Hoi,

In mijn werk als cipier leerde wij duidelijk situaties op papier te zetten.
Een vaste regel was 'redenen van wetenschap' gebruiken.

Zoals: ik hoor, ik zie, ik ruik, ik voel ipv Volgens mij........ Ik denk......

Het helpt mij altijd om zaken in beeld te brengen.

Hmm, het gekke is dat als ik een boek lees, ik dat verhaal vaak plaats in een huis dat ik ken, een huis waar ik zelf ooit heb gewoond of een huis van familie. Het kan dan een beetje vreemd voelen als er halverwege het boek opeens iets in dat huis voorkomt wat niet in het huis in mijn hoofd voorkomt, bijvoorbeeld een zolder of een trap of zo.

Ik vind het geen gemis als in een boek het huis niet is omschreven omdat ik het zelf altijd wel plaats. Een omgeving kán natuurlijk heel mooi beeldend omschreven zijn en dan voegt het absoluut iets toe.

Ik denk dat het heel belangrijk is om uit te maken of die omgeving een prominente rol speelt in het verhaal. Bij een moordverhaal zul je het plaats delict goed omschrijven, maar als een hoofdpersoon alleen maar naar huis gaat om te slapen, heeft het niet zoveel zin om zijn huis precies te omschrijven.

Ik ben best goed in omgevingen omschrijven. Mijn proeflezers zeiden, dat ze het boek voor zich zagen als een film.
Als je een omgeving wil omschrijven - zonder dat je ellenlange, clichématige beschrijvingen van 'tjirpende vogeltjes' en 'de geur van de ochtenddauw op het gras' krijgt - verplaats dan jezelf in het verhaal.

Bijvoorbeeld: je schrijft - en ik schrijf voor kinderen, dus houd hier rekening mee! - een scène over een jongetje die naar een kasteel loopt. Nu ben jij dat jongetje. Je heet Hans. Als je een kind zou zijn, wat zou je dan over de omgeving willen lezen? Niet te veel, dat wordt saai. Wat zou je over de omgeving willen vertellen als je het verhaal aan je vriendjes zou vertellen bij een kampvuur? Dingen die je opvallen, die je verhaal kleuren!

Hans volgde het kronkelige weggetje tot zijn ogen traanden. Wat zag hij daar nou aan het eind van de weg? Was dat een kasteel? Wauw! Een echt kasteel. Zo'n een met kantelen, zoals in ridderfilms! Zijn hart klopte in zijn keel. Hij begon sneller te lopen. Hij struikelde bijna over een paar grote stenen, die midden op het zandweggetje lagen. Zouden hier vaak mensen komen? Vast niet. Het kronkelpaadje was van zand. Als hier vaak mensen kwamen, zou er een straat van stenen liggen, of van asfalt. Hmm, dacht Hans. Hij vertraagde zijn pas en keek om zich heen. Er stonden veel bomen rondom het weiland. Dicht op elkaar. Het was geen echt bos, maar er stonden wel heel veel bomen. Misschien was het kasteel nog wel eh.. hoe zeg je dat? ONONDEKT! Misschien ontdekte hij wel een kasteel. Misschien woonden er nog steeds ridders, die niet wisten dat er buiten het weiland auto's reden!

Nu vertel je eigenlijk best wel veel over de omgeving. Maar het is niet vervelend of saai, omdat je het 'verweefd' met de rest van je verhaal. Ik houd voor mijn jeugdverhalen aan: nooit meer dan een alinea 'omgevingfactoren' beschrijven. Je moet je verhaal wel levendig houden, niet statisch maken. Maar besef, dat je door omgevingsfactoren te verweven in gebeurtenissen en dialogen, je verhaal juist verlevendigd!

Ik schrijf nog niet zo lang, maar dit is hoe mijn proeflezers en ikzelf het ervaren.
Ik hoop dat je er wat aan hebt!

Je uitleg is heel duidelijk en heb er zeker wat aan.

Het omschrijven van een omgeving is voor mij ondergeschikt zijn aan de rest van het verhaal. Het moet een doel hebben en niet te lang worden. Bijv het benadrukken van de sfeer.

Stukje uit een verhaal waar ik nu mee bezig ben waarbij ik bewust de ruimte beschrijf om de sfeer te benadrukken. En daarmee de situatie van de Hoofdpersoon duidelijker te maken.

Leena kijkt om zich heen. Ze is in de slaapzaal van het weeshuis. De andere kinderen slapen nog. Ze heeft ze niet wakker gemaakt met haar geschreeuw. Slaapzaal zeven, haar slaapzaal. Haar slaapzaal en die van nog vijf andere meiden. De oudste is een jaar ouder dan zij en de jongste van hun afdeling is twaalf. De zalen zijn op leeftijd en geslacht ingedeeld. Slaapzaal zeven is de slaapzaal voor de oudste meisjes. Een strakke langwerpige ruimte. Grijze muren, een grijs plafond, een grijze vloer. Witte metalen bedden met donkergroene dekens. Geen greintje gezelligheid.

Soms laat ik de beschrijving van de omgeving weg. Het is dan niet belangrijk voor het verhaal en de rest maakt het al duidelijk genoeg. Bovendien mag er ook iets over gelaten worden aan de fantasie van de lezer.

Ik ben het helemaal met je eens. Zo probeer ik het ook te doen. Wel enkele details, maar niet alles tot in de puntjes, want de fantasie van de lezer doet ook een hoop.

Schrijf alleen de belangrijke dingen op. De essentiele dingen voor het verhaal, of voor de sfeertekening. Brandende kaarsen aan de muur bij een kasteeltrap bijvoorbeeld. De lezer kan dan zijn eigen kasteeltrap verzinnen. Ze zitten niet te wachten op de kleur van de voegen, tenzij de metselaar later wordt opgehangen natuurlijk.
Onderschat de lezer niet.

Oh nee geen ellenlange beschrijvingen vind ik. Het haalt zo de vaart uit een verhaal. Kent iemand de serie de aardkinderen van auel met o.a. de stam van de holenberen? Eerst is het leuk hoor die bloemetjes en omgeving maar na drie keer weet ik het wel. GAAP boring. Dat sla ik dus meteen over en pik het weer op waar het verhaal weer gaat lopen. Omschrijvingen doen je stilstaan. Beh. Niets voor mij. Zo'n boek heb ik dus erg snel uit. Ik lees dan de rode draad. Doe ik trouwens toch altijd.

Ik ben het wel eens dat daar waar het noodzakelijk is je een beetje moet omschrijven. Maar de lezer moet zijn fantasie maar gebruiken. En hoe vaak is het niet als een boek verfilmd is, dat je denkt, oh dat huis had ik heel anders ingeschat? Dan was het in het boek nog zo goed beschreven maar dan is het in de film vaak heel anders dan je je had voorgesteld. Dus ook beschrijvingen zijn niet altijd afdoende. Laat de lezer maar raden en ikzelf heb in mijn boek alleen daar heel kort beschreven waar noodzakelijk. Hoop ik...

De schrijfoefeningen die deze week (47) op de homepagina van deze site staat is een hele mooie voor wat 'ruimtelijk inzicht'.

Hier komt ie:

Ruimte in verhalen: Deel 1 - locatie, kader, plaats
De een noemt het ‘locatie’, de ander ‘het kader’ en een derde heeft het ’t liefst over ‘de plaats van handeling’. Hoe het ook heet, in verhalen is de ruimte van groot belang, zo blijkt telkens weer. Zonder de bedompte huiselijke sfeer was Gerard Reves eersteling nooit zo’n succes geworden. En wat zou Harry Potter zijn zonder Zweinstein? Beide ruimtes – het huis van de Van Egters in ‘De Avonden’ en Zweinsteins School voor Hekserij en Hocus-Pocus in de Potterserie – dragen niet alleen bij aan de sfeer, maar maken ook actief deel uit van het verhaal. Sommigen zouden zelfs zeggen: het zijn een personages.

Oefening
Doe je ogen dicht. Stel je nu een personage voor – iemand die niet op jezelf lijkt – die voor het eerst in deze kamer komt. Wat valt hem of haar als eerste op? Hoe zou hij het na dit eerste bezoekje beschrijven aan zijn ouders of vrienden? Beschrijf vervolgens jouw kamer door de ogen van het personage. Je hoeft het personage zelf niet in het verhaal te betrekken, alleen zijn perspectief.

Ruimte in verhalen: Deel 2 - gebruik je zintuigen
De ruimte in een verhaal is niet alleen de ruimte zelf, maar ook de omstandigheden (weer, licht, sfeer). Daarom wordt ook wel eens de termen ‘entourage’, ‘omgeving’ of ‘atmosfeer’ gebruikt. Belangrijk bij dit alles is dat je een dergelijke ruimte of atmosfeer alleen kunt beschrijven met behulp van je zintuigen. Wil je dit goed doen, dan zul je dus niet alleen je zintuigen moeten scherpen, maar ook de woorden en termen leren te gebruiken die daarmee te maken hebben. Zelfs de eenvoudigste kamer heeft een bepaalde kleur, lichtinval, geur en zelfs een tactiel gevoel (de kokosmat op je blote voeten, bijvoorbeeld). Deze taal beheersen is een van de eerste voorwaarden voor het schrijven van een goed verhaal.

Oefening
Draai de vorige oefening om. Ga nu zelf bij je personage op bezoek (als je er geen paraat hebt: verzin hem of haar nu ter plekke – neem desnoods een beroemd persoon) en bedenk hoe zijn huis of kamer eruit ziet, wat de sfeer is, hoe het er ruikt, wat je voelt als je binnenkomt. Schrijf vervolgens een verhaalopening waarin je voor het eerst die ruimte binnen gaat. Schrijf dit begin zo zintuiglijk mogelijk. Zoek eventueel in het woordenboek naar de juiste termen.

Ruimte in verhalen: Deel 3 - ruimte bepaalt personage
De ruimte in een verhaal is belangrijk en wordt ingevuld door je zintuigen. Maar die zintuigen worden op hun beurt weer gekleurd door je gevoel, je stemming. De weg die Jack Kerouac in ‘On the road’ beschreef zag er stukken treuriger uit nadat hij zijn (Mexicaanse) liefje was kwijtgeraakt – en dat terwijl het dezelfde weg was. Een ruimte is derhalve niet objectief, maar zeer sterk subjectief. Daar kun je als schrijver ook gebruik van maken. Op deze manier hoef je namelijk het bij je personages bestaande gevoel niet te benoemen, maar kun je de omgevingsbeschrijving gebruiken om hun stemming weer te geven.

Oefening
Ga terug naar je eerste oefening, waarbij je personage (voor het eerst) op bezoek komt bij jou thuis. Bedenk dat je persoon nét een telefoontje heeft gekregen dat hij die felbegeerde baan heeft gekregen. Beschrijf je interieur nu via zijn ogen, terwijl hij in een geestdriftige bui is. Bedenk vervolgens hoe het zou zijn, als hij nét gehoord heeft dat zijn vader is gestorven. Hoe kijkt hij dan naar je interieur? Hoe kleurt dat zijn waarneming?

Ruimte in verhalen: Deel 4 – meer dan decor
De ruimtebeschrijving in verhalen kun je voor verschillende doelen gebruiken. Het belangrijkste is natuurlijk dat je verhaal zich afspeelt op een bepaalde plek. (Zelfs de modernistische verhalen van Beckett of Kafka). Soms kun je met een paar kleine aanwijzingen vertellen waar iets speelt: wierook betekent kerk, een claxon is de straat, het oehoegehuil van de uil betekent zelfs twee dingen: bos en nacht. Ruimtebeschrijving schildert dus je decor. Tegelijkertijd geeft de ruimte ook erg veel informatie over je personage.

Oefening
Je eerste personage is een rijke vrouw, bij wie je op bezoek komt omdat je haar portemonnee in de tram hebt gevonden. Ze blijkt in een enorme villa in Baarn te wonen waar je alleen al een minuut of tien bezig bent om van de poort naar de voordeur te lopen. Beschrijf hoe je het pand binnengaat, wat je ziet en wat de vrouw aan heeft. Wat zegt ze als je haar de portemonnee geeft? Wat doet ze: biedt ze je een kop thee aan? En wat zou er gebeuren wanneer je de portefeuille van een straatarme grote-stadbewoner zou terugbrengen?

Ruimte in verhalen: Deel 5 – ruimte als symbool
Ruimte kan ook een symbolische werking hebben. De ruimte staat dan voor iets anders, iets groters. Het land Mordor in Tolkiens ‘Lord of the Ring’ is niet voor niets donker, bedekt door wolken van een gigantische werkende vulkaan: het moet nu eenmaal de duistere, slechte wereld voorstellen. In ‘Nooit meer slapen’ van W.F. Hermans zijn de oneindige toendra’s van Lapland meer dan alleen decor: ze geven ook de mentale chaos en kortzichtigheid van de hoofdpersoon Alfred Issendorf aan. Hij ziet alleen wat vlak voor hem gebeurt.

Oefening
Het hoofdpersoon van je verhaal is een man die nét heeft gehoord dat hij een ongeneselijke ziekte heeft. De dokter heeft hem verteld dat hij nog geen maand te leven heeft. Hij komt naar buiten en gaat in een cafetaria zitten om bij te komen. Beschrijf nu deze ruimte geheel door zijn ogen. Wat ziet hij, wat hoort hij, wat ruikt hij, wat voelt hij. Zorg dat hij aan het eind van het verhaal een inzicht krijgt (‘zo is het leven: kort en hevig’ of: ‘ik heb in ieder geval nog een maand’) en probeer dit te versterken door iets uit de omgeving.

Ruimte in verhalen: Deel 6 – Locatie bepaalt verhaal; en andersom
Er zijn verschillende manieren om een verhaal te verzinnen. Sommige schrijvers worden gestuurd door hun personages, moeten werkelijk alles van hun karakters weten om vervolgens het verhaal uit te kunnen schrijven. Anderen gaan uit van ideeën, willen een gedachte overbrengen. Weer anderen gaan uit van de ruimte: als ze die goed kennen, begint het verhaal te lopen. Bedenk wel dat de ruimte niet te veel moet afwijken van het verhaal en de personages. Je kunt een prachtige exotische locatie bedenken (het strand van Pulau Bidong in Maleisië, een vuurtoren in New Hampshire), maar als het een doorsnee liefdesdrama is, dan heeft het de ruimte nauwelijks effect. Probeer dus de ruimte iets toe te laten voegen aan het verhaal: geef haar een rol in het geheel.

Oefening
Bedenk een oerhollandse locatie: een boerderij in Groningen, een bruin café in Utrecht, een kleine supermarkt in een dorp. Bedenk vervolgens wat deze locatie voor verhaal op zou kunnen leveren. Wie zijn de personages die in deze locatie zouden komen? Welke dramatische gebeurtenis zou in deze locatie plaats kunnen vinden? Schrijf dit verhaal uit.

Voor een van mijn verhalen waarin een huis een prominente plek heeft, was het nodig om e.e.a. op papier te zetten, zodat ik zelf, al schrijven, goed houvast had. :roll:

Ik heb eerst plattegronden gemaakt van het huis en ben eerst vol fantasie aan het "inrichten" gegaan. Aangezien e.e.a. tijdens mijn verhaal grondig gerenoveerd wordt, mocht ik dit twee keer doen. Het is een hele map geworden. Ik heb er ook dik van genoten, wellicht ook omdat binnenhuisarchitectuur ook een van mijn hobby's is. :P

Het ligt niet in mijn bedoeling om een "reisverslag" van het huis en omgeving te maken, maar ik wil wel dat wát ik noem, blijft kloppen gedurende het hele verhaal. En dat juist hele kleine details de sfeer neer gaan zetten. 8)

Voor andere verhalen (van mij) is deze exercitie niet nodig omdat het huis ondergeschikt is.

groet Carla

Zelf omschrijf ik redelijk veel dingen, maar steeds kleine beetjes die ik dan verweef met het verhaal en daardoor dingen verduidelijken. Vroeger deed ik dat veel minder, maar het maakt dat de wereld die lezers zich voorstellen wel ietsjes beter overeenkomt met de wereld die jij voor ogen hebt [heb ik gemerkt].

Hi Mene, Ik heb overigens wel genoten hoor op mijn manier van vooral het eerste deel.

Naarmate de serie vorderde en zeker het laatste deel werd ik nijdiger op de schrijfster. Volgens mij knipt en plakt ze gewoon letterlijk stukken tekst uit de voorgaande boeken in de boeken erna. Tuurlijk moet ze er van uit gaan dat er lezers zijn die de rest van de serie niet hebben gelezen en je dus moet uitleggen, maar in haar geval vond ik het gewoon denigrerend! Ze acht de lezer totaal niet hoog. Ik vind het buitengewoon vervelend als een schrijver continu blijft herhalen. Daarmee geeft hij mij het gevoel een randdebiel te zijn of zo.

Verder de beschrijvingen. In het eerste boek veelal van toepassing. Later heb ik zoiets van ja ze heeft gewoon weer geknipt en geplakt, met een ander bloemetje erin en even een ander loopje van de zin. Ik was helemaal fanatiek van het eerste boek en daarom was ik misschien ook zo teleurgesteld in de rest. Het was voor mij een voortborduren op een commercieel succes. Ook met bijv de sexscenes erin. Commercieel verantwoord maar vaak niet meer noodzakelijk in deze boeken.

Dus beschrijvingen: ja wel, wanneer echt nodig, maar acht de lezer hoog en verval vooral niet in herhalingen. Een lezer leest toch ook een boek omdat het zijn eigen fantasie prikkelt? Anders kun je wel alleen films kijken.

Ik heb zelfs een interieurprogramma (binnenhuisarchitectuur) wat ik soms gebruik. (gekregen omdat dat me ook intereseerd) Verder plaatjes zoeken via internet, een hoop dagdromen en schetsen. Alleen heb ik nu zelf iets bedacht waar bovenstaande dingen mij ook niet mee kunnen helpen.

Ik ben het met Roos eens. Omschrijvingen prima. Zeker als ze informatief zijn. Of een andere wereld omschrijven. Ik kan daar erg van genieten.

In een serie boeken vind ik het heel irritant als elk boek het voorgaande gaat herhalen omdat ze los van elkaar te lezen moeten zijn. Begin toch gewoon bij boek een. Als ik bij deel drie begin en ik mis wat, jammer dan. Het is niet voor niets een serie.

Bij de aardkinderen vind ik de sexcenes jammer. Maakt het lastig voor jonge kinderen. Terwijl ik zeker denk dat snelle jonge lezers zouden smullen van haar boeken.

Het hangt er van af wat het doel is van je verhaal.

Ikzelf verplaats me volkomen in de hoofdpersoon en kijk met zijn verwonderde ogen. Valt hem bv op dat er een bloemetjeskleed op tafel ligt en vindt hij het afschuwelijk, dan laat ik het hem op zijn manier zien. Hij vertelt het mij en ik beschrijf het.

Maar als je een verhaal wilt vertellen over het belang van Engels raaigras voor de boer, dan moet je dat gras weer zo beschrijven dat dat belang van de boer erin naar voren komt. Dan laat ik de boer observaties en overwegingen maken - met hier en daar een toevallige grappige gedachtekronkel erin waardoor het boeiend blijft. Dus de boer beschrijft het gras. Niet ik.

Ik merk dat ik zelf dus niet beschrijf, maar de waarnemingen en gevoelens van mijn (hoofd)personen volg.