Lid sinds

17 jaar 8 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Juf is boos volgens AVI

18 november 2008 - 9:31
" Juf is boos want de ij van 'blij' komt nog." aldus de Volkskrant van vandaag. Het AVI-systeem waarmee kinderen in Nederland lezen, leidt tot een rem op het leesplezier. De jeugdboekenschrijvers verzetten zich tegen het 'misbruik' hiervan. Ze hebben het gevoel dat vormtechnische eisen belangrijker zijn dan hoe boeiend een boek is. "Het belemmert de creativiteit," zegt Selma Noort, voorzitter van de werkgroep. " Het leidt tot gekunsteld Nederlands. In de onderste niveaus is de juf altijd boos, want ij van blij hebben ze nog niet gehad." Marga Moerman van de Westlandse bibliotheek geeft in de kasten expres de hoge AVI-niveaus niet meer aan. Ze vindt dat de kinderen thuis moeten lezen wat ze zelf leuk vinden, anders missen ze veel moois. Dit wilde ik jullie niet onthouden.

Lid sinds

18 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 18:09
Ik tipte mijn dochter (acht) het boek 'handboek voor prinsessen' maar ze wilde eerst weten wat voor AVI het was.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 19:08
Precies, ja! Dát bedoel ik Mandela. Wat gaat er mis? (edit - dit is een algemene vraag, geen persoonlijke) Begrijp me goed, ik heb niets tegen Avi. Taal is een bouwpakket, je voegt langzaam kennis toe en zo vormt dat een logisch geheel. Overspoel een kind met kennis en het slaat dicht. Dat moet ook niet. Maar Avi als maatstaf ipv het verhaal, ipv het plezier in het verhaal (ik lees het niet want er staat geen Avi in, ik hoef het niet want ik ben al verder), daar gaat iets helemaal niet goed.

Lid sinds

19 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 19:32
Terug dus naar die heerlijke boekpromotie, door een goede verteller die het verhaal centraal stelt en het lezen stimuleert, niet het puntjesscoren.

Lid sinds

16 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 19:44
Hoewel mijn kinderen goed op de hoogte zijn van hun eigen AVI-niveau, zoeken ze de boeken in de bieb toch echt wel uit op voorkant, lettertype, plaatjes en thema natuurlijk. M.a.w hij moet er aantrekkelijk uitzien. Mijn zoon is fors dyslextisch en naast de speciale boeken die daar voor zijn ( b.v zoeklicht) laat ik hem alles lezen wat hij zelf wil. Om hem vooral het plezier in lezen te laten behouden. Hij vind het, vreemd genoeg, heerlijk om te lezen, ondanks zijn dyslextie. Laatst nam hij een infoboek over egels mee. In 2 dagen uitgelezen, ver boven zijn niveau. Maar hij weet me nu wel te vertellen hoe een egeltje geboren wordt...stekeltje voor stekeltje :lol:

M

Lid sinds

17 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 20:25
O, Ceridwen en Mandela, wat vreselijk dat kinderen zo gefocust zijn op het niveau. Maar... dat zie je overal. Ik heb op de middelbare school ook leerlingen die alleen lezen voor de lijst. Dat is toch jammer. Toch denk ik dat het systeem ook wel voordelen heeft. Het lijkt mij ook vervelend als een kind afhaakt, omdat de tekst te moeilijk is. Voor ouders is het systeem wel een houvast, maar het moet niet meer dan dat zijn. Ik heb het artikel in de Volkskrant niet gelezen, maar er werd bij mij op school wel over gesproken door twee collega's die het gelezen hadden.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
18 november 2008 - 21:43
Tja , regels zijn er in dienst van de mensen. Zodra de mensen in dienst komen van de regels (Avi of anderzins) dan kom je op een lastig terrein. Soms is het goed (verkeersregels, morele regels), soms ervaar je een stukje verlies (procedures, werkschema´s). Afwegen, kijken en altijd alert blijven. En lezen is zo mooi. Als je een kind ziet, dat net leert lezen. Die verwondering. ´Daar staat NOS mama, NOS!´

Lid sinds

17 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 13:46
Dit is nu de reden waarom ik niet in AVI, of hoe ze het nu gaan noemen, M, schrijf. Dat maakt het voor mij ook gekunsteld, die zinnen precies zo te vormen. Mijn oudste heeft zich nooit wat aangetrokken van enig AVI-norm. En die leest nog steeds voor zijn plezier.

Lid sinds

19 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 16:05
Leuke verhalen op elk niveau van leren lezen zijn heel belangrijk en het blijft de kunst goede zinnen en leuke leesteksten te maken, waarin de leesmoelijkheden worden aangeboden. Speciaal voor een Avi reeks schrijven betekent schoolboekjes/leesmethode schrijven, dat is anders dan een kinderboek schrijven om een verhaal te vertellen. Die indeling is handig in de klas en voor kinderen met leesproblemen, maar meer dan een hulpmiddel bij gedifferentieerd werken bij het leren lezen had het nooit mogen worden. Als een kind kan lezen laat het dan lekker gewoon lezen wat het wil, met als enige indeling: vind ik een leuk boek of niet. In het speciaal onderwijs als remedial teacher schreef ik voor elke pupil op elk niveau en met elke spellings- of leesmoeilijkheid teksten vanuit de interesse van dat specifieke kind. Vaak voor leerlingen die geen boek aan durfden raken, omdat ze zo kapot gemaakt waren door het niet goed meekunnen. De AVI indeling was dan wel handig, had je in ieder geval een basis, maar ieder kind had weer andere noden. Het was voor die leerlingen wel een verademing, als ze na de losse teksten boekjes kregen die ze wel konden lezen en waar ze ook aan konden zien dat ze het aankonden. Ook een boek lezen in het leesuur, net als de rest, zonder uitgelachen of net te doen alsof en er ook heerlijk in wegduiken...Jammer dat alles weer verpest wordt doordat hulpmiddelen statuspunten zijn gemaakt.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 16:30
Avi eisen hoeven ook zeker niet het leuke verhala in de weg te staan. Ik denk ook niet dat de kinderen die hier zeiden ´welke Avi, o, dan hoef ik hem niet´dat zeiden omdat ze de verhalen niet mooi vonden. Ik denk eerder dat het komt omdat ze niet onder hun niveau willen werken, en dat je, als je het niveau niet weet, een aardig risico loopt dat je toch op een te laag niveau werkt. Statuspunten, ja. Weet je wat, ik ga het vragen. Of ik een bruikbaar antwoord krijg weet ik niet (kinderen weten soms net zo min waarom ze iets doen als wij volwassen) maar dat zien we dan wel weer.

Lid sinds

19 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 16:58
Het probleem dat schrijvers hebben met het leuk schrijven op een bepaald niveau is soms veroorzaakt door henzelf. Als je een opdracht aanneemt voor een AVI-boek moet je je goed realiseren dat je niet zomaar alles kunt schrijven. Je schrijft een leuk verhaal met een aantal handicaps, de voorschriften namelijk. Als je op een laag AVI-niveau schrijft is het bijvoorbeeld niet handig om over een brandweerauto te schrijven. Dat gaat er niet in zo'n woord. Of over reptielen. Dan mag je alleen de slang en de pad behandelen, want de kikker kan al niet. Je zult dus tevoren moeten bedenken welke sleutelwoorden je zeker nodig hebt en of die passen. Dat betekent ook dat je voor erg lage niveaus weinig onderwerpen hebt om uit te kiezen. Dan moet je dus een appel doen op je creativiteit. Vanaf E4 (wat kinderen gemiddeld eind groep 4 lezen) is bijna elk onderwerp weer mogelijk. Niet elk woord, maar je leert makkelijk omzeilen als je het wat langer doet. 'De volgende ochtend' wordt dan bijvoorbeeld 'De dag daarna' omdat 'volgende' drie lettergrepen heeft en een open lettergreep aan het eind. Bovendien krijg je een hoog lettergemiddelde bij de eerste zin en een lagere bij zin twee. Die truukjes leer je snel. Het is lastig, dat schrijven op AVI, maar je kunt het ook zien als leuk gepuzzel. En het is fijn als kinderen boeken kunnen kiezen die passen bij de vaardigheden die ze hebben. Maar dat neemt niet weg dat er duidelijke bezwaren kleven aan het huidige systeem en dat men wel met wat souplesse zou mogen 'wegen' bij Cito.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 17:40
Waarom ze die andere boeken dan niet wilde lezen? Schouderophalend, geen idee. Ze werd er verlegen van. Snel gerustgesteld, ze hoeft ze niet te lezen, ik ben niet boos, alleen nieuwsgierig. En grote mensen weten ook niet altijd waarom ze iets wel of niet doen, helemaal niet erg. Opgelucht, oke, dan is het goed. Vind je het leuk dat er een Avi systeem is? Heftig knikken, jazeker. `Kan ik goed laten zien hoe ver ik al ben.´

Lid sinds

16 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 17:47
AVI lijkt me voor schrijvers nog wel een leuk gepuzzel. En voor het onderwijs zal het wel een aardige meetlat zijn. Zou het er ook aan liggen hoe het gebracht wordt? Mijn kleindochter die alles wil lezen wat letters heeft, kreeg een tik op haar vingers. Figuurlijk dan. Heel veel woorden, die ze met gemak leest en begrijpt, zaten nog niet in haar nivo. Nu vraag ik me af of we het nivo niet aan het kind moeten aanpassen in plaatst van het kind aan het nivo. Zo was daar het woord -voltooid-. Voor een vijf-jarige geen gemiddeld woord. Maar ze vertelde rustig dat het werkstukje dan helemaal klaar en af was. Tja, ze mag het wel spreken maar niet lezen.

Lid sinds

16 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 18:32
Je kunt het nooit voor iedereen passend maken, wat er zitten werelden van verschil tussen kinderen van dezelfde leeftijd. Door AVI kun je rekening houden met deze verschillen en aansluiten bij het technisch leesniveau. Door CLIB (cito leesindex begrip) kun je het begrip aanpassen. Uitgevers kunnen zo mooi inspelen of verschillen en maken zelfs geweldige boeken met meerdere niveau's door elkaar. Echter, het leesonderwijs is al enkele jaren onder de maat (niet overal). Door slechte scores zijn scholen krampachtig geworden als het gaat om leesonderwijs (niet overal). De techniek staat meer voorop dan de leesbeleving. Dat zou moeten omkeren. Dus kwalitatief goed leesonderwijs met daarnaast aparte aandacht voor leesbeleving en boeken in het algemeen. En dat kwalitatief goed onderwijs begint op de pabo!

Lid sinds

19 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
19 november 2008 - 19:06
quote[ Nu vraag ik me af of we het nivo niet aan het kind moeten aanpassen in plaatst van het kind aan het nivo.{ Ja, dat was de doelstelling toen ik van de kweek kwam in 1970. Daarvoor zouden we beginnen met kleinere klassen en de basisschool. Helaas, kwam er nooit geld en ruimte voor. Nu lijkt het wel of er alleen toetsen en cijfertellers voor in de plaats gekomen zijn. Toen ik in 1989 stopte, werd aan de kinderen het AVI niveau vaak niet eens verteld. Als er kinderen competatief(hier is iets fout aan?) waren en wilden vergelijken door het laatste woord te onthouden moest ik een andere klas gaan testen. Nu hoor ouders alleen nog maar de resultaten van de kinderen vergelijken. "Die van mij is verder." En natuurlijk is het de manier waarop er iets meegedeeld wordt en hoe er mee omgegaan wordt, maar vooral hoeveel belang er aan gegeven wordt. Jammer, maar laten wij er voor zorgen dat er leuke verhalen en boeken zijn voor alle kinderen. Als je schrijft voor een Aviboek, doe dat dan ook met plezier en obvergave, maak er het leukste van wat mogelijk is. Vind je die beperkingen niets, laat het dan. Kinderen hebben recht op onze allebeste inzet. En die maakt dan al gauw van de openingszin van dit topic: Is juf boos? Nee hoor.

Ing

Lid sinds

17 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
24 november 2008 - 9:06
Vandaag ontving ik dit van Ouders Online. Het is geschreven door Annemarie Bon, zij is bestuurslid van de Vereniging van letterkundigen: AVI maakt lezen tot een straf door Annemarie Bon Steeds vaker wordt de keuze voor een boek in de boekhandel, de bibliotheek of op school tijdens het vrij lezen bepaald door het AVI-niveau van de boeken. De Werkgroep Jeugdboeken van de Vereniging van letterkundigen vindt dit een kwalijke ontwikkeling, omdat deze nadruk op AVI remmend werkt op het leesplezier en de leesmotivatie bij kinderen. Dat kinderen boeken lezen, vindt iedereen belangrijk. Lezen is ontspannend, stimuleert de creativiteit en de fantasie, helpt emoties te verwerken en te duiden. Lezen geeft kinderen informatie over uiteenlopende onderwerpen en verbreedt zo het wereldbeeld, heeft een opvoedkundige functie en bevordert het gevoel voor esthetiek. Maar wil lezen deze functies werkelijk kunnen hebben dan is de allerbelangrijkste voorwaarde dat kinderen er plezier aan beleven. Het AVI-niveau van een boek zegt niets over dit leesplezier. Niet AVI maakt een tekst moeilijk Er bestaat grote verwarring over het begrip AVI. Logisch, want AVI is een toetsmiddel dat is ontwikkeld voor het onderwijs en niet voor ouders in de thuissituatie. Spottend noemen sommigen het wel Afkorting Voor Iets, want wat zegt in 's hemelsnaam het begrip analyse voor individualiseringsnormen een leek? Maar misschien dat juist daarom wel een bijna magische betekenis heeft toegedicht gekregen. Een gewicht dat geen enkele rechtvaardiging verdient. Het AVI-niveau zegt slechts iets over het leestechnische niveau van een tekst. Dat houdt vanaf AVI E4 (gemiddeld niveau eind groep 4) in dat het een aanduiding is voor het gemiddeld aantal letters per woord. U leest het goed: het gemiddeld aantal letters per woord! De leerkracht doet de AVI-toets dan ook met de stopwatch in de hand. Tot wat voor woorden, zinnen en verhalen die letters leiden doet voor avi niet ter zake, een enkel moeilijk woord daargelaten. AVI gaat over snel en vaardig lezen, niet over begrijpen wat een kind leest. Het zijn heel andere factoren die een boek pas echt moeilijk maken. Zoals een ver van mijn bed onderwerp, ellenlange saaie beschrijvingen of sowieso een niet interessant genre voor een specifiek kind, veel impliciete tussen de regels tekst, flashbacks en perspectiefwisselingen, geen heldere bladspiegel en ga zo maar door. Een kind in groep vijf kan misschien moeite hebben met het woord politieauto, maar als het boek spannend genoeg is, zet een kind zich daar echt wel overheen. Niets weerhoudt dat kind ervan de hogere AVI's te lezen. Het lezen gaat dan iets langzamer en misschien vraagt uw kind u af en toe een woord te ontcijferen, maar de keuze aan boeken wordt veel groter en er kan gekozen worden voor boeken die aansluiten bij de interesses van een kind. Is een boek echt nog te moeilijk om wat voor reden dan ook, dan legt het kind dat boek gewoon opzij. Nu is de situatie vaak zo dat kinderen bijna gedwongen worden kilometers te maken op een bepaald leestechnisch niveau. Ook komt het voor dat kinderen hun lievelingsboeken niet mógen lezen van ouders omdat het AVI-niveau te laag is! Lezen wordt daarmee een straf in plaats van een feestje. Alleen voor de eerste leesboekjes is de AVI-aanduiding ook buiten het onderwijs een zinvol hulpmiddel omdat die doelgroep steeds bepaalde leestechnische stapjes moet maken om een tekst te kunnen begrijpen. En kinderen met leesproblemen? Ook die kinderen kunnen soms gebaat zijn bij een 'lekker' boek dat ze misschien niet helemaal vlekkeloos kunnen lezen, maar waaraan ze wel plezier beleven. Denk aan een voetbalboek of een paardenboek. Of een heel spannend verhaal. Juist deze kinderen moeten ervaren dat boeken leuk zijn. De Werkgroep Jeugdboeken van de VvL betreurt het dat het AVI-systeem ook buiten het onderwijsveld wordt toegepast en adviseert dat los te laten. Ouders en grootouders vragen in de boekhandel naar boekjes AVI-E5, in plaats van naar een mooi boek. En dan kunnen de wetenschappers van CITO wel beweren dat het niet zo is, of niet zo zou moeten zijn, in de praktijk werkt het wel op die manier. En dat is triest. Niet de inhoudelijke kwaliteit staat daarbij voorop, maar het leestechnische niveau. Wat dan wel? Help uw kind zijn smaak te ontwikkelen door het zelf keuzes te laten maken op grond van interesse en leesplezier en eventueel een leeftijdsaanduiding. In plaats van onnodige aandacht aan AVI te besteden, kunt u het leesplezier bij kinderen stimuleren door veel voor te lezen en zelf het goede voorbeeld te geven door vaak naar de bibliotheek te gaan en te zorgen voor boeken en tijdschriften in huis. Laat zien hoe leuk lezen is. Maar nogmaals, laat uw kind vooral zelf kiezen. Een boek waar het zin in heeft, geeft de meeste kans op succes. Er is geen grotere leeslokker dan een goed boek. De boeken over Harry Potter zijn geen simpele boeken, noch inhoudelijk, noch leestechnisch. Maar zie eens hoe ze verslonden worden. Daarom ons pleidooi. AVI betekent: "Afschaffen Van Iets voor het vrije lezen".

24 november 2008 - 9:29
Bedankt Ing! Ik heb wel een paar vraagjes bij dit artikel: 1. Wordt 'Harry Potter' gelezen en begrepen door mensen van allerlei verschillende AVI-'s (of staan de boeken alleen maar in de kast?). "AVI gaat over snel en vaardig lezen, niet over begrijpen wat een kind leest." En: "Alleen voor de eerste leesboekjes is de AVI-aanduiding ook buiten het onderwijs een zinvol hulpmiddel omdat die doelgroep steeds bepaalde leestechnische stapjes moet maken om een tekst te kunnen begrijpen." Gaat het nu wel of niet óók om het begrijpend lezen? Of geldt dit alleen bij de eerste leesboekjes? Dat je op gezette tijden kinderen rijen woorden moest laten lezen, herinner ik me wel. 'Ik had er ... zoveel.' 'Ik zoveel.' Het was niet bedoeld als competitie, maar het werd wel zo ervaren. Zinloos en jammer. Lezen is geen wedstrijd, zoals de hordenloop. Waarom is lezen zo'n belangrijke vaardigheid? Omdat we in een informatiecultuur zitten. Maar waarom we daar in zitten, begrijpt niemand, al kunnen we nog zo goed lezen.

Lid sinds

17 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
24 november 2008 - 9:36
Dat je op gezette tijden kinderen rijen woorden moest laten lezen, herinner ik me wel. 'Ik had er ... zoveel.' 'Ik zoveel.' Het was niet bedoeld als competitie, maar het werd wel zo ervaren. Zinloos en jammer. Lezen is geen wedstrijd, zoals de hordenloop.
Maar het is ook zo dat kinderen gewoon graag zich met elkaar meten. Of het nu om het kennen van tafels gaat of het kunnen van de handstand. Ze scheppen graag op tegen elkaar, dat heeft niets met avi te maken. Het hoort bij de persoonlijke en sociale ontwikkeling van kinderen en het zoeken naar waardering. Laat ze, het hoort erbij. Ikzelf vind de discussie in de media erg overtrokken. Ik zie in mijn omgeving tenminste niet zo'n probleem. Het probleem zit hem ook meer in slecht geschreven avi-boekjes dan in het avi-niveau zelf. Als opbouw zit het zeker tot groep 5 goed in elkaar. Misschien moet er wel meer gezegd worden vanuit de school dat het kind thuis niet aan het avi-niveau hoeft vast te houden maar dan mag lezen wat hij wil en wat zijn ouders goedvinden. Het is m.i. echt iets voor op school.

Lid sinds

19 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
24 november 2008 - 12:45
Ik ben het met Annemarie eens, AVI moet op de school blijven en blijven wat het is: een hulpmiddel in het leesonderwijs. Maar het zijn de mensen die er het gewicht aan geven dat het niet zou moeten hebben. MJ: AVI deelt in op techniek, niet op begrip. Er wordt alleen gemeten hoe snel een kind correct woordjes leest en hoeveel woorden van de lijst in een minuut gelezen worden. Er wordt niet gevraagd naar de betekenis van de woorden, het gaat uitsluitend om de technische leesvaardigheid. In de eerste leesboekjes is het gebruik buiten het onderwijs ook zinvol omdat een kind dat nog niet alle letters en combinaties kent ook niet kan ontcijferen wat er staat. En als je de tekens niet kent zeggen de woorden je niets. Om een tekst te begrijpen moet je de techniek van het lezen beheersen. Daarom wordt de techniek ook gemeten, niet het begrijpen. Het geldt alleen voor het aanvankelijk lezen. Zodra alle technische stapjes zijn genomen en het kind de techniek van het lezen onder de knie heeft kan er bekeken worden of het kind ook begrijpt wat het leest. Dan gaat het ook door het lezen meer begrijpen. Eigenlijk zoals we alles leren: zolang je nog bewust moet denken hoe iets moet, kom je niet toe aan verdieping of perfectionering. Als je een techniek eenmaal beheerst, hoef je er niet meer over na te denken over hoe je het doet. Zoals autorijden, tennissen of muziek maken. Dat gaat pas goed als je de eerste fase van het techniekje leren door bent en de handelingen om het ding te laten rijden, de bal naar de andere kant te slaan of geluid te laten maken als vanzelf gaan(door je ruggenmerg is overgenomen en niet meer de lange weg van prikkel naar hersenen en terug hoeft te nemen.) Het aanvankelijk lezen eindigt als de techniek beheerst wordt, alle letters en combinaties aan bod zijn geweest en het kind in staat is nieuwe combinaties te doorzien. Dan begint het echte lezen. Sommige van mijn zeer moeilijk lerende pupillen lazen zonder problemen de eerste Harry Potter, al voor dat een volwassene het boek ontdekt had. Er waren twee jongens bij die nooit verder kwamen dan een gemiddeld kind in groep vijf. Wat niet begrepen werd, werd onder elkaar gevraagd, opgezocht. (Wat we ze bij andere boeken maar niet konden laten doen, ze begonnen er niet aan, een woord op te zoeken.)En veel werd ook onder het lezen begripsmatig ingevuld. Als hij iets leuk genoeg vindt wil een mens het leren. En dat gaat het beste door het te doen. Het technisch lezen hoort op school, tot het kind dat beheerst is de AVI aanduiding zinvol, maar als richtsnoer niet als wet. Kinderen die goed lezen hoeven niet in een vakje te blijven, vrij lezen moet gewoon lekker leuk lezen zijn. Kinderen die meer tijd en techniek leren nodig hebben moeten een leuk boek op hun technisch nivau kunnen vinden. Meer moeten we er niet van maken.

25 november 2008 - 13:41
@ Favake en Marja: Jullie hebben helemaal gelijk dat de AVI-indeling alleen op school thuis hoort. Als de AVI-indeling alleen voor schoolboeken wordt gebruikt, valt het bovendien minder op (lees: is het minder stigmatiserend) als je -volgens de nieuwe leesaanduiding- niet zo vlot als gemiddeld leest. ("Wat? Lees jij nog M5-boeken? En je zit al in groep 6!") Dus: er zouden geen boeken meer in boekhandel of bibliotheek moeten staan met een (duidelijk zichtbare) AVI-aanduiding. Zodat vaders, moeders, opa's en oma's daar niet naar hoeven kijken bij het kopen van een boek. Zo wordt er thuis minder over gesproken. Dan ben je alleen snel of wat langzamer bij lezen op school, net als bij rekenen.