De toekomst van het kinderboek

@ Rapid: als ik je post lees, krijg ik de indruk dat je je eigen werk onder de categorie 'rotzooi' schaart? Je zegt het niet met zoveel woorden, maar ik voel dat een beetje tussen je regels door, maar zoiets zou je nooit moeten suggereren. Wat ik bedoelde, was dat een goede verkoop en een goed boek (of welk ander product, ook) niet altijd synoniem met elkaar zijn. Het een zegt niet alles over het ander. Wat ik voor me zag, toen ik mijn post schreef, waren die enorme winkels, die elke stad wel heeft, waar ze voor een prikkie alle overgebleven rotzooi verkopen, van net niet volgens de EU-norm gevulde shampooflessen tot plastic autootjes die na twee keer racen uit elkaar vallen. Uiteindelijk belandt alles op de vuilnisbelt, maar of mensen daar nu zoveel plezier aan hebben beleefd? Met boeken is het zo: ze kunnen, net als muziek, eeuwenlang meegaan. Wat in deze tijd niet gewaardeerd kan worden, wordt dat in een latere generatie mogelijk wel - of revivalt. Maar wat nu goed verkocht wordt, kan in een volgende generatie volkomen vergeten zijn. Ik denk: het écht goede is er over enkele decennia nog, en niet alleen vanwege slimme marketingtechnieken. Dat zie je tenminste wel in de literatuur. De tijd heeft goede boeken nodig.

Ik weet niet tussen welke regels jij leest, maar ik zie nergens staan dat ik mijn werk onder de categorie 'rotzooi' schaar. Als ik dat zoudoen, stopte ik er meteen mee. In die winkels waar voor een prikkie alles te koop ligt, liggen boeken die in de reguliere boekhandel niet verkocht werden, teruggestuurd zijn naar de uitgever en ver onder de kostprijs in grote partijen weer zijn verkocht. Dat zegt genoeg, denk ik. Dat er dan toch nog een paar aan de man gebracht worden, wil niet zeggen dat ze goed verkopen. Natuurlijk boeken komen en boeken gaan en een heel klein percentage wordt een klassieker. Maar vooralsnog is het toch zo dat iedere tijd zijn eigen boeken heeft.

Kun je ook zeggen waarvan dat modelcontract zal verschillen van het modelcontract dat er nu is, Zjors?

Er is nu geen modelcontract. Niet voor kinderboeken tenminste. Sommige goedwillende uitgevers passen het modelcontract voor de 'volwasssen literatuur' toe op de kinderboeken, maar vrijwel geen enkele kinderboekenuitgever doet dat (nog). Percentages van 10% en 15 gratis exemplaren en zo zijn zeldzaam geworden. Er is veel gezeur over wie de illustraties betaalt (de uitgevers zeggen ieder 5%, de auteur en de illustrator, dus dan zeggen de schijvers: wij betalen blijkbaar de illustratoor) er is gedoe over kartonboekjes, prentenboeken, en al die andere boeken wie wat zou moeten verdienen. Dan is er nog de merchandising die moet worden geregeld. Wie krijgt er wat als er een agenda van je personage uitkomt off een teddybeer. En in hoeveer het af gaat wijken van het huidige volwassenencontract kan ik ziet zeggen. De onderhandelaars moeten de komende weken nog gaan beginnen aan de onderhandelingen :D

Ja, het was druk, maar er waren nog een paar stoelen vrij. En ja er is veel uitgekomen. Onder andere dat de uitgevers en de VVL binnen 4 weken samen aan tafel zitten om een modelcontract af te gaan sluiten voor kinderboeken, dat dan midden volgend jaar klaar moet zijn.

Dat zijn goede ontwikkelingen. Dank voor je verslag.

10% en 15 gratis boeken is zeldzaam? Dan heb ik het, zonder dat ik dat wist, toch redelijk voor elkaar.

@ Zjors: bedankt voor je uitleg.

In die winkels waar voor een prikkie alles te koop ligt, liggen boeken die in de reguliere boekhandel niet verkocht werden, teruggestuurd zijn naar de uitgever en ver onder de kostprijs in grote partijen weer zijn verkocht. Dat zegt genoeg, denk ik.

Dat zegt naar mijn mening niets, want die boeken komen niet uit de reguliere boekhandel (*), maar uit andere sectoren, zoals drogisterijen, supermarkten, benzinepompen e.d. En ik denk dat ze toch nog wel redelijk verkocht worden, anders zouden die 'dumpwinkels' niet bestaan. Interessante discussie wordt het nu, want de vraag is: is een kinderboek handelswaar? Dit in het geval verkoopcijfers bepalen of een boek kwaliteit heeft, of zoals Rapid schreef:

Als rotzooi goed verkoopt, dan is die rotzooi toch ergens goed voor. Blijkbaar hebben veel mensen er dan plezier van, dus ik zie niet wat daar verkeerd aan is. Misschien heeft die rotzooi dan wel veel meer waarde dan iets kwalitatiefs waar niemand om vraagt.

Of moet juist een kinderboek iets meer hebben dan enkel verkoopwaarde? De titel van dit topic luidt De toekomst van het kinderboek. Handelswaar heeft altijd wel toekomst, maar het kinderboek? Wat is een kinderboek? Dat zal de VvL ook moeten definiëren en begrenzen bij de onderhandelingen voor een modelcontract voor kinderboeken. Als je bv denkt aan Alfred J. Kwak, waren merchandising, muziek, verhaal en film volmaakt vervlochten. Wie gaf die boekjes eigenlijk uit? Eens even googlen. (*) Niet verkochte boeken uit de boekwinkel of restpartijen van uitgeverijen gaan naar De Slegte.

Je moet denk ik eerst definieren wat kwaliteit is. Want jij denkt nu literaire kwaliteit, waarschijnlijk, maar (kinder)boeken kunnen ook andere kwaliteit hebben.

@ MichaM: Ja, dat klopt. Ik zat ondertussen ook al verder te denken en mijn post aan te passen. Toch zal de VvL waarschijnlijk ook in de literaire richting gaan denken, omdat de begrenzing anders zo moeilijk te bepalen wordt, juist in verband met marketing en merchandising. Er komen allerlei voorbeelden in me op, zoals My little Pony, zeer populair, en die kabouters, hoe heetten ze ook weer, die het levenslicht zagen in een prachtig boek van Rien Poortvliet, maar die in totaal kale vorm vermarkt werden.

David de Kabouter :) Zo kaal was dat niet overigens. Volgens mij hadden die afleveringen best een moraal en alles (zoals alles tekenfilmseries in de jaren tachtig en negentig).

Ja. :!: De vorm, bedoel ik. De tekeningen van Poortvliet waren veel rijker qua uitvoering dan de exemplaren die we later te zien kregen. Eigenlijk hadden de tekeningen van Poortvliet er niet aan ten grondslag moeten liggen; dan was het verschil niet zo groot geweest. Ik ben ook benieuwd wat hij daar zelf van gevonden heeft, en of zijn rechten goed bewaakt zijn gebleven (ik dacht het wel). Voor de VvL, uitgevers en auteurs lijkt het me lastig, een goed contract op te stellen wanneer het om een totaalconcept gaat, zoals bv bij Alfred J. Kwak. Ik las net dat Disney 52 Alfredfilms heeft geproduceerd, in tig landen. Disney neemt geen procenten - die geeft ze. Dan zou je redeneren dat Herman van Veen een percentage heeft gekregen van de films die Disney maakte van zijn verhaal. Toch vreemd om te bedenken.

Die tekeningen van Poortvliet zijn nogal bewerkelijk voor een tv-serie. Om dat recht te doen, had het heel veel geld gekost en waarschijnlijk een veel kleiner publiek bereikt (want te duur voor tv-zenders om dat 's middags tussendoor uit te zenden om de kinderen bezig te houden), de meeste kids zien toch geen verschil en dan zouden alleen de volwassenen die het kunnen waarderen kijken. En waar las je dat van Disney? Voor zover ik weet, heeft Herman van Veen zelf die tv-series van Alfred geproduceerd.

Toch zal de VvL waarschijnlijk ook in de literaire richting gaan denken, omdat de begrenzing anders zo moeilijk te bepalen wordt, juist in verband met marketing en merchandising. Er komen allerlei voorbeelden in me op, zoals My little Pony, zeer populair, en die kabouters, hoe heetten ze ook weer, die het levenslicht zagen in een prachtig boek van Rien Poortvliet, maar die in totaal kale vorm vermarkt werden.

Nee, juist niet. Waarom denk je dat, Therese? De VVL gaat dus niet alleen voor de literaire werken dit contract afsluiten. Dan kunnen ze net zo goed het gewone modelcontract nemen. Het gaat dus om alle kinderboeken en de aanvullende rechten daaromheen. Daarom zijn ze ook al vanaf 1961 bezig met het contract :confused: Probleem is nu ook dat ze de ontwikkelingen van de e-books nog slecht in kunnen schatten en als ze toch aan het onderhandelen zijn, nemen ze dat gelijk ook mee. Ik vrees dat ze er de komende zomer dus nog niet uit zijn :angry:

(*) Niet verkochte boeken uit de boekwinkel of restpartijen van uitgeverijen gaan naar De Slegte.

Die boeken KUNNEN naar de Slegte gaan. Maar er zijn meer opkopers. Daar liggen ze ook. De witte boekhandel bijvoorbeeld en nog zo wat.

Toch zal de VvL waarschijnlijk ook in de literaire richting gaan denken, omdat de begrenzing anders zo moeilijk te bepalen wordt, juist in verband met marketing en merchandising.

Nee, juist niet. Waarom denk je dat, Therese?

Omdat het ook wel eens andersom gaat: dat er aan het verhaal een leuke gadget voorafgaat, of een product dat men verkopen wil, bijvoorbeeld bij Piet Pelle en Flipje Tiel, en een sprookjesfiguur voor bij de koffie; ik kan me zijn naam niet herinneren, (dat mannetje was een regelrechte kloon van Mannetje Timpetee), Sprietje van Groene Land, nog niet zo lang geleden. Dan is er een product dat verkocht moet worden, en waaraan daarom een verhaal gekoppeld wordt. Ik neem aan dat de producent daarvoor een auteur in de arm neemt, die al zijn rechten afstaat. Daar heeft de VvL niet zo veel in de melk te brokken.

@ MichaM: Dat van Disney las ik op Wikipedia:

De uit Hamburg afkomstige tekenaar Harald Siepermann, sinds 1987 werkzaam voor Walt Disney Feature Animation voor films als Tarzan, Finding Nemo, Mulan en Brother Bear, was verantwoordelijk voor het uiteindelijke karakter dat werd gebruikt voor de merchandising (in de vorm van boeken en stripboeken) en voor de tekenfilm over Alfred. Zijn getekende eendje werd de hoofdpersoon in de 52-delige tekenfilmserie die werd geproduceerd van 1989 tot 1991. De achtergronden in deze tekenfilm waren van de hand van de Duitser Hans Bacher, als grafisch ontwerper eveneens in dienst van Walt Disney Feature Animation.

Nu ja, dat betekent nog niet direct dat Disney ook de filmrechten heeft. En wie de uitgever van de Alfredboeken is, heb ik ook nog niet gevonden. Misschien was het toch Herman van Veen zelf. Wat een werk! Dat alles in eigen beheer. Dat zou ik heel knap vinden.

http://www.imdb.com/title/tt0098737/companycredits Staat geen Disney bij. HvV heeft het zelf geproduceerd, voor zover ik kon vinden (Harlekijn producties is van hem).

De films van Alfred J. Kwak zijn bij mijn weten Japanse animaties. Walt Disney heeft daar niets mee te maken, en Herman van Veen ook niet, behalve dat hij de stemmen deed.

O, pardon, verkeerd geinformeerd, de japanners namen het idee later over... overigens volledig off topic

Ik denk: het écht goede is er over enkele decennia nog, en niet alleen vanwege slimme marketingtechnieken. Dat zie je tenminste wel in de literatuur. De tijd heeft goede boeken nodig.

Daar ben ik het mee eens. Een aantal boeken zijn echt bijzonder goed, en die kwaliteit spreekt na decennia nog voor zich. 'Het oneindige Verhaal' van Michael Ende bijvoorbeeld. Dat kun je van veel boeken niet zeggen. Ik maak me niet zo'n zorgen om de toekomst van het kinderboek; zolang er mensen zijn en zolang er kinderen zijn, zal er altijd behoefte zijn om creativiteit uit te drukken, en ook om andermans creatieve uitdrukkingen te lezen. En zoals iemand eerder zei: ik denk ook dat boeken producten of een weerspiegeling zijn van de tijdsperiode waarin we leven, en slechts enkele boeken zijn iets tijdlozer dan anderen en worden na een eeuw nog gelezen. De definitie van kwaliteit werd genoemd en ik denk dat er maar een klein deel echt beschouwd kan worden als literair werk (als ik denk aan kwaliteit, denk ik meteen aan literair). Werk dat buitengewoon goed is en daarnaast ook een impact maakt, bijvoorbeeld omdat het over meer gaat dan alleen jongen wordt verliefd op meisje, of zo. Veel boeken zijn gewoon vermaak, en daar is op zich niets mee. Ik denk dat het ietwat zorgelijke aspect is, dat alles heel COMMERCIEEL is geworden. Je kan het vergelijken met junkfood, een snelle hap dat gauw even bevredigt. Mensen kopen ook wat ze aangeboden krijgen, en als er voornamelijk makkelijke kost aangeboden wordt, is dat wat de meeste mensen kopen. Want veel mensen zijn toch wel makkelijk of lui, denk ik. Het is net als met die 'makkelijke' Hollywoodfilms waarmee we overvoerd worden. En dat wordt dan zo'n vicieuze cirkel: uitgevers die zien dat het loopt en dus ook gerust pulp blijven uitgeven, schrijvers die commercieel gaan schrijven, in plaats van creatief. Ik weet zeker dat als uitgevers en boekhandels meer moeite en geld staken in de promotie van kwalitief betere boeken, ze als het ware marketen als iets populairs, deze boeken ook veel meer gekocht en gelezen zullen worden. Nu raken die boeken vaak een beetje ondergesneeuwd. Ik denk dat je als uitgever, recensent, boekhandel en ook als schrijver, daarin een bepaalde verantwoordelijkheid hebt. Je helpt de maatschappij een beetje vormen, maar laat ook zien wat belangrijk is. Maar zoals de boekenmarkt er nu uitziet, dat weerspiegelt misschien ook wel goed de snelle koop en wegwerp mentaliteit van onze tijd. En misschien dat dat weer rechttrekt als mensen toch steeds meer behoefte krijgen aan inhoud, rust en verdieping. En ja, die trend van series, dan heb ik het even niet over gouwe ouwe als de vijf enzo (wat ik ook zie als vermaak), maar over bijvoorbeeld fantasyverhalen die dan zo nodig in drieën gespleten moeten worden als verkoopstunt, dat vind ik gewoon een beetje triest. Sommige verhalen hebben het nodig om uitgebreid beschreven te worden, maar ik zie ook wel series die beter hadden kunnen zijn als ze compacter waren geschreven. Soms mis ik weleens die tijd waarin een goed verhaal nog in één boek verteld werd (niet dat dat niet meer gebeurt, maar jullie snappen denk ik wel wat ik bedoel).