wat Therese zei. De vraag is alleen of een kleine Belgische of Nederlandse uitgeverij of een tijdschrift daar moeite gaat in willen steken voor een beginnend auteur, of dat ze dan liever je manuscript gewoon afwijzen of je het citaat er laten uithalen. Heeft iemand hier persoonlijke ervaring mee? Er wordt ook gezegd dat je een titel wel vrij mag citeren. Weet iemand of dat ook in België en/of Nederland geldt?

Waarom wil je per se dat stukje tekst in je boek? Kun je echt niet zonder?

Nee, soms kan een schrijver, of diens erven, het recht op publicatie verkopen aan een organisatie. Die dat recht dus lange tijd houdt, ook als de auteur 70 jaar dood is. En het is àltijd beter om even na te vragen of je iets van een ander mag gebruiken. Let er bijvoorbeeld ook op waar het vandaan komt: een ver- of hertaler kan ook rechten hebben.

Dat is dus pertinent onjuist. Het auteursrecht wordt niet langer als je het verkoopt of erft. Zie de wettekst in hoofdstuk 3 http://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/geldigheids… De enige uitzondering vormt werk dat niet eerder is gepubliceerd. http://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/geldigheids… Verder kunnen er reproducties zijn waaraan een eigen karakter is toegevoegd. http://nl.wikipedia.org/wiki/Van_Dale/Romme-arrest Het kan inderdaad wel zo zijn dat er meerdere auteurs bij betrokken zijn geweest, of vertalers, dus heb je wel gelijk dat je in twijfelgevallen beter kunt informeren.

Er wordt ook gezegd dat je een titel wel vrij mag citeren. Weet iemand of dat ook in België en/of Nederland geldt?

In paragraaf 6, artikelen 15 en 16 van de Nederlandse wet staan de uitzonderingen. Daar staat niet bij dat je een titel mag citeren, tenzij het specifiek voor onderwijs bedoeld is en niet een commercieel doel heeft. http://wetten.overheid.nl/BWBR0001886/geldigheids… De Belgische wet is wat lastiger te doorzoeken http://home.scarlet.be/registryoffice/site/aw.htm

Ik ga even terug naar de beginvraag:

Moet je toestemming van de auteur vragen - en hoe gaat dat dan in zijn werk, als het om een liedje van een internationale (niet-Nederlandstalige) artiest gaat? Of is het iets wat oogluikend wordt toegestaan? En in dat geval, hoeveel kun je citeren zonder dat je erdoor in de problemen kunt komen?

Het zou welbeschouwd te gek zijn als je een personage in je boek wel een deuntje mocht laten fluiten maar niet erbij mocht schrijven bij welk liedje dat hoort (*). Ik herinner me dat Johnny Mooiweer een hoofdstuk lang oefent op een liedje van Queen, en daarbij Freddy Mercury imiteert, citerend (op zijn manier). Misschien komt uiteindelijk het begrip redelijkheid van pas. (*) of wel een boek zou mogen noemen, maar niet de titel

De vraag is alleen of een kleine Belgische of Nederlandse uitgeverij of een tijdschrift daar moeite gaat in willen steken voor een beginnend auteur, of dat ze dan liever je manuscript gewoon afwijzen of je het citaat er laten uithalen. Heeft iemand hier persoonlijke ervaring mee?

Geen ervaring mee, maar het zal afhangen van het doel en het beleid van die uitgeverij. Of het een kleine of een grote is, zal in essentie niet uitmaken.

Dat is dus pertinent onjuist. Het auteursrecht wordt niet langer als je het verkoopt of erft. Zie de wettekst in hoofdstuk 3

Dat geldt alleen in Nederland. Er zijn voorbeelden uit het buitenland waar dat anders is.

Ja, Therese, dat heb ik in jouw boek ook gelezen ;) Het verhaal en dat gedeelte staan me nog steeds goed bij. :nod: En wat als je hoofdpersoon een essentiele droom heeft, waarin een artiest de HP benadert en een lied zingt dat de kern van het leven van de HP weergeeft en tegelijkertijd de tijdgeest laat zien waarin de roman zich afspeelt?