Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 29 januari 2010 - 12:48

exotische, beschermde diersoorten in kinderboeken

Naar aanleiding van het lezen van Pim's mooie stukje uit zijn 'Kameleons', zou ik graag de mening en/of visie willen kennen over het volgende. Ik ga het probleem uitleggen met een concreet voorbeeld : Als kind las ik vaak over een papegaai in een kooi bij een oude dame. 's Avonds wordt de kooi afgedekt. De papegaai is grappig want hij 'spreekt'. Velen herkennen dit cliché-beeld over de sprekende papegaai in de kooi. Toen ik als volwassen persoon me verdiepte in vogels, kwam ik tot het besef dat een papegaai helemaal niet thuishoort in een kooi. Ik zag ze voor het eerst in het wild in een documentaire : een vlucht van ongeveer 200 ara's. Ook leerde ik dat die sprekende papegaai zich vaak kaal plukt uit frustratie. Dat is geen mooi zicht. Dat hij agressief wordt. Dat papegaaien moedwillig uit de nest worden gehaald om met de hand opgevoed te worden, zodat ze als 'tamme, sprekende papegaai' verkocht kunnen worden. Ook ontdekte ik dat het vaak om soorten gaat die bij wet beschermd zijn en waar het DNA dus niet voor het rapen ligt. Ik heb toen besloten om kritischer te kijken naar kinderboeken en kinderfilms waarin dieren het verhaal maken. Wat denken jullie over de pedagogische verantwoordelijkheid van de schrijver of schrijfster van kinderboeken waarin exotische dieren fungeren? Is het nog verantwoord naar kinderen toe om een beeld te schetsen van bv een tijger en een struisvogel in het wild? (ik spreek niet over een zoo, of over ontsnapte dieren)? De tijger hoort in Azië thuis, de struisvogel in Afrika. Waar moet een lijn getrokken worden? Is het nog opvoedkundig verantwoord om een 'gelukkige papegaai in een kooi' te schetsen in een kinderboek zodat kinderen ouders aan porren om een papegaai te kopen met heel vaak nefaste gevolgen? Bij deze denk ik ook aan de rage om een witte uil te kopen n.a.l.v. Harry Potter, de rage om zo'n oranje visje te kopen naar aanleiding van een animatiefilm waarin zo'n visje het HP was? In welke mate draagt een kinderboek over dieren er toe bij om de zeer lamlendige kennis over wilde dieren in stand te houden of tegemoet te komen met een vrij exacte beschrijving van habitat en eigenheid van een diersoort? Wat denken jullie hier over?

Geen afbeelding

Lid sinds

16 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ajstinad 29 januari 2010 - 13:27

Volgens mij zijn papegaaien zelfs sociale dieren die niet in hun eentje gehouden dienen te worden. Een kooi kan, maar de vogels zouden ook los door het huis moeten kunnen vliegen (tenslotte zijn vogels gemaakt om te vliegen, en niet om op een stokje te zitten).
Soms wordt zelfs geadviseerd een papegaai alleen te houden, omdat hij zich dan meer aan jou gaat hechten (het arme dier is sociaal, dus zal bij gebrek aan soortgenoten zich op mensen richten bij gebrek aan 'beter').

Ik vind dat je altijd voorzichtig moet zijn hiermee. Je hebt boekjes waarin een jongen een tamme rat heeft waarmee hij allerlei avonturen beleeft. Kinderen willen dan ook een rat, dus komt dit sociale dier alleen te zitten zoals in het boek ook gebeurt.
Het kind slaapt minstens 8 uur per dag, moet ook nog naar school, sport enz, en uiteindelijk zit zo'n sociaal dier het grootste deel van zijn leven alleen en in het ergste geval moet hij/zij weg omdat hij bijt (tja, ratten hebben complexe groepsverhoudingen en als een rat denkt dat mensen zijn 'soortgenoten' zijn, kan er wel eens een knauw uitgedeeld worden...). Zo'n dier dat in zijn eentje zit, kan ook moeilijk teruggeplaatst worden bij soortgenoten, omdat hij het sociale gedrag van zijn soortgenoten niet heeft geleerd... (ook wel 'gedragsproblemen' genoemd).

Ik ben gek op ratten, lees er ook graag over, maar erger me hier ook aan. Mensen denken dat het in het boek 'echt' is en dat een rat alleen best kan (ook al zeggen alle kenners dat je het niet moet doen).
Nu heb ik zelf ook een dilemma, omdat ik een hp in mijn boek ook een rat als huisdier geef (en geen twee). Nu is mijn hp wel iemand die het dier 24 uur per dag bij zich kan hebben, maar in de praktijk zal dat de lezers van mijn verhaal niet gaan lukken. Ik denk eraan aan het eind van het verhaal een korte uitleg te zetten over het houden van ratten (en dat mijn hp dit fout doet) met daarbij een verwijzing naar een rattensite, waarop alles goed uitgelegd staat (helpt ook tegen mensen die een dier aanschaffen zonder eerst informatie erover op te zoeken ;) ).

Waar je ook op moet letten is dat informatie in informatieve boekjes over dieren niet altijd klopt (bij ratten vaak het geval, met name over het alleen kunnen zitten...). En... je moet er natuurlijk voor waken dat je verhaal niet gaat lijden omdat je te veel informatie wilt geven (dan is een externe link naar die info misschien wel zo handig).

Geen afbeelding

Lid sinds

17 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
MichaM 30 januari 2010 - 3:33

De ouders moeten dat gewoon "nee" tegen hun kind zeggen als die om een papegaai zeuren.

Maar op zich kan het natuurlijk geen kwijt om een beetje stil te staan bij wat je de kids meegeeft als je een boek schrijft natuurlijk.

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 30 januari 2010 - 17:15
Ajstinad : papegaaien zijn indd zeer sociale dieren, doorgaans worden ze wel behandeld alsof het solitaire dieren zijn zoals hamsters bv. Heel interessant wat je aangaf : om een verklarende noot toe te voegen met eventueel een link of in het voorwoord het probleem toe te lichten. Dat zou op zich al een hele vooruitgang zijn. Aan die mogelijkheid had ik nog niet gedacht. Ratten zijn ook sociale dieren maar in gevangenschap liggen de zaken vaak anders wanneer er een verkeerde combinatie is van geslachten en daarbij een gebrek aan ruimte. In informatieve boeken of op internet is de informatie vaak fout. Daar ben ik het volledig met je eens. Op internet staan er bv foto's genomen door zeer bekende natuurfotografen over Afrikaanse wevervogels en daar onder staat een verkeerde soortbenaming. Sla gaf ik nooit aan mijn konijntjes want daar kregen ze gegarandeerd buikloop van...ik vind een konijn ook niet geschikt als huisdier en zeker niet voor kinderen. Ik heb ze zelf nog gekocht voor kinderen maar ik moedig dat nooit meer aan. In de oude films van Walt Disney beschrijft hij ook dieren in volle vrijheid (Bambi). Als kind observeerde hij dieren in het wild. Alleen in Jumbo spelen olifanten een rol die zich bevinden in een cirkus. Hij is vrij trouw gebleven aan de eigenheid van dieren, vind ik vergeleken met alle dierenanimatiefilms die nadien volgden. Micham : het zijn helaas de ouders die als kind opgegroeid zijn met kinderboekjes waarin een leuke papegaai in een kooi voorkomt, die met of zonder kinderen, een papegaai aankopen. Een interessant kinderboekje over een papegaai zou bv zijn waarin de papegaai zo hard krijst dat er een echt probleem is. Op die manier krijgen kinderen de boodschap dat papegaaien geen 'sprekers' zijn maar 'krijsers' en vooral in gevangenschap. In kinderfilms worden rokende personages ook geweerd, of ze worden zeer negatief weergeven... als dat kan, waarom ook niet een beetje verantwoordelijkheid tgo de jonge generatie ivm met de weergave van dieren in een kinderboek? Moet de fantasie van de schrijver ondergeschikt worden aan die opvoedkundige verantwoordelijkheid? Ondergeschikt zeker niet... maar er rekening mee houden, ja.

Geen afbeelding

Lid sinds

16 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
Ajstinad 30 januari 2010 - 23:55

[quote=chrislaevers]Ratten zijn ook sociale dieren maar in gevangenschap liggen de zaken vaak anders wanneer er een verkeerde combinatie is van geslachten en daarbij een gebrek aan ruimte.[/quote]

Maar bij ruimtegebrek moet je toch geen dieren nemen? Een kooi die groot genoeg is voor 1 rat, is ook groot genoeg voor twee. Anders is het natuurlijk als je in de dierenwinkel 'per ongeluk' een mannetje en een vrouwtje meekrijgt, dan kan het 'verassingspakket' voor ruimtegebrek zorgen.
Hmm... dát niet in dierenwinkels kopen moet ik er dan dus ook bij vermelden ;). Daar worden de meeste 'geslachtsvergissingen' gemaakt, terwijl het verschil met een beetje moeite heel gemakkelijk te zien is.
*denkt nu na* Misschien zou ik op mijn schrijverswebsite wat korte FAQ's kunnen beantwoorden (ik schrijf een griezelverhaal, dus het past daar wel ;) ). Wellicht is dat voor jou ook nog iets.

Haha, het is eigenlijk vreemd dat kinderen dieren zo leuk vinden, want het is niet altijd een perfecte combinatie. Soms is het nieuwe er ook vrij snel af voor een kind, en zijn het de ouders die ervoor moeten zorgen. Uitzonderingen daargelaten, natuurlijk ;).

Ik vind wel dat je in kinderboeken wat didactisch verantwoorde dingen kunt stoppen, maar dat kinderen het misschien erg braaf vinden als je er te veel 'opvoedkundige verantwoordelijkheid' in stopt.
Er zijn ook boekjes voor kinderen waar achterin het boek een katern met informatie over het onderwerp staat. Zo kun je het didactisch verantwoorde evt. splitsen van het verhaal zelf (en zo toch nog een heel verantwoord boek schrijven ;) ).

Geen afbeelding

Lid sinds

14 jaar 7 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
chrislaevers 31 januari 2010 - 17:44
Ajstinad, spreek me niet van dierenwinkels...zij nemen vaak dieren af van privé-kwekers. Ik heb al gemerkt dat als ik mijn jonge diamantduifjes (meestal doffer en duivin) naar de winkel breng, hij die als koppel verkoopt ook al heb ik gezegd dat het broer en zus zijn. Momenteel krijgt hij er eentje per keer...hier grijp ik dus zelf in. Ook de Chinese dwergkwartels worden vaak als koppel verkocht terwijl het broer en zus zijn. Wie dus deze vogels in de volière wil plaatsen om er mee te kweken kan best een haantje op één plaats kopen en een hennetje in een andere plaats. Beginners weten dat niet. Idem voor de roodwangschildpadjes...dat is echt schrijnend. Dat is de dierenhandel. Ruimtegebrek... de notie van ruimte die mensen hebben van hun eigen leefruimte projecteren ze verhoudingsgewijs toch op de huisdieren die ze houden? Mensen hebben behoefte aan dieren, en kinderen zeer zeker. Dieren zijn enorm fascinerend voor kinderen. Dat staat buiten kijf. De praktijk is een andere zaak natuurlijk. Ik vind het helemaal niet vreemd dat kinderen dieren leuk vinden. Het probleem is, is dat dieren doorgaans kinderen niet leuk vinden op uitzonderingen na, op honden en katten na...Het zorgen voor dieren is belangrijk in een groeifase van een kind. Eén keer die groeifase voltooid, begint er een andere groeifase waarin andere zaken op de voorgrond treden. Zo zie ik het een beetje. Doen kinderen een positieve ervaring op met hun huisdiertjes, dan zullen ze die diertjes misschien behouden in hun groei naar volwassenheid, maar je kent het cliché van de goudvis die doodgaat, de kanarie die doodgaat, de konijntjes die doodgaan, de kuikentjes... Dan kan een kind ten lange leste interesse verliezen voor natuur en dieren omdat het negatieve ervaringen opdeed. 'opvoedkundige verantwoordelijkheid' : een kinderverhaal mag daar nooit op lijken en mag daar nooit onder lijden. Als je het bv hebt over twee hp konijntjes samen in een hok, kan je bv als schrijver twee wijfjes kiezen boven twee mannetjes. Het is een detail dat geen verhaal op zich hoeft te zijn. Dat bedoel ik dus. Ik zou het bv wel erg vinden mochten mijn kleinkinderen een boek lezen waarin het verhaal beschreven staat van een olifantje dat in de natuur verstoten wordt en lang en gelukkig leeft in een cirkus waar het dier het leuk vindt om op zijn achterste poten te staan. Ik zal nooit een boek aan hen ontzeggen, maar bij een consequent boek zal geen commentaar volgen en bij zo'n cirkusboekje zal er wel de ene discussie na de andere volgen. Dat staat vast. Ik erger me ook aan zeer verwarrende reclame op TV : een tekening van een varkensgezichtje met een brede smile in een reclamespot voor ham en/of voor varkensvlees! Alsjeblieft zeg! Een jong kind ziet dat nadat het bv Babe heeft gezien. Hoe verwarrend is dit niet? En dan vraagt de gemeenschap zich af waarom kinderen meer en meer psychische problemen krijgen. Reclame, kinderboekjes, kinderfilms... een kind slorpt alles op. Daar is niks mis mee, alleen zou de info die een kind krijgt wel een beetje consequent moeten blijven t.a.v. de realiteit. Vele volwassenen nemen daar een lustig loopje mee. Op het gebied van kinderboeken kan er heel veel gebeuren zonder belerend of saai te zijn. Met voldoende fantasie doe je wat je wil.