Tijd overbruggen in de tegenwoordige tijd

Interessante vraag. Bij het lezen van de titel dacht ik misschien dat het meer zou gaan over narratieve samenvattingen, waarin je in een paar alinea's drie weken vat, en hoe je dát in de tegenwoordige tijd kunt doen.

Zo'n enkele zin als "Twee uur later gaat de bel", vind ik totaal legitiem overkomen. Geen enkel punt, in mijn leeservaring. Want tegenwoordige tijd of niet, het blijft een vertelling.

Ik kan het me zelfs voorstellen in een normaal gesprek. Hé bro, van de week had ik een date met Chantal. Dus ik sta daar exact om kwart voor acht, heel de avond gehaast om er te zijn. Twee uur later komt zij aangewandeld...

En, om het even op een roman terug te brengen: je zit op zulke overgangsmomenten als het goed is sowieso niet in een deep POV, waarbij elke ervaring direct verwoord wordt zoals het de verteller overvalt. Als het goed is, zoom je perspectivisch een beetje uit vóór een tijdsprong. Dan zitten we meer in de modus van een beschouwende verteller die over haar leven vertelt.

Het voelt gewoon vreemd aan.

Is dus misschien een jou-dingetje. Of - kan ook - het past niet lekker in de rest van je schrijfstijl. Misschien een proefleesstukje aan wijden, als je die indruk hebt.

Bedankt voor je reactie, Diana.

Je hebt gelijk. Ik zit teveel te muggenziften. Een witregel of een nieuw hoofdstuk impliceert natuurlijk al dat er tijd verstreken is.

Misschien kun je het nog het beste zien als in een film. Die speelt per definitie ook in de tegenwoordige tijd. En dan staan we er ook niet van te kijken als het opeens de volgende ochtend blijkt te zijn.

Willem

Je hebt gelijk dat het in praktisch opzicht niet kan: o.t.t. en dan ineens is het twee uur later. Dat zegt de ratio. 

Het gevoel zegt iets anders. De lezer kan - denk ik - met gemak mee naar twee uur later. Ook dan is het ineens toch 'nu': o.t.t.

Maar je kan ook een brugje proberen te maken met de v.t.t.: Twee uur later is de bel gegaan. Maar of dat echt goed of beter aanvoelt, hangt af van de inrichting van de rest van de tekst. Iemand kan terugblikken in de v.t.t. - en verder vertellen in de o.t.t. Hangt ook af van de stijl van de 'spreker', verteller.

Zelfs kan het aannemelijk overkomen - in een bepaalde verteltrant/-stijl - om nu en dan de o.v.t. te gebruiken:

Zitten we lang en breed de toestand in de wereld te bespreken. Wijntje erbij, natuurlijk. Sjors biedt ons een jointje aan. Ik bedank. Oké, dan, één trekje. Maar geen pinda's. Alsteblief, zeg. Doe mij maar een stuk komkommer. Heeft-ie niet. Goed en wel, een mooie avond. Ging toch twee uur later de bel. Ik denk: twee uur later. Kan ook de volgende dag geweest zijn. In elk geval de zon schijnt, we hebben koppijn en barsten van de honger. Staat moeder op de stoep!

Bedankt voor je reactie, Thérèse.

Ik denk dat ik het maar minder opvallend doe door de tijdsaanduiding weg te laten. De bel gaat.

Hier bleven bijvoorbeeld mijn ogen haken tijdens het lezen:
In de Heks van Limbricht door Susan Smit is de hoofdpersoon vroeg in de ochtend opgepakt en gevangen gezet. Alles geschreven in de tegenwoordige tijd. Dan staat er, na een witregel:
Aan het einde van de dag klinkt er gerommel aan de deur.

Afijn, niet piekeren - doorschrijven!
Willem

Dat is de eenvoudigste oplossing: De bel gaat.

Altijd eenvoudig blijven denken, dan ligt de oplossing voor de hand. :-)

Je kan ook gewoon geen bruggetje maken en op de een of andere manier ergens in de tekst laten doorschemeren dat er tijd verstreken is. "Ze is blijkbaar de ruzie van vanochtend vergeten."

Dag Ostinato,

Goeie tip!

Willem

Probeleem opgelost!
Maar schrijvers worstelen wel vaker met lelijke zinnen. Strak de grammatica toepassen maakt ze vaak nog lelijker. Daarom lijkt het me nuttig deze casus te veralgemeniseren.

Zowel Thereses voorstel, als dat van jezelf, als dat van Ostinatio, zijn fraaie voorbeelden van de algemene ontwerpregel: /niet proberen ad hoc te repareren, ga terug naar nul en zorg dat de fout niet meer opkomt./
Dat teruggaan naar nul is vaak lastig, omdat je je al in een hoek geschilderd hebt. Daar zijn nachtjes slapen goed voor: dromend kunnen mensen beter gedachtenspringen dan wakend.
  Een ander hulpmiddeltje dat ik zelf vaak gebruik: /probeer het eens hhelemaal van de andere kant; maak van de nood een deugd./ Overdrijf de fout en kijk waar dat toe leidt. Serendipiteit, geeltjes met slechte lijm. 

De bel gaat.
Wat! Is het al twee uur later?

Bedankt voor je reactie, Menno.

Wat vind je overigens van het fragment dat ik citeerde:

In de Heks van Limbricht door Susan Smit is de hoofdpersoon vroeg in de ochtend opgepakt en gevangen gezet. Alles geschreven in de tegenwoordige tijd. Dan staat er, na een witregel:
Aan het einde van de dag klinkt er gerommel aan de deur.

Willem