Vertellen dat je schrijft

Ik kan me niet goed voorstellen wat je precies tegenhoudt. Heb je het ooit aan één iemand verteld? Uit mijn ervaring (hoewel ik er nooit zo diep over heb nagedacht als jij) komen mensen altijd met geïnteresseerde en positieve reacties wanneer je ze vertelt dat je je tijd aan het schrijven van een boek besteedt. Er zijn zo veel mensen met een serieuze, ambitieuze hobby. Zullen je vrienden en familie het niet alleen maar leuk vinden om over de jouwe te horen?

En als je het echt beschouwt als je werk, zou het helemaal geen probleem moeten zijn, lijkt me...

Wil jij zelf dat je werk uiteindelijk bij een uitgever (een 'echte') wordt gepubliceerd? Zo ja, dan is het beter aan iedereen te vertellen dat je eraan bezig bent. Zo bouw je alvast een 'fanbase' op en kun je je 'elevator pitch' alvast oefenen. Daar heb je later profijt van en bovendien maakt het je alvast iets interessanter voor een uitgever als je al wat publiek/fans hebt. En het kan leiden tot proeflezers, ook handig. Succes!

Ik kan me niet goed voorstellen wat je precies tegenhoudt.

Dan heb jij er gelukkig zelf geen last van ;) Ik denk dat het met mijn karakter te maken heeft, het is ook niet goed uit te leggen. Het is een gevoel. Ik heb me nu voorgenomen om mezelf uit te dagen en steeds iets meer te delen. Tot op zekere hoogte, want ik heb toch die vrijheid, of hoe je het ook moet noemen, een beetje nodig om creatief te kunnen zijn, denk ik.

Hoe los je dat op?

Ik vind dat ook lastig, en daarom lieg ik, ook tegen mijn vrouw.

Toch heb ik er behoefte aan dat mensen (in ieder geval degenen die dichtbij me staan) weten dat ik niet de hele dag zit te niksen.

Hier heb ik een tijdje over nagedacht - en uiteindelijk besloten dat schrijven veel op niksen lijkt en het maar zo heb laten lijken.

Zorg vooral dat je niet met je mond vol tanden staat wanneer ze je vragen wat je aan het schrijven bent :) Erg lastig om iets waar je duizenden uren aan werkt ff in twee zinnen samen te vatten.

Beste Elin, Ik begrijp heel, héél goed wat je bedoelt. Pas op het moment dat ik een uitgever vond, heb ik het aan andere mensen verteld. Alleen mijn man was tot dan toe op de hoogte. Zolang ik nog een job buitenshuis had, schreef ik 's avonds laat, als mijn kinderen alle vier in bed lagen. Het voordeel hiervan was dat ik nooit moest uitleggen "wat ik overdag eigenlijk deed". Toen ik op die manier twee derden van mijn verhaal had geschreven, besloot ik er voluit voor te gaan. Ik diende mijn ontslag in en schreef het laatste stuk overdag, terwijl de kinderen op school zaten. Heel vaak vroegen mensen mij of ik me niet verveelde. Niet dus. Ik schreef in alle stilte... Het vertellen was geen optie want de druk en de verwachtingen die daarmee gepaard gaan leken mij heel onprettig. Als ik geen uitgever zou vinden, was ik overigens van plan om gewoon een nieuwe job te zoeken. Tegelijk vind ik het heel leuk als mensen vertellen dat ze een boek willen gaan schrijven. Schrijven is sowieso een fantastisch tijdverdrijf, of je nu een reguliere uitgever vindt of niet. Het brengt je zoveel, op zoveel manieren. Martijn, ik begrijp niet zo goed waarom je denkt dat je meer kans maakt als je fans hebt. Een uitgever beoordeelt op de eerste plaats je manuscript. Als ze er niks in zien, dan verandert dat niet omdat andere mensen het wél leuk vinden.

Dat laatste is grotendeels waar, Elin, maar niet helemaal. Natuurlijk wil een reguliere uitgever alleen iets uitgeven als ze het goed genoeg vinden, Maar dat is niet het hele verhaal. Er worden namelijk veel meer goede verhalen geschreven dan de gezamenlijke reguliere uitgevers per jaar uit kunnen geven. Ze moeten dus keuzes maken. Als ze twijfelen tussen twee manuscripten, dan gaan ook andere overwegingen een rol spelen en een daarvan is de vraag of de auteur zelf ook actief meewerkt aan de promotie, bijvoorbeeld door een website te onderhouden, door actief te zijn op sociale media, bijvoorbeeld in de op boeken en schrijven gerichte Facebook-groepen of op platforms als Hebban en Schrijvenonline. Dat is allemaal best lastig als je niet echt het type bent om jezelf te promoten, maar af en toe wordt het wel van je verwacht. Zelf zit ik in dat opzicht een beetje in het midden. Ik houd er helemaal niet van om vaak in de schijnwerpers te staan, maar als ik denk dat het nuttig is voor de verkoop van mijn debuut, weet ik me daar aardig overheen te zetten. Naargelang je open bent over je schrijven en daardoor steeds meer mensen weten dat en wat je schrijft, wordt het allemaal vanzelf wat makkelijker. Maar je moet dan wél eerst over die mentale drempel heen...

Gewoon eerlijk zijn, en niet moeilijk doen over je schrijven. Het is eerst en vooral een liefhebberij, en daar hoef je je net zo min voor te schamen als iemand die voor zijn plezier schildert. Zo lang je maar niet probeert groter over te komen dan je bent is er toch niets aan de hand? Dat wil overigens ook niet zeggen dat je jezelf moet verantwoorden of nederig zijn over je creatieve uitlaatklep.

Ik ben het eens met Harryhol. Ik denk dat dit het beste is. Je schrijft. Dat is wat je doet. Je kunt uitleg geven over wat je schrijft, welke technieken je toepast, maar het punt is dat je schrijft. En daar gaat het om, lijkt mij zo.

Als het gaat om je gevoel, dan zou ik dat serieus nemen en er in een dagboek over schrijven. Het onderzoeken zoals het is, zonder het aan iemand te laten lezen en vrijuit alles opschrijven wat je dwarszit. Een vraag die je je kunt stellen is waarom je je geremd voelt. Je kunt hier om meningen vragen, maar dat zijn geen gevoelens. Dat zijn oordelen en daar zou het probleem kunnen liggen maar het kan ook iets heel anders zijn. Alleen jij kunt dat weten. Als je het hebt onderzocht kun je puntsgewijs oplossingen zoeken of besluiten nemen die je verder helpen. Ik kan me herinneren dat ik het spannend vond om het aan mijn man te vertellen. Gelukkig reageerde hij heel aardig en geeft me de ruimte. Ook geeft hij aan wanneer en hoe hij er last van heeft. Ik vond het ook heel spannend om de eerste keer in de krant te staan. Hoe zouden mensen in het dorp reageren? Ze reageerden positief en een paar vertelden me dat ze zelf ook graag zouden schrijven. Ik moedig ze dan aan. Voor mij werkt het goed om aan de ene kant fictie te schrijven en aan de andere kant in mijn dagboek te schrijven.

Ik herken jouw probleem gedeeltelijk. Zelf heb ik het geluk dat mensen wel weten dat ik veel met schrijven bezig ben, omdat het een belangrijke rol speelt in mijn werk. Ik merk echter dat ik ook niet zoveel praat over wat ik in mijn vrije tijd schrijf. Met familie en goede vrienden heb ik het er wel eens over, maar liever laat ik ze mijn verhalen niet daadwerkelijk lezen. Schrijven is zoiets persoonlijks en je stelt je dus eigenlijk heel kwetsbaar op als je je teksten aan iemand anders laat zien. Ook heb ik altijd de neiging om mijn creaties 'nog niet goed genoeg' te vinden voor andermans ogen (ik zie altijd nog dingen die beter kunnen; die nog niet 'af' zijn). Zelf vind ik dat ik hier wel aan moet werken en meer lef moet hebben. Mijn droom is tenslotte om een boek te publiceren en dan moet je er natuurlijk geen moeite mee hebben dat iedereen je werk leest. Als ik naar jouw situatie kijk, denk ik dat het goed is om het wel aan mensen te vertellen; het is tenslotte een belangrijk deel van je dagelijkse bezigheden. Dat betekent niet dat je je werk ook moet laten lezen. Ik denk dat je best kunt uitleggen dat je graag zelf, in alle rust wilt uitvinden waar het schrijven toe kan leiden en liever nog geen verhalen deelt met anderen.

maar liever laat ik ze mijn verhalen niet daadwerkelijk lezen. Schrijven is zoiets persoonlijks en je stelt je dus eigenlijk heel kwetsbaar op als je je teksten aan iemand anders laat zien.

Ik snap helemaal wat je zegt hoor. Als ik een verhaal voor het eerst aan iemand laat lezen vind ik dat doodeng. Maar wat je op een gegeven moment steeds beter leert, is dat kritiek/feedback niet gaat over jou als persoon maar over je verhaal. Dat is heel lastig om te 'voelen' in het begin, maar het is echt zo. Als iemand je verhaal niet leuk vindt (dat gaat gegarandeerd gebeuren) zegt dat niets over jou als persoon en zelfs niet over jouw potentie als schrijver. Kritiek en feedback zijn zelfs de enige manier om je potentie te benutten. Als niemand je wijst op je fouten, leer je ook niet. Daar komt ook bij dat je moet leren dat je geen controle hebt over wat de ander van je verhaal vindt. Jij kan het ontroerend vinden, een ander kan het wellicht zelfs tenenkrommend vinden. Dat is nou eenmaal zo. Als je gepubliceerd wordt komt je verhaal onder de ogen van honderden, misschien zelfs duizenden mensen. Lang niet allemaal gaan ze het mooi vinden. Héél veel boeken krijgen van lezers één of twee van de vijf sterren op Goodreads. Dat hoort er bij. Uiteindelijk gaat het er om dat je luistert naar feedback en serieus onderzoekt of het gebruiken ervan je verhaal verbetert. Soms heb je geen klap aan feedback ("Ik lees liever sciencefiction. Kan je het verhaal niet in het jaar 2400 plaatsen?") en soms wel ("Ik vond dat het personage in hoofdstuk drie zich heel dom gedroeg en dat paste niet bij de rest van haar gedrag") Maar begin met luisteren, bedank de ander voor wat voor reactie dan ook en denk dan in je eentje na over wat je er mee doet.

Vertellen dat ik schrijf... Familie liever niet. Vriendinnen, kennissen en ook vreemden vertel ik het wél. Ik vertel dat zonder schroom en heb de bol.com-pagina van mijn eerste boek als startpagina op mijn telefoon, zodat ik het altijd kan laten zien als iemand interesse heeft. Het spannendste? Nog veel enger dan de dag dat een oom van mij via Google mijn boek vond en erover begon aan de telefoon? Een vriendin van me vragen of ik een personage op haar mocht baseren. Dát was pas spannend. Uiteindelijk werd het de mooiste dag van mijn leven. Ik wilde het niet via Whatsapp vragen, en door drukte leek ik haar nog wel een paar weken niet face-to-face te zien... Een kwelling. Bovendien was het lastig om een goede naam te bedenken voor haar personage. Via Whatsapp probeerde ik te vissen door te vragen hoe ze een dochtertje zou noemen. Ze had daar nog nooit over nagedacht, dus daar kon ik weinig mee. Een paar dagen later, op een bloedhete lentedag in 2018, zat ik muziek te luisteren op mijn telefoon. Zo'n 1500 nummers, en ik shufflede om zo willekeurig wat kwaliteitsrock te horen. Ineens kwam er een nummer langs met een vrouwennaam als titel. Een nummer van een van haar favoriete zangers nog wel! Gelijk voelde het goed. Ik verving in de twee hoofdstukken die ik al had met haar personage, elk ??? door de naam. Die middag liep ik oververhit door de stationshal van Utrecht Centraal. En raad eens wie ik uit het niets zag lopen? Nét toen ik bij de roltrap naar het perron kwam waar ik de trein wilde nemen naar Nijmegen om daar 'op locatie' een stuk van het boek te schrijven? Die vriendin. Het reisje naar Nijmegen stelde ik dus een dagje uit. In plaats daarvan liep ik met haar naar het Jaarbeursplein en zaten we op de trap, waar ik haar stamelend en angstig om toestemming vroeg voor het personage. Rationeel wist ik wel dat ze het waarschijnlijk goed zou vinden, maar ik bén niet rationeel. Ik ben een pessimistische piekeraar die bang was dat ze het raar of creepy zou vinden. Gelukkig reageerde ze perfect. Ze gaf me gelijk een knuffel, begon over mijn rug te strelen en voelde zich vereerd. Haar zo gelukkig zien... Het was het mooiste moment van mijn leven. <3 Inmiddels zijn we acht maanden verder en heeft ze drie hoofdstukken tussendoor gelezen, om te kijken of ze zich herkende in het personage. Ze vond het top! <3 De eerste versie is inmiddels af, en tijdens de kerstvakantie gaat ze de eerste versie doorlezen en feedback geven.

Ik vertel het wel. Ook omdat daar misschien een lezer of lezeres bij kan zijn, die misschien wel iets met het boek kan. Voor de rest ben ik het eens met Harryhol. Als het een leuke hobby is (of hoe je het ook wilt noemen) dan hoef je er niet voor te schamen.