Nog een keer 'show and tell' (I am telling you this for the last time)

Een half om half. Ik lees weinig gevoel. Op de laatste zin na. Oké, het is ook tellen maar wel met gevoel. Hij is ongelukkig. Als hij tegen het vuur had getrapt en iemand een opdonder had gegeven was het show geweest, maar zo is deze jongen niet. Trouwens, (even zeiken) een gitaar kan geen liedjes spelen.

Tja, ik ben met je eens dat een gitaar geen liedjes kan spelen. Waar STAAT dat hij ongelukkig is? Waar STAAT dat hij zich buitengesloten voelt? Dat is een gevoel dat je uit de tekst concludeert, waarvoor je als lezer moeite moet doen. Dat geeft engagement, en dat is m.i. de kern van SHOW.

Ok, nu dezelfde scène (jongen loopt naar het kampvuur met een brief in zijn zak) op een andere manier. De jongen loopt naar de kring. De gloed van het kampvuur omarmt hem als een warme deken. In het licht van de vlammen herkent hij haar meteen. Hoewel de donkere schaduwen van de bomen alleen de contouren van haar gezicht onthullen, is elk detail in zijn geheugen geprent. Haar grijsblauwe ogen, de kuiltjes in haar wangen als ze lacht, het kleine litteken vlak boven haar mond. Hij hoort de gitaar, ondanks dat die nagenoeg wordt overstemd door het rumoer van de groep. Hij ziet dat ze hem opmerkt, maar ze slaat haar blik meteen weer neer. Even gaat er een steek door zijn zij, maar dan snapt hij het. De brief in zijn zak liegt niet. Hij is aan zet. De jongen ziet hetzelfde kampvuur, dezelfde bomen. Maar hij ziet die door een andere bril...

Ok, nu nogmaals dezelfde scène (jongen loopt naar het kampvuur met een brief in zijn zak) op een andere manier. De jongen loopt aarzelend naar de anderen. Hij herkent de gezichten nauwelijks tegen de donkere achtergrond van de bomen, ondanks de amberkleurige flakkeringen. Hun vrolijke stemmen snijden door zijn ziel. De anderen maken de kring groter zodat hij erbij kan komen zitten. Iemand drukt hem een flesje bier in zijn hand. Af en toe spuwt het kampvuur een regen van vonken uit. De anders zo gezellige geur staat hem nu tegen. Hij herkent de deuntjes die de gitaar voortbrengt, maar heeft weinig zin de liedjes mee te zingen. ‘Hoe is het ermee, Jan?’ vraagt iemand. Hij haalt zijn schouders op en zucht. Hij pakt de brief uit zijn zak en gooit hem in het vuur. Het lucht hem niet op. De jongen ziet hetzelfde kampvuur, dezelfde bomen. Maar hij ziet die door een andere bril... NB: dit gaat niet om de perfecte teksten. De kern van wat ik wil zeggen is dat je een sfeer of gevoel overbrengt waar de lezer moeite voor moet doen. Het gevoel van de hp kleurt zijn beleving van de omgeving. Maar er wordt niet verteld wat er in de brief staat - je moet dat concluderen uit de informatie.

Show, omdat het een scene is. Alberts' definitie uit het schrijfboek 'Showing and telling' van een scene is het volgende: "Scenes are episodes that occur within a specific time and place, just like in films, and they give the reader a sense of events transpiring in real time. At their best, scenes allow us to enter the action, feel the emotions of the characters, empathize, and even enjoy catharsis. They grab our attention and let us know that what is being conveyed matters".

Interessant, Xuchie. Zijn er geen scènes die gewoon TELL zijn dan?

Volgens mij worden die sequels genoemd (dat begrip neem ik over van Jack Bickham). Dat is zo'n 'tell-moment' na een scene. In een sequel wordt er ruimte gegeven voor reflectie van de hoofdpersoon om daarin vervolgens weer over te gaan op actie --> volgende scene. Bickham wijdt veel woorden aan het begrip sequel in zijn boek 'Scene & Structure', dus dit is echt een zeer verkorte weergave :p Volgens mij bestaat er geen 'tell'-scene. Volgens Alberts (Showing and Telling) zijn scenes show en summaries (samenvattingen) tell. Voor wat een scene een scene maakt zijn enkele 'ingrediënten'. Ik wil die wel even opzoeken in een van de schrijfboeken, maar daar heb ik nu geen tijd voor (zo naar vrijwilligerswerk :)). Als je dat echt wilt weten, dan kan ik dat vanmiddag even opzoeken.

Hè wat een fijne wending aan deze draad. We zijn allemaal bezig met SDT en zoeken allemaal naar het juiste evenwicht Dat is denk ik, voor iedereen anders door: Eigen schrijfstijl Leeftijd voor wie je schrijft Genre En waarschijnlijk veel meer variabelen Ik schrijf voor YA en maak daardoor korte zinnen en neig naar show, voor de actie. Ik schrijf fantasy en dan wil je juist je wereld omschrijven. Omdat laatste in show te zetten is erg moeilijk. Ik leer hier dus van, waarvoor mijn dank Wat ik van Leonardo begrijp is dat de schrijver soms denkt dat hij in show schrijft maar in werkelijkheid in tell schrijft. Dat zie ik mezelf inderdaad doen. Mijn hp loopt door de ruimte, maar dat is nog geen garantie voor show. Verder begrijp ik dat er niet 1 juiste weg is. De jongen kan op vele manieren bij het vuur plaats nemen. Je moet ermee spelen. Dat wisten we eigenlijk al maar het is goed om daarover nog eens na te denken. Dat van de sequel van Xuchie begrijp ik nog niet helemaal. Hoe moet ik dit voor me zien en wat is het doel ervan. Ik las dat je nu gaat werken, dus ik hoop dat later tijd hebt om het me uit te leggen

Als ik wil weten of iets 'show' dan wel 'tell' is, stel ik mezelf de volgende vraag. HZWD: hoe zien we dat? meer bepaald, als ik die vraag stel, is het 'tell', want anders kwam die vraag niet op, nogal simpel, ik weet het,maar het werkt Leonardo, als ik zo vrij mag zijn De jongen loopt stilletjes naar de anderen. HZWD Ondanks de oranje gloed van het kampvuur, herkent hij hun gezichten nauwelijks HZWD tegen de achtergrond van de inktzwarte lucht. Hij huivert. HZWD De warmte van het vuur kan zijn verkleuming niet wegnemen. HZWD De liedjes die de gitaar speelt komen hem vaag bekend voor. HZWD Hij tikt een jongen op de schouder, voorzichtig, alsof die breekbaar is. “Wil je even opschuiven, Peter?” De jongen draait zich half om en kijkt hem aan alsof hij niet goed bij zijn hoofd is. HZWD De anderen stoten elkaar aan en beginnen te gniffelen. Niemand verroert zich ; de kring blijft gesloten. Hij kijkt naar de grond. Hij voelt de brief in zijn zak HZWD en beseft dat het allemaal geen verschil maakt. HZWD

@Leonardo Hahahahahahaha, ik geloof dat ik verzand in mijn eigen gedachtengang hierover. Het zit m in bepaalde woorden voor mij: bibberend, verkleumd. Dat impliceert iets. In eerste instantie associeer ik dat letterlijk met koud. En dat lijkt het niet te zijn. Op het moment dat ik ga associeren, wordt het meer show. En dan kom ik weer op de vraag of deze woorden juist weergeven wat de schrijver beoogt, maar dat is terzijde. Inmiddels is de draad verder gegaan (zag ik) met interessante voorbeelden. Het gaat denk ik zeker om de lezersbril en misschien ook wel een diepere laag onder hetgeen letterlijk verteld wordt of (nog) impliciet gehouden wordt.

@Hilde Jij ziet SHOW op het niveau van visualisatie. Niets mis mee, maar ik noem dat TELL in BEELDEN. Voor mij is dat niet de essentie. Wat voor indruk krijg je bij de blauwe, rode en groene tekst? Wat voor conclusie trek je? Als we aannemen dat de inhoud van de brief er toe doet, wat zou er in de respectievelijke gevallen in de brief kunnen staan? In de rode tekst is de brief een soort liefdesverklaring van het meisje dat de jongen ook wel ziet zitten (maar dat wordt NIET GEZEGD - je moet dat afleiden). Ze heeft haar nek uitgestoken met die brief. Ze is onzeker want ze weet niet hoe hij zal reageren. Ze heeft een risico genomen. Zal hij haar gevoelens beantwoorden of zal hij haar voor gek zetten (conflict)? Je leest dat tussen de regels door. Dat maakt de tekst uitdagend, prikkelend. Je gaat als lezer meevoelen. Is de jongen beetgenomen door een gemene griet? Is hij verliefd of wil hij alleen maar hopsakee-joepiën? Hoe gaan ze de barrière overwinnen? Voelt de jongen het wel goed aan? Zal hij de juiste stap zetten? Enz, enz. Zoals ik zei is het fragment erg kort en zijn er vast betere woorden te vinden, moet de zinlengte worden aangepast wellicht, en dergelijke. Ik heb de drie teksten ter illustratie gegeven dat een feitelijk identieke situatie een andere sfeer kan krijgen zonder die direct te benoemen. Als iemand wil: maak ter oefening eens een tekst gebaseerd op het idee dat de jongen voor gek wordt gezet in de brief (of een email) en witheet zijn verhaal komt halen. Jongen loopt naar een kampvuur en heeft een brief in zijn zak. Niet de lezer instrueren dat de jongen woest is, niet zeggen wat er in de brief staat. 100-150 woorden. De TELL-variant zou voor mij iets zijn als vertellen wat er in de brief staat. Een feitelijke tekst. De lezer vertellen (instrueren) wat er gaande is. Die hoeft alleen nog maar te slikken. Het is dan geen fictieve droom, maar rationeel. Eigenlijk non-fictie. Ik zal een korte tekst op proeflezen plaatsen (De Chat) ter leering ende vermaeck. Ik hoor graag of die tekst in zijn opzet is geslaagd.

Waar is schli? :)

Dat van de sequel van Xuchie begrijp ik nog niet helemaal. Hoe moet ik dit voor me zien en wat is het doel ervan. Ik las dat je nu gaat werken, dus ik hoop dat later tijd hebt om het me uit te leggen

Ik ben weer terug, dus ik ga een poging doen om uit te leggen wat ik bedoel :) Jack Bickham stelt het als volgt: er is een scene, en in een scene laat de schrijver een gebeurtenis moment voor moment verstrijken. Door zo'n momentopname, dramatiseer je dus als het ware een gebeurtenis en dit geeft de lezer de mogelijkheid om de gebeurtenis samen met de hoofdpersoon te beleven. Bickham geeft vervolgens aan dat er ook andere structurele componenten naast de scene zijn, die scenes aan elkaar linken. Als je immers alleen maar scenes hebt, zo stelt hij, geef je het personage geen mogelijkheid tot reflectie. Het eerste structurele component is 'transitie' (scenetransities). Een transitie is een overgang, bijvoorbeeld: Drie uur later... Bickham stelt dat zo'n simpele overgang van scene tot scene soms voldoende is, maar als je de diepte in wilt gaan met de emoties van je personage, zijn gedachteprocessen wilt laten zien terwijl hij zijn plichten en toekomstige plannen analyseert of zijn gedachteprocessen wilt gebruiken om de lezer achtergrondinformatie te geven, dan heb je 'iets groters' nodig dan zo'n simpele transitie/overgang. Dit 'grotere iets' noemt Bickham een sequel. Een sequel is een tool om de diepte in te gaan met karakteriseren, analyse van motivatie, uitleg, achtergrondinformatie of de plannen van je personage voor in de toekomst. Dit is dus een reflectie, maar ook een 'tell' moment, omdat je in een sequel overgaat op vertellen/samenvatten. Het is geen scene omdat het geen gebeurtenis is dat zich moment voor moment afspeelt. In een sequel speelt zich een patroon van emotie, gedachte, beslissing en actie af. Dit een patroon die doorlopen wordt tussen twee scenes in. (Dit is trouwens geen must, maar iets wat Bickham is opgevallen tijdens zijn analyses). Visueel ziet dat er dus zo uit: Scene - Sequel - Scene. Je hebt een dramatische gebeurtenis (scene), dan volgt er een sequel waarin je personage intern reageert op de gebeurtenis (emotie), de gebeurtenissen uit die scene overdenkt (gedachten), dan maakt hij een beslissing (wat ga ik nu doen?) en reageert vervolgens naar die beslissing (actie). Die actie die voorkomt uit de sequel vormt vervolgens weer een nieuwe scene. Voorbeeld: Hoofdpersoon (HP) vecht in een scene met zijn broer. Zijn broer eindigt de scene met: 'Ik krijg je nog wel!' en draait de HP de rug toe. De sequel zou dan kunnen zijn dat de HP ontzettend begint te vloeken (uiting van emotie), zich vervolgens afvraagt hoe het zover heeft kunnen komen tussen hem en zijn broer. Waarom is het conflict zo escaleert? En wat ga ik nu doen? Ga ik mijn broer eerder 'krijgen' dan hij mij? Of laat ik mijn broer met rust? (gedachten). Vervolgens neemt hij een beslissing: ik ga mijn broer te grazen nemen voordat hij mij te grazen neemt (beslissing). HP pakt een mes of gaat achter de computer zitten om een plan voor te bereiden enz. (actie). In de volgende scene die daarop volgt, zien we hoe HP zijn broer te grazen neemt of hoe hij een plan maakt of hoe hij zich voorbereidt op zijn plan, wat dan ook. Dit is de basisuitleg van Bickhams scene-sequeltheorie. Bickham gaat er nog veel dieper op in en maakt het nog ingewikkelder, maar ik wil dingen niet onnodig ingewikkeld maken. Juist omdat er zoveel verteld wordt in zo'n sequel, was dit mijn reactie op @Leonardo Pisano's vraag of er ook een 'tell-scene' bestond.

dank je Xuchiejlala even doorvragen ( het is een zijonderwerp maar hopelijk niet off topic en anders inhoudelijk ot en niet klets ot) ik neem aan dat het met een sequel niet wordt bedoeld dat ik beschrijf dat ze hun boeltje pakken en verder reizen maar datgene wat er tijdens die reis gebeurt en besproken of gedacht wordt dus niet: ze reizen naar bestemming b maar hij vraagt zich af wat er gaat gebeuren op bestemming b? is het de bedoeling van die sequels dat de lezer bijgepraat wordt? of dat hij ziet dat de hp zich ontwikkelt of dat hij als lezer ff tot rust kan komen?

Juist omdat er zoveel verteld wordt in zo'n sequel, was dit mijn reactie op @Leonardo Pisano's vraag of er ook een 'tell-scene' bestond.

Bedankt voor je uitgebreide bijdrage, Xuchie! In mijn optiek kan een scène wel degelijk TELL zijn, namelijk door bij alles te beschrijven wat een lezer ervan moet vinden. M.a.w. geen ruimte over te laten voor enige conclusie. Evenzo kan een sequel SHOW zijn (in mijn definitie dan, dat show niet slechts visualisatie impliceert). In jouw voorbeeld van die broers kan je beschrijven dat hij op bed gaat liggen, naar het plafond staart en dan zijn reflectie heeft. waarom zou dat SHOW zijn? Omdat je een beeld schept? Als hij zou gaan fietsen en dan die reflectie heeft, is dat dan belangrijk voor het verhaal? Zou natuurlijk kunnen (tijdens een vroegere fietstocht is er iets gebeurd wat van belang is), maar voor de reflectie zelf heeft dat beeld in beginsel geen waarde.

dank je Xuchiejlala even doorvragen ( het is een zijonderwerp maar hopelijk niet off topic en anders inhoudelijk ot en niet klets ot) ik neem aan dat het met een sequel niet wordt bedoeld dat ik beschrijf dat ze hun boeltje pakken en verder reizen maar datgene wat er tijdens die reis gebeurt en besproken of gedacht wordt dus niet: ze reizen naar bestemming b maar hij vraagt zich af wat er gaat gebeuren op bestemming b? is het de bedoeling van die sequels dat de lezer bijgepraat wordt? of dat hij ziet dat de hp zich ontwikkelt of dat hij als lezer ff tot rust kan komen?

In een sequel kun je diep in de gedachten en gevoelens van je personage kruipen en daarmee sympathie opwekken. Je kunt erg veel met een sequel. Om Bickham even te citeren: "While a scene is characterized by conflict, which is exciting and told moment by moment, a sequel is characterized by feeling and logic, and can span great chunks of time and space". In een sequel neem je echt tijd voor het verhaalcomponent, wat voor effect het plot dus heeft op het personage. Als schrijver beslis je dus zelf wat je vertelt in zo'n sequel, als het maar een logische reactie is op wat er in de vorige scene is gebeurd. Je kunt dus wel samenvatten dat ze hun boeltje pakken en naar bestemming b vertrekken, als dit maar een logisch vervolg is op de vorige scene. Bijvoorbeeld: HP heeft net met zijn broer gevochten en broer zegt dat hij HP de volgende keer dat hij hem ziet gaat vermoorden. Er volgt een sequel waarin allerlei emoties, gedachten enz. volgen, en vervolgens beslist de HP dat hij gaat verhuizen. De actie zou dan kunnen zijn dat HP zijn spullen bij elkaar pakt en vertrekt naar bestemming B. Die reis kun je samenvatten (in de sequel): HP ging met de vliegtuig naar land A en kwam na een reis van twee uur eindelijk aan bij bestemming B. Tijdens deze samenvatting kun je de HP laten nadenken over de vorige scene, maar ook over de toekomstige plannen op bestemming B. Vanaf bestemming B ga je vervolgens weer over in een scene - als je dat wilt. Een sequel kan lang of kort zijn. Een paar zinnen, een alinea, of een paar pagina's. Het gaat er om dat je in een scene dramatiseert en in een sequel de tijd neemt voor gedachten, emoties, motivatie enz.. Als je dat dus niet doet en alleen samenvat, heb je dus meer een standaard transitie/overgang dan een sequel. Door de afwisseling van scene en sequel blijft het showing and telling gehalte in je verhaal dus in evenwicht.

Juist omdat er zoveel verteld wordt in zo'n sequel, was dit mijn reactie op @Leonardo Pisano's vraag of er ook een 'tell-scene' bestond.

Bedankt voor je uitgebreide bijdrage, Xuchie! In mijn optiek kan een scène wel degelijk TELL zijn, namelijk door bij alles te beschrijven wat een lezer ervan moet vinden. M.a.w. geen ruimte over te laten voor enige conclusie. Evenzo kan een sequel SHOW zijn (in mijn definitie dan, dat show niet slechts visualisatie impliceert). In jouw voorbeeld van die broers kan je beschrijven dat hij op bed gaat liggen, naar het plafond staart en dan zijn reflectie heeft. waarom zou dat SHOW zijn? Omdat je een beeld schept? Als hij zou gaan fietsen en dan die reflectie heeft, is dat dan belangrijk voor het verhaal? Zou natuurlijk kunnen (tijdens een vroegere fietstocht is er iets gebeurd wat van belang is), maar voor de reflectie zelf heeft dat beeld in beginsel geen waarde.

Klopt, daarom ben ik ook van mening dat het showing EN telling is en niet showing VERSUS telling. Het kan wel hoor: alleen een tell fragment en alleen een show, maar de meest krachtige fragmenten zijn een combinatie van beide :) Zelfs in de sequel van Bickham kun je showing en telling combineren in het patroon emotie-gedachten-beslissing-actie. De emotie boosheid kun je laten zien door je personage hardop te laten vloeken en dingen stuk te laten slaan, de gedachten en beslissing kun je vertellen en de actie kun je weer laten zien door het personage ook echt een actie te laten nemen, bijvoorbeeld door de telefoon te pakken en een huurmoordenaar te bestellen :p

Thx Xuchiejlala Heldere uitleg, zelfs de huurmoordenaar !!

@Xuchiejlala Bedankt voor je uitleg en aanvullingen. Voor mij werkt show and tell wel (nadat ik eerst alleen statische teksten schreef). Al doende kwam ik erachter dat er wat ontbrak in mijn teksten en ben ik reflectieve stukjes toe gaan voegen. Ook omdat ik moeite had een logische overgang tussen scenes te maken. Goed om die auteurs met boeken daarover mee te krijgen.

Mooie uitleg, van begin tot eind. Ik heb weer dingen bijgeleerd!

Harryhol zei: "Gesprekken over Show en Tell verzanden steeds op definitie-niveau. Mensen hebben nogal eens een eigen definitie, waar ze na lang nadenken op zijn gekomen. En die definitie is prima voor die persoon maar heeft niets te maken met Show versus Tell zoals dat algemeen geldt. Die discussie is alleen interessant voor de persoon met de afwijkende definitie. Mensen die iets willen weten over het principe zoals dat in alle schrijfboeken wordt bedoeld, raken daar alleen maar van in de war. Mijn doel was om die definitie nu eens helder neer te zetten, buiten alle andere discussies om. Waar ik al bang voor was, was dat er dan mensen op zouden springen met 'ja maar ik vind dat het anders zit'. En dat is nou juist wat verwarring zaait. Als ik zeg dat Amsterdam de hoofdstad van Nederland is, gaat niemand beweren dat het volgens hem Tilburg is. Je kunt namelijk opzoeken wat de hoofdstad is, en dan kunnen we verder met (eventueel) een gesprek over of Amsterdam wel of geen leuke stad is om in te wonen. De show/tell disussie gaat heel vaak voorbij aan het feit dat er een echte definitie is. Dat is geen eens/oneens kwestie. Die definitie is er, net zoals de status van Amsterdam als hoofdstad. De cultuur op dit forum is behoorlijk anti-stelling en pro mening. Maar niet alles is een mening. Soms is iets gewoon een feit.[/quote]" Reactie: Ik vond het een interessante discussie. Ik heb het nog even verder gevolgd en reageer even hier. Omdat ik er wat mee kan met je definitie en je poging om in de warboel van opvattingen een uitgangspunt te scheppen. Ik vind jou een mooie en heldere definitie geven, die mij ook een zinnig houvast geeft en inderdaad wel overeenkomt zoals ik ook zelf ook tegen 'spanning' in een verhaal aankijk. Ik raakte zelf ook nogal eens in de war met 'al dat show en tell gedoe vanuit zoveel verschillende opvattingen en richtingen' Een definitie is ook maar een definitie natuurlijk. Maar als je van een heldere definitie uit kunt gaan, die verder gaat dan een 'persoonlijke opvatting' is dat wat mij betreft prettig... ! Thijs