Wat is 'romantiek' in een roman?

Romantiek hoeft voor mij niet per definitie te gaan over conflicten tussen geliefden. Dat is natuurlijk wel altijd zo in chicklit. Er kan veel romantiek zitten in een omgeving die je schetst. Of begrijp ik je misschien niet goed.

DeEllis, dank je voor je reactie. Ik bedoel uitsluitend de chemistry tussen twee personen.

Liefdesrelaties in romans zijn, wanneer ze ook echt het hoofdthema van het boek zijn, in elk geval niet zonder (flinke) slag of stoot. Die kan allerlei vormen aannemen - er is een ander in het spel, de familie keurt het niet goed, het gaat niet samen met het werk, noem maar op. Romantiek is iets anders. Een echt romantische scène heeft het liefst zo min mogelijk verstoring, denk ik. Of die is er wel in de context maar op dat moment vergeten de personages hem in hun vurige, romantische passie.

Romantiek is dat gedoe dat totaal niet geloofwaardig overkomt, en vol onpraktische zaken zit ;) Goed recent voorbeeld: The princess and the Frog. Waar "ware liefde" dan weer alles overwint en belangrijker geacht wordt dan een stabiele financiele toekomst en alles. In boeken en films wordt vaak de weg naar de eerste kus beschreven, met alle hobbels op die weg, en met die kus (de bevestiging dat de twee personages nu samen zijn) als eindpunt. Maar ik vind het juist interessanter om te lezen hoe het verder gaat. Want driekwart (om maar eens een getal uit mijn mouw te schudden) van die "relaties" halen volgens mij de drie maanden niet, juist omdat de personen zo van elkaar verschillen en alles. Als ze hun lust verzadigd hebben, merken ze waarschijnlijk heel snel dat ze helemaal niet bij elkaar passen. Ik erger me vaak dood aan de verplichte "romantic interest" en ben altijd opgelucht als er eens een film is waar er niet tijdens de gevaarlijkste situaties echt even diep in elkaars ogen gekeken en gekust moet worden (zie Pirates of the Caribbean 2 als toppunt, waar Will en Elisabeth tijdens een massaal zwaardgevecht TROUWEN..).

Op school hebben ze mij proberen wijsmaken dat romantiek meer weg heeft van wat DeEllis bedoelt: de werkelijkheid mooier voorstellen dan ze is. Als ik goed opgelet heb, en mij dat nog juist herinner ;) Liefde zou dan in die interpretatie gewoon het vaakst voor die bijl gaan. Zoals met die eerste kus hierboven; een onmogelijke liefde wordt toch bevestigd en mooi ingekleurd, maar de fijnere punten van samenleven worden wel propertjes onder de mat geveegd. "chemistry" kan dan romantisch worden voorgesteld of ook niet. In België is Brusselmans wel een goed voorbeeld van de tweede mogelijkheid, denk ik. In ieder geval: in mijn eerste boek (waar ik nog aan bezig ben) gebruik ik voornamelijk de volgende. "- die behoren tot twee verschillende sociale klassen, religie of culturen (zeer ruim genomen)"

Volgens mij heeft daar ieder zo zijn beeld van, van wat Romantiek inhoud. En dan heb je ook nog de Romantische periode in de literatuur en het romantische type mens. Ik kan wel mijn mening,ervaring en/of ideeën hierover delen, maar ik denk dat je meer hebt aan de volgende link: http://www.encyclo.nl/begrip/romantiek

Onbereikbaarheid vind ik altijd wel tragisch-romantisch. Als bereikbaarheid in het spel is gekomen, maar er toch nog een of ander obstakel is, dan wordt het een ultra erotisch-romantische spannningsboog (als je de pijl in de roos weet te schieten in elk geval :) ) Heerlijk!

Dank jullie hartelijk voor je reacties. Nu besef ik dat mijn verhalen helemaal niet romantisch zijn, integendeel. - de zogenaamde 'romantische scènes' worden wel verstoord al is het door de karakters zelf - in één verhaal wordt fysieke toenadering tweemaal voorafgegaan door bloed dat vloeit... Wat Micham en Wardibald opmerken, pas ik ook niet toe. Ik beschrijf de zaken niet mooier dan ze zijn, integendeel. Het is net dat soort 'romantiek' dat ik saai vind. Dank je, Four Seasons voor de link. Romantiek als tijdsstroming op gebied van schilderkunst en literatuur kende ik al een beetje. Dat is het zeker niet. Wat ik schrijf sluit het meest aan met wat Daantje aangeeft: ultra-erotische spanningsboog. De spanning is er altijd...de twee HP's hebben het helemaal niet door dat ze tot elkaar aangetrokken zijn... ze zijn altijd fysiek aantrekkelijk maar niet altijd lichamelijk ongeschonden (littekens, geamputeerde arm, zonder spraakvermogen). Wat het erotische betreft : ik zie nu ook in dat ik eigenlijk gezonde lust beschrijf met dit verschil dat de HP's die met elkaar willen botvieren en niet met iemand anders, alhoewel...mijn mannen slipperen wel eens. Dus ga ik het woord 'romantiek' nooit meer in mijn mond nemen voor mijn schrijfsels. Het woord liefdesverhaal vind ik ook niet erg realistisch als je schrijft over mensen uit de 18de en 19de eeuw die proberen te overleven en in hachelijke situaties terecht komen. Ik weet momenteel niet hoe ik het dan moet noemen.

Tja, ik noem het mijne sci-fi, maar dat is ook gewoon om het iets te noemen. Dat betekent niet dat liefde en menselijkheid er geen rol in spelen. Wel in tegendeel in mijn geval. Je kan een boek ook geen honderden "tags" meegeven, zeker?

Kan je zeker niet. Nu ik het in een nieuw daglicht zie, denk ik eerder aan een psychologische, historische roman. Eigenlijk heeft het geen enkel belang, behalve dat ik nu weet dat ik geen romantiek schrijf. Zoveel is me duidelijk. Het werd tijd dat ik daar ook eens bij stil stond.

Het woord 'Roman' is natuurlijk heel breeeed, daar kun je erg veel onder scharen.

Wat Romantiek is voor mij, is moeilijk uit te leggen. Het woord 'Roman' (zoals daantie zal zegt) deed mij vroeger denken aan liefde, romantiek. Maar het is veel breder dan dat, het heeft in feite niet zo dringend met het thema te maken als ik eerst dacht. Romantiek is voor mij gelinkt aan liefde, niet klef of zoetsappig, maar gepassioneerd is een beter woord. Man en vrouw staan beide sterk in hun schoenen, de chemie tussen hen twee is duidelijk te voelen. Ik denk dat dat een beetje Romantiek voor mij is, ik kan het niet beter uitleggen dan dat.

Als ik alles zo lees over romantiek en wat het inhoud, en het in mijn eigen woorden zou moeten omschrijven dan kom ik hier op uit: Bij romantiek is het (meestal) zo, dat je goed voelen belangrijker is dan de realiteit onder ogen zien. De sfeer die hierbij gecreeërd wordt is heel belangrijk. Klopt dat een beetje?

Ik denk dat iedereen zijn of haar eigen receptje heeft van romantiek. Wat ik helemaal niet romantisch vind in een boek of in een film wanneer twee mensen elkaar onmiddellijk symphatiek vinden, afspraakjes maken en dan elkaar de eeuwige liefde beloven. Daar ontbreekt spanning. Dat vind ik saai. Die spanning tussen twee personen die ik romantisch vind is wanneer de twee protagonisten elkaar niet kunnen luchten en/of op het eerste zicht helemaal niet bij elkaar passen of tegengestelde belangen hebben enzovoort. Dus eigenlijk een aantrekkingskracht willens nillens, eentje die niet geprogrammeerd is. Wat het nog spannender maakt is wanneer de HP's het niet door hebben dat ze een boontje voor elkaar hebben. En dat bijvoorbeeld derden het 'koppel' moet duidelijk maken dat ze verliefd op elkaar zijn, zoiets... Aan de reacties zie ik dus twee stromingen : 1° de spanningsboog, de passie, de tegenstellingen tussen de twee personages, niet zonder slag en stoot 2° zich heel goed voelen, de verbloemde realiteit, en als ik dat mag aanvullen met kaarslicht en maanlicht en misschien wel met 'liefde op het eerste gezicht' Wat de twee stromingen gemeenschappelijk kunnen hebben is misschien wel : de realiteit verbloemen alhoewel ik het minder snel zie gebeuren in 1° dan in 2°. Dit is geen conclusie hoor... misschien is er nog veel meer.

Ik was een tijdje terug Torchwood seizoen drie aan het kijken (voor mensen die het nog moeten zien, here be spoilers dus niet verderlezen). In seizoen twee kregen de hoofdpersoon Jack en zijn collega Ianto een relatie die in seizoen drie wat verder uitgediept wordt. Ianto moet nog wennen dat hij met een man samen is enzo, en probeert voorzichtig uit te vissen of ze nu een koppel zijn of dat het nog vrijblijvender is. Ergens in aflevering drie zitten ze midden in een crisis en ze proberen er nog een halfuurtje uit te slepen voor de bom echt barst, maar dat gaat niet door. En ik wist dat Ianto op het einde dood zou gaan, dus de rest van de afleveringen zat ik te hopen dat ze nog een beetje normaal afscheid konden nemen van elkaar. Maar dat werd alleen de (erg ontroerende) sterfscene. Dat vond ik toch best romantisch. Dat je het twee personages gewoon zo gunt dat hun liefde kan bloeien.

Ik kan je films van Toni Gatlif aanraden, bijvooorbeeld Gadjo Dilo (met rauwe romantiek, dat is onder andere diepgevoelde wanhoop waarbij iemand de aarde om zich heen werpt en uitroept: 'Aarde, splijt! Neem me in je op, zodat ik bij mijn zoon kan zijn!'), en Transsylvanië, waarin een zwangere Franse vrouw het Transsylvanische gebied doortrekt, op zoek naar haar geliefde - die haar niet meer wil. Beelden ondersteund door zware, heerlijke, zalige muziek. Misschien kunnen deze films je inspireren.

MichaM, Torchwood ken ik niet, maar ik begrijp dat jij de dood van één van de HP als romantisch ervaart. Ik begrijp wel wat je bedoelt. Maar komt het hier niet op neer dat het eerder emotie's opwekt die niets te maken hebben met erotische spanning geplaatst onder 'romantiek'. Ik besef nu ook wel dat 'romantiek' heel breed is en dat het van belang is dat de kijker of de lezer op één of andere manier een HP of verschillende HP's volgt in hun wel en wee. De kunst is om die 'gehechtheid' te realiseren als filmaker of als schrijver. Daar breek ik ook vaak mijn hoofd over. Thérèse, de films die je aanstipt ga ik zeker uit de videotheek halen zodra ik de drie Alien delen gezien heb (staat op het programma en deel 1 heb ik al gezien). Ik heb een goede videotheek in de buurt die veel aandacht schenkt aan de niet commerciële film. Hij gaat die zeker hebben, en zeker als ze een prijs op één of ander filmfestival in de wacht hebben gesleept. Ik versta voor mij persoonlijk onder romantiek nog steeds een erotische spanning tussen twee personen. Wanneer een liefdesaffaire uitmondt in vernedering en te sociaal-maatschappelijk wordt, vind ik het niet meer romantisch...de rauwe realiteit moet een beetje op afstand blijven. Op die manier zou je het kindje in het felrode jasje in de film Schindler's list in de zwart-witte fragmenten romantisch kunnen noemen... die film is op zich wel voor een deel romantisch, vind ik persoonlijk. Waarom? Omdat je als toeschouwer voldoening opdoet dat bepaalde mensen het overleefd hebben (niet het kind in het rode jasje). Op het moment zelf wisten deze mensen niet dat ze het zouden overleven, dus de feiten op zich zijn helemaal niet romantisch. Maar de kijker heeft dat wel en bekijkt die film meer dan één keer, misschien wel omwille van het feit dat sommige mensen in de meest onterende en levensbedreigende situatie het overleefd hebben. Hoort bij romantiek niet een happy end? Is romantiek niet de drang van de mens om te komen tot harmonie en evenwicht wat een gevoel van veiligheid biedt? Ik ga hier misschien te ver in.

De film Shakespeare in Love: Pure romantiek naar mijn idee.

Volgens mij is romantiek juist niet de erotische spanning tussen twee (of meer) personen, want dat is erotiek... En ik vind de dood van een HP op zich niet romantisch, het ging mij er echt om dat hun relatie nog zo pril was en zich zo duidelijk ontwikkelde, en dat het werd afgekapt. De meeste sterfscenes doen me juist niks omdat het zo'n uitgemolken hollywoodgegeven is.

Ja, Shakespeare in love, romantiek vooral omdat ze zich als een jongen moet vermommen en al de rest natuurlijk. MichaM :Ook wat je nu meer toelicht, kan ik heel goed volgen. Wat ik me afvraag bij een relatie tussen twee mensen die zich ontwikkelt en de kijker of lezer meevoert, wat nu juist het prikkelingselement is dat de lezer of kijker aanspreekt. Misschien tijd om te kijken naar de lezer en de kijker zelf. Als vrouw heb ik onbewust mijn schrijven afgestemd op een vrouwelijk heteropubliek. Ook al omdat ik nog steeds graag naar tearjerkers kijk met een zakdoek dichtbij. Cliché, ik weet het. We kunnen er toch niet omheen dat het grote deel van mannelijke lezers en filmkijkers een voorkeur hebben voor actie, terwijl een niet onbelangrijk deel van vrouwen open staan voor de romantische films. Stilaan, met het ouder worden heb ik dat voor mezelf in vraag gesteld. Waarom dan niet actie, avontuur, thriller en romantiek in één verhaal samen brengen? Zo bereik je als alles ooit goed uitpakt, een zeer breed publiek. Van het ene kwam het andere, en daar ik in mijn verhaal vele personages had, heb ik een romantische relatieontwikkeling ingeweven tussen eerst een man die verliefd was op een heteroman, en in een verdere ontwikkeling die zelfde homosexuele man die een gelijkgestemde man vindt. En dat in de 18de eeuw. Wat een uitdaging! Daar het mijn eerste poging was, heb ik me beperkt tot korte fragmenten : een dans: het voetenspel van twee paar laarzen en het laatste fragment de dood van één van beiden en de reactie van de andere tijdens de begrafenis : hij stort zich mee in het graf en ze moeten hem er uit trekken. Verder durf ik nog niet gaan. Misschien komt er wel meer omdat ik dat boek aan het herbewerken ben. Ik zie lust als de drijvende motor. Lust op zich is niet romantisch. Het kan romantisch beschreven worden. Die romantische benadering kan ik me evenwel niet veroorloven in een verhaal gesitueerd in de 18de eeuw waar de personages gewone mensen zijn en de sfeer vrij realistisch en rauw is. Maar het is net de aanloop tot de fysieke daad die naar mijn gevoel wel als romantisch kan bestempeld worden. Neem nu nog dat het mannelijk HP (hetero of homoseksueel, maakt niet uit) enkel zijn lichamelijke behoeften wil voldoen... de held is geen verkrachter en moet dus de vrouw of de andere 'inpakken'. Stel dat deze vrouw (of de andere) niet over een nacht ijs gaat en geen kat is om zonder handschoenen aan te pakken, dan heb je de koorden aan het dansen... dat bedoel ik met erotische spanning. Dat bedoel ik met romantiek of eerder een specifiek aspect van romantiek. Of stel dat beide partijen zich tot elkaar aangetrokken worden om fysiek met elkaar scheep te gaan maar dat er obstakels zijn... Een vergelijking : Emily Brönte : Wutherings Heights : persoonlijk vind ik dat geen zeer romantisch verhaal omdat het overschaduwd wordt door het onaantrekkelijke karakter van Heathcliff Charlotte Brönte : Jane Eyre : zeer romantisch : er is lichamelijk contact dat aan spanning wint gezien de tijdsituering en de zeden van die tijd : de val van zijn paard, de nacht van de brand in de slaapkamer van Mr Rochester, vooral de dialogen echter dragen de spanning: niks 'I love you' maar twee HP's die voor elkaar niet onder doen. Anne Brönte : The Tenant of Wildfell Hall: vind ik het meest romantische van de drie misschien wel omdat het verhaal het meest aktuele van de drie verhalen is: vrouwenmishandeling, de verkoop van schilderijen, de landelijke setting met haar sociale druk... In de twee laatste merk ik toch een erotische spanning op ook al treft de lezer de HP's niet samen in bed aan. Dit is romantisch voor vrouwen. Voor mannen al een heel stuk minder denk ik. En nu vraag ik me af of mannen wel dat romantisch gevoel hebben. Misschien vinden mannen een HP die in een battle in Vietnam bv terugloopt om een achtergebleven kameraad te redden, wel romantisch. Hier gaat het dan over vriendschap en loyauteit. Ik ben er nog niet uit.

Ik ben me ervan bewust dat lust de grootste drijfveer van de mens is, maar ik vind er zelf niks aan, eerlijk gezegd. Voor mij is het te oppervlakkig en dat de een met de ander naar bed wil om zijn of haar behoeften te bevredigen, vind ik voor mijzelf niet bevredigend. Dat hele "liefde op het eerste gezicht" dat je vaak in films ziet, dat de held zijn leven waagt voor het meisje alleen maar omdat ze mooi is, stuit me persoonlijk ontzettend tegen de borst. Geef mij maar de diepere emoties, de emotiele behoeften die vervuld worden. Het intellectuele, bijna. Ik heb in mijn roleplays praktisch alle mogelijke relaties al uitgespeeld en degenen waar de personages naar elkaar toegroeien in plaats van die gebaseerd op lichamelijke aantrekkingskracht, gaan veel dieper en geven voor mij als speler veel meer genoegdoening. Als ik erotische spanning wil, kijk ik wel een pornofilm.

Hoi Chris, je hebt al bijna een essay bij elkaar geschreven. (Ik heb het afgedrukt, om te bewaren.) Mijn oma overleed. Haar kist werd naar de kerk gereden in een zwarte koets. Met twee zwarte paarden ervoor. Met zwarte pluimen op hun hoofd. In de volgkoetsen volgde mijn opa en de familie. In de laatste zwarte koets - met maar één paard - zaten de kleinkindertjes. De zwarte gordijntjes waren dicht, maar we keken door de kieren naar buiten. Spannend. Bij de kerk gingen alle mensen naar binnen. Mijn opa liep als laatste de kerk in. In driedelig zwart costuum. Hij keek streng. De kist met oma bleef buiten. In de koets. Waarom? Oma was gereformeerd. En het was een katholieke kerk. Opa was katholiek. En oma had aan haar moeder, op het sterfbed van haar moeder, moeten zweren dat ze nooit een katholieke kerk zou betreden. Dat heeft ze natuurlijk ook nooit gedaan. En het zou vals zijn, om haar na haar overlijden... Wel werd oma op een katholiek kerkhof begraven. Eerst was dat een probleem, want het kerkhof was gewijd en gereserveerd voor katholieken. En wat heeft een protestant daar nu te zoeken? Maar mijn opa wilde na een leven van strijd die hij samen met oma geleverd had, tot slot in één en hetzelfde graf begraven worden. Maar de pastoor, die zei dat oma goed was, en wellicht beter dan menige katholieke vrouw, ging naar zijn baas, de bisschop. Die gaf zijn zegen. Oma werd begraven met wierook en wijwater. Opa keek streng. De mensen kwamen condoleren. De mannen gaven hem een hand, de vrouwen gaven hem een kus. Maar hij keek streng. Ik vond hem niet zo aardig tegen die mensen. Als laatste mochten de kleinkinderen. Mijn zusje gaf opa een hand en zei: 'Waarom liet u oma niet in de kerk?' Opa aaide over haar bol en ging toen op een stoel zitten. Opeens liepen er allemaal tranen over zijn gezicht. Over zijn wangen over zijn snor en over zijn kin. Maar hij huilde niet echt, want hij maakte geen enkel geluid. ("Ik versta voor mij persoonlijk onder romantiek nog steeds een erotische spanning tussen twee personen?")

MichaM : lust is oppervlakkig. Ben ik het mee eens. Wanneer echter een HP (maakt niet uit welk geslacht of geaardheid) het 'object' van zijn/haar lust selecteert, dan wordt het misschien minder oppervlakkig. Daar gaat het net om. Waarom voelt een Hp zich aangetrokken willens nillens tot een andere HP? Lust is de motor, en om verder in te gaan op lust... wat met 'feromoon'? Dat is iets dat zich niets aantrekt van socio-maatschappelijke verschillen tussen mensen, sociale status, verschil in religie of culturen... als je dat als schrijver/schrijfster in je achterhoofd houdt, vind ik persoonlijk dat dit een mooi vertrekpunt is. In deze enkele lijnen ben ik niet eens bewust uitgegaan van het 'feromoon' aspect, ik ontdek het nu met 'lust' : “Ik ga vallen.” murmelden haar droge lippen. Grijze en rode vlekken bestookten haar netvlies. Hij greep haar vast en tilde haar op. Ze liet doornat van het zweet verstek gaan. Bewusteloos lag ze in de greep van zijn armen. Hij keek neer op de lelieblanke hals die het hoofd waaierig van het lange, rode haar tolde, boog het hoofd en proefde haar hals om de reuk van haar lichaam te bewaren, om die warmte te verkennen en er zich van te vergewissen dat de onrust die hem parten speelde wel degelijk met haar verband hield. Aanzet 1 : lichamelijke aantrekkelijkheid wordt geregistreerd (dit vind ik zelf vrij realistisch als je de piste 'feromoon' volgt. Maar dan : ofwel rozegeur en maneschijn zeer oppervlakkig ofwel obstakels van allerlei aard die zich uiten in dialogen en gedragingen. In deze bepaal je als schrijver zelf het intellectueel niveau al dan niet in functie van het lezerspubliek dat je beoogt. Ik heb het intellectueel niveau afgestemd op mijn nood als lezer, niet zozeer vanuit het oogpunt als schrijver. Daarbij is de karakterontwikkeling van de HP minstens even belangrijk als de obstakels die overwonnen worden. In feite zeggen we min of meer het zelfde. Hier kom ik dan persoonlijk tot de conclusie dat het intellektueel gehalte van een 'romantische' benadering tussen twee personen een groot verschil kan maken. Erotische spanning en porno : als je daarmee bedoelt de spanning die zich oplost in ejaculatie of al dan niet gefaked orgasme, oké... alhoewel... ik vind dat er net een groot gebrek is aan erotische spanning in pornofilms, naast het ludieke en het creatieve qua plot. Het ene moment zijn ze nog aangekleed, het volgende ogenblik is er volle actie... misschien is er de laatste jaren wat beters op de markt te vinden... heterovrouwvriendelijk heb ik ze nooit gevonden. Het intellektuele is in deze lectuur- en film- 'kunst' ook vrij ver te zoeken. Het is een tijdje geleden. Misschien is het ondertussen alweer geëvolueerd. Misschien zoeken naar een juiste benaming waar porno niet onder valt... Wat denken jullie van 'intellektuele romantiek' of van 'psychologische romantiek' waarbij niet zozeer de tranen en de emoties van belang zijn maar de karakterontwikkeling en het omgaan van de HP's met de context van de plot? Mar, ik heb je stukje gelezen en meen te begrijpen dat je wilt zeggen dat romantiek niet per se 'erotische spanning' betekent. Er zit een heel verhaal achter het stukje dat je hier hebt geplaatst. Is het dat wat je wilt aangeven? Ik vind het niet erg romantisch maar dat is zeer persoonlijk. Wat er aan vooraf ging is dat misschien net wel.

Ik neem aan dat je met feromeen, feromoon bedoelt? Anders snap ik het niet helemaal. Ik snap wel wat je bedoelt en ik ben het er ook wel deels mee eens. Zien dat twee mensen elkaar geil vinden is soms ook best aardig, zowel om te lezen/zien op film als om zelf te schrijven. Maar ik vind het niet romantisch... Tenzij je romantiek vooral definieert als het gedoe in boeketreeks romans. Voor mij moet het toch echt wel wat dieper gaan, want wandelen in het maanlicht (tegen je zin vaak) om haar je bed in te krijgen vind ik nou niet echt geweldig ;)

In de beelden die Mar beschrijft, gaat de romantiek over het graf heen - dat vind ik eigenlijk romantischer dan de aantrekkingskracht tussen twee levende personen, omdat die altijd nog teniet gedaan kan worden, maar de romantiek tussen opa en de niet meer levende oma blijft. Een heel mooi beeld, zulke tranen.

Ja, de tranen van opa verwacht je niet en dat doet het helemaal (tegenstelling met het streng kijken). Dan besef je ineens dat er een heel verhaal achter zit en je fantasie slaat op hol. Als lezer ben ik op slag nieuwsgierig naar het verhaal van opa en oma. Dat had ik ook al aangegeven. Een constante in het 'romantisch' ervaren is zeker de emotie. Daar twijfel ik toch niet meer aan. Ik moet ook denken aan de boeken van Catherine Cookson die toendertijd als broodjes verkochten: sociale romantiek? Omdat het vaak niet ging over liefde tussen man en vrouw. Lust, geilheid en erotiek vond je niet in haar boeken. Rosemary Rogers daarentegen hanteerde dat wel volgens een zeer strakke formule, bij nader toezien ook vrij sexistisch waarbij het vrouwelijk HP vaak hardhandig wordt aangepakt, zeker volgens de normen van vandaag. En wat over de evenredigheid intellectueel niveau versus romantiek (ruim genomen)? Staat een bepaald intellectueel niveau in een boek haaks op romantiek? M.a. woorden sluit het ene het andere uit?