Wat te doen met stopwoordjes

Hoi Ceridwen Als het echt bij een personage hoort, kun je het volgens mij laten staan. Wil je ze verwijderen, kun je in word een zoekopdracht maken naar dat woord. Hij zoekt ze allemaal op in de tekst en zo kun je ze verwijderen of vervangen. Probeer (met hulp vanuit de omgeving) alert te blijven op je stopwoordjes, dan weet je ook waar je naar op zoek moet in je tekst. Succes Wendy

Schrijftaal en spreektaal verschillen to-taal. Als het niet belerend zou klinken, zou ik zeggen: wees je bewust van elk woord dat je schrijft. Met spreken kan dat niet altijd, want een zucht in de ether kent een ander proces dan een woord zwart op wit. Stopwoordjes mag je alleen bewust in een tekst invoegen, met een zeker doel. Hoe je bij jezelf tekst-stopwoordjes signaleert: dat lukt haast niet. Daar heb je een proeflezer / redacteur voor nodig. Ik zie bijvoorbeeld in teksten mensen opvallend vaak kijken, terwijl ze iets doen of zeggen. Bijna niemand is zich er bewust van dat je IRL inderdaad veel kijkt, maar dat je dat in een tekst niet telkens hoeft op te schrijven.

Wat je kunt doen: met Word Frequency Counter (http://www.writewords.org.uk/word_count.asp) een lijst produceren van alle woordjes in je tekst en de aantallen keren dat je ze gebruikt. Vind je woordjes die erg veel voorkomen, dan kun je ze zoals Mamame al zegt via 'zoeken' stuk voor stuk nalopen en evt. verwijderen.

Ik zie bijvoorbeeld in teksten mensen opvallend vaak kijken, terwijl ze iets doen of zeggen. Bijna niemand is zich er bewust van dat je IRL inderdaad veel kijkt, maar dat je dat in een tekst niet telkens hoeft op te schrijven.

Bedoel je het fenomeen: Hij zag dat ze drie klontjes suiker in haar koffie liet plonzen. Hij keek naar het schilderij en zag dat het scheef hing.

Als het esentieeel is voor het personage gebruik ik die woordjes in dialogen. Vreder haal ik ze weg. Ik controleer mijn tekst met een controlelijst en gebruik zoeken/vervangen om te kijken wlke mogen blijven, vervangen of verwijderd moeten worden. OT: Dat kijkfenomeen zie ik ook opvallend veel gebruikt worden.(Sorry, kon het niet laten.)

Niet alleen stopwoordjes, ook andere (dezelfde) woorden die meerdere keren vlak bij elkaar voorkomen probeer ik eruit te halen en te vervangen. Ook zinnen niet met hetzelfde woord laten beginnen. Dan heb ik niet over lidwoorden en dergelijke, hoewel ook kleine woorden als 'en' ook storend kunnen werken als ze te veel worden gebruikt. Tenzij het een functie heeft, of bewust spreektaal. Soms zie ik het pas bij de 5e keer overlezen. Vaak overlezen op verschillende momenten, met 1 of meerdere dagen ertussen, dat werkt goed voor mij. Nu ik daar op let valt het me ook meer op in de spreektaal om me heen. Net een vergadering gehad: hoe vaak er niet is gezegd dat we het 'voor het voetlicht moeten brengen!' En ik maar denken: het was toch over het voetlicht? (even opgezocht: het mag allebei). Maar zo wordt een uitdrukking door iedereen overgenomen en wordt het zelfs een cliché. Kijk, nu zie ik dat er in dit stukje 5 x 'ook' staat, dat zou ik dan veranderen. Een stopwoordje ontdekt!

Ik zie bijvoorbeeld in teksten mensen opvallend vaak kijken, terwijl ze iets doen of zeggen. Bijna niemand is zich er bewust van dat je IRL inderdaad veel kijkt, maar dat je dat in een tekst niet telkens hoeft op te schrijven.

Bedoel je het fenomeen: Hij zag dat ze drie klontjes suiker in haar koffie liet plonzen. Hij keek naar het schilderij en zag dat het scheef hing.

Ja, ongeveer dat. 'Je weet toch dat ik van je houd,' zei hij, en hij keek haar liefdevol aan. Hij zou haar ook best kunnen aanraken. Voor de variatie. En dan niet even, want dat is ook een stopwoordje dat je met gemak in bijna alle zinnen kwijt kunt: Wat moesten ze doen! Ze keken naar elkaar en wisten het (even) niet. Ze zouden ook radeloos kunnen zijn en niet weten wat te doen. Mies schonk de koffie in, en keek (even) of ze niet gemorst had. Mies kan ook opletten dat ze niet morst.

Ah, zo had ik het nog niet bekeken Thérèse. Ik zal mijn eigen schrijfsels eens even doorkijken, volgens mij maak ik me daar ook nogal schuldig aan. Edit: Oh hemel, ik zit met 'zoeken' alle 'kijk's af te gaan en het is vreselijk! :D Ik krijg er nu zelf helemaal de kriebels van. Ik denk dat stopwoorden in dialogen bij bepaalde personen inderdaad wel een toegevoegde waarde kunnen hebben. (Aha, inderdaad, dat is inderdaad een stopwoordje van mij.)

Een mooie link, Graylorne, en wow, Via, verhelderend! Zelf schrijf ik nogal eens ze knikte, schudde of haalde haar schouders op. Bij mij krijg je last van je nekspieren!

Dat komt omdat je haar wat wilt laten doen, anders zit ze zo stijf voor zich uit te kijken.

Het valt me op dat ik vaak ook schrijf en ook haal ik vaak de schouders op. Nu kun je dat bij één persoon wel regelmatig doen, maar als ze allemaal de schouders ophalen, weet niemand het meer. Eh... :rolleyes:

Dat komt omdat je haar wat wilt laten doen, anders zit ze zo stijf voor zich uit te kijken.

Ja, maar blijkbaar kunnen we daar toch wel wat origineler in zijn. Net als met het 'gekijk' de hele tijd. (Ik spreek maar even in meervoud voor mezelf, dat geldt niet voor iedereen natuurlijk.)

Ja, ongeveer dat.

Ik neem aan dat dat te maken heeft met de dwang om vanuit het personage te schrijven, het "meeleven". Dat schilderij dat scheef hing: Hij zag dat het schilderij scheef hing is vanuit het personage geschreven. Het schilderij hing scheef is vanuit een alwetende verteller geschreven en volgens veel mensen is dat niet aantrekkelijk om te lezen. Stopwoordjes komen in gesproken taal veel vaker voor, zeg maar. Omdat je dan een beetje de sociale ruimte volleutert, als het ware. Dan kan je dus wel iets anders proberen te zeggen, maar wat moet de lezer daar wel niet van denken? Tijdens het spreken denk je ook na, maar dat tijdrekken is niet nodig als je schrijft, als je begrijpt wat ik bedoel. Het is het "stop" uit het stoppen van sokken: gaten in de verbale woordenstroom dichten.

@Schlimazlnik Je schrijft: 'Hij zag dat het schilderij scheef hing is vanuit het personage geschreven. Het schilderij hing scheef is vanuit een alwetende verteller geschreven en volgens veel mensen is dat niet aantrekkelijk om te lezen.' Ik denk dat je hier een fout maakt, maar weet het niet helemaal zeker. 'Het schilderij hing scheef', kan volgens mij gewoon een gedachte zijn van het personage. Ik schrijf niet achter elke observatie 'zag hij'. Toch kijk en schrijf ik vanuit dat personage en niet vanuit een alwetende verteller.

Ik denk dat je hier een fout maakt, maar weet het niet helemaal zeker.

Dat klopt.

'Het schilderij hing scheef', kan volgens mij gewoon een gedachte zijn van het personage. Ik schrijf niet achter elke observatie 'zag hij'. Toch kijk en schrijf ik vanuit dat personage en niet vanuit een alwetende verteller.

Wat jij schrijft (of wie dan ook) is niet van belang: het zijn de lezers die erom jengelen. Vanuit die hoek hoor ik steeds vaker de roep om de bevestiging dat het vanuit het personage komt, zodat ze kunnen "meeleven".

@Schlimazlnik Je schrijft: 'Hij zag dat het schilderij scheef hing is vanuit het personage geschreven. Het schilderij hing scheef is vanuit een alwetende verteller geschreven en volgens veel mensen is dat niet aantrekkelijk om te lezen.' Ik denk dat je hier een fout maakt, maar weet het niet helemaal zeker. 'Het schilderij hing scheef', kan volgens mij gewoon een gedachte zijn van het personage. Ik schrijf niet achter elke observatie 'zag hij'. Toch kijk en schrijf ik vanuit dat personage en niet vanuit een alwetende verteller.

Het hangt natuurlijk van de context af. In een gehele beschrijving vanuit een persoon kan deze best de conclusie trekken: Het schilderij hing scheef. Bijvoorbeeld: Bartho wist zeker dat Nellie de kluis gevonden had. Met snelle passen liep hij de kamer binnen. Het viel hem meteen op: het schilderij hing scheef.

Dat vind ik een constructie zoals die, die ze hierboven wilden vermijden.

Ik had dezelfde gedachte als Therese. Maar dan schrijf je er inderdaad, zoals Schli zegt geen werkwoord van waarneming bij: Ik liep de kamer in. Het schilderij boven de bank hing scheef. Tenzij je er wel bij wilt zetten dat iets opvalt, zonder 'ik zag' te gebruiken. Dan is 'het viel op' een alternatief. En ja, in mijn stukje hierboven doe ik het ook. Misschien iets functioneler omdat ik ter plekke iets ontdekte. Maar wel dubbelop: kijk, nu zie ik.

Da's nog lastig. Zonder geluid te maken sloop ik de kamer in. De piano stond nog steeds in de linkerhoek, daarboven hing nog steeds het schilderij. Maar nu hing het scheef! Maar goed, je wilt die kijk vorm niet elke keer gebruiken, er staat niets over een enkele keer. Soms moet er gekeken worden. Ik denk dat het met al die stoppers zo is, dat je per keer moet bekijken of het nu echt echt echt nodig is ... of niet.

Ik zou ze onderdeel van een personage maken. Niet overdreven gebruiken maar geregeld...

Ik denk dat het met al die stoppers zo is, dat je per keer moet bekijken of het nu echt echt echt nodig is ... of niet.

En je moet oppassen dat je niet telkens in de door jezelf omhooggeworpen lasso springt <- dat je je eigen tekortkomingen op schrijfgebied leert kennen. Dan vermijd je vanzelf ooit de stopwoordjes, en andere gemakzuchten.

Stopwoordjes geven als zodanig dus een tijdsbeeld, vraag ik me af. Waarschijnlijk wel. Want het woord 'even' is bijvoorbeeld een typisch woord van deze 'haastige tijd' waarin we ons liever niet vastleggen en alles 'even doen'. 'Ik kom even bij je langs' (zodat je ook weer kunt zeggen dat je echt weer verder moet). In die zin zou het misschien wel bij een personage kunnen passen (zoals Mara al oppert). Maar ik ben het met jullie eens dat het gebruik van dergelijke woorden niet onbewust moet gaan. Ik merk zelf ook dat ik bepaalde woorden vaker gebruik en zoek dan naar alternatieven. Toch blijft de voorkeur bestaan (soms tijdelijk), dus je moet als schrijver alert blijven.

O, stopwoordjes.. Ik probeer ze eruit te halen of te vervangen door een synoniem, voor de afwisseling. Toch zie ik dan achteraf nog wel eens een aantal keer hetzelfde woord voorkomen, terwijl ik mij daar niet aan stoorde bij het overlezen. Ik moet nu denken aan een leuk voorbeeld: een briefje dat werd uitgedeeld in onze nieuwe wijk. Er wonen hier enkele onverlaten die veel te hard rijden, niet fijn met alle kleine kinderen die rondrennen. Enige ouders namen het initiatief de buurtbewoners erop aan te spreken, iedereen kreeg een brief om niemand voor het hoofd te stoten. De strekking was ongeveer als volgt: Beste buurtbewoner, helaas hebben wij geconstateerd dat er regelmatig te hard wordt gereden in onze wijk. Door middel van deze brief vragen wij uw begrip voor het feit dat wij ons zorgen maken over het welbevinden van onze kinderen. Uiteraard begrijpen wij dat er eens per ongeluk harder dan de toegestane 30 km/uur kan worden gereden, maar helaas kan er met 50 km/uur niet op tijd worden afgeremd indien er een kind de straat op rent. Helaas hebben wij zelfs geconstateerd dat er regelmatig auto's met 80 km/uur de straat in komen rijden. Uiteraard begrijpen wij dat op het lange stuk weg leidend naar onze wijk het gaspedaal helaas iets te hard kan worden ingetrapt, maar wij zouden het op prijs stellen wanneer u uw gas terug neemt bij het aanzicht van de eerste huizen. Uiteraard doen wij er alles aan om onze kleine kinderen zoveel mogelijk van de straat te houden, maar helaas kunnen zij op onbewaakte momenten aan ons toezicht ontsnappen. Wij hopen op uw begrip. Met vriendelijke groet, uw wijkgenoten Ondanks dat het een heel serieuze boodschap was, moest ik helaas toch heel erg hard lachen.