#391 Vijf voor een moment

Je hebt wel werk gemaakt van de jambische pentameter. Mooi verpakte boodschap. Het is -in ieder geval voor mij en ik denk het ook in jouw gedicht te zien- lastig om niet té poëtisch te schrijven, waardoor de zinnen wat formeel overkomen.

Volgens mij een eerste sonnet van jou en best een geslaagde poging. Zeg ik met mijn beperkte kennis. 😀

Dag Annebe,

Nieuws waar je bijna niet omheen kunt. Ik moest het wel een paar keer lezen om het te plaatsen. Voor dit gedicht heb je erg veel context nodig. Dit maakt dat het nu nog wel te interpreteren is (voor wie het nieuws gevolgd heeft), maar vrij snel verouderd. Niet per definitie fout, maar wel iets om rekening mee te houden.

Uitstekend dat je het persoonlijk menselijk leed als uitgangspunt neemt om de oorlog mee te duiden. Op mij maakte het beeld van het meisje dat met haar kat onder de arm de stad uit vluchtte onnoemelijk meer indruk dan kapotgeschoten gebouwen en een stoet tanks. De geboorte van een kind in een schuilruimte in oorlogstijd is heel goed gekozen.

Meer nog dan bij kortverhalen moet je bij gedichten kijken naar de noodzaak van informatie die je in je verzen stopt; de ruimte is beperkt. In dit geval denk ik dat het aantal kinderen irrelevant is en dat je de ruimte beter kunt gebruiken om de oorlogssituatie meer uit te diepen: een kind dat geboren wordt terwijl buiten/boven de bommen vallen.

Wending
De wending is erg subtiel. Dat kan. De laatste twee regels zijn heel sterk en een goede afsluiting. Het begin van de wending vind ik niet zo sterk. De regel 'Die situatie heeft een man gemaakt.' is erg cryptisch en begrijp ik niet. De eerste regel kun je niet weten. Beter is 'Ik vraag me af: hoe zal het ze vergaan?' of woorden van dien strekking.

Taal
Je taal is bloemrijk. Het is een kwestie van verschil in smaak en stijl, maar persoonlijk ben ik geen liefhebber van mooischrijverij en metaforen. Een gedicht komt harder bij de lezer binnen als je klare taal gebruikt. Bloemrijk betekent ook verbloemen en je krijgt al snel cryptopoëzie. De verheven eerste twee dichtregels mogen dan erg poëtisch klinken bij sommige lezers, maar bij mij werken ze toch op de lachspieren.
Tip: Geef het kind een naam, noem de plaats, desnoods het station, zo komt het verhaal dichterbij. Een zin als 'In het metrostation van Kiev werd Olena werd geboren' zegt meer dan 'Een vleesgeworden teken van verbond ziet levenslicht in deze winternacht.'

De regel 'Haar liefste man, die steeds haar pijn verzacht,' komt op mij geforceerd over en hoort meer thuis in een smartlap.

Vorm
Duidelijk een sonnet. Subtiele, maar aanwezige wending.

Rijm
Op eerdergenoemde regel na uitstekend. Doet verder niet geforceerd aan. Je gebruikt in dit sonnet enkel mannelijk rijm. Vaak is het stilistisch mooier om mannelijk en vrouwelijk rijm af te wisselen, maar hier, in dit droevig gedicht, is het heel passend; het versterkt de sombere toon.

Metrum
Uitstekend. Eén schoonheidsfoutje: 'ondér de grond', maar verder een mooie cadans.

Kun je hier iets mee?

Dank voor je bijdrage,

de dichtcoach

Annabe, wat een prachtig sonnet. Mijn kennis van sonnetten is ook beperkt, alleen wat ik vond op internet om er zelf een te kunnen schrijven. Wat een geworstel met lettergrepen en klemtonen, he? Ik vind dat je het goed hebt kunnen volhouden. De tiende regel komt een beetje geforceerd over. Mooie laatste drie regels!

@Hadeke: Wat sterk dat je onthouden hebt dat ik nog nooit een sonnet had geschreven! Daar ben ik vast niet de enige in. Je hebt gelijk wat de stijl betreft. Het is een werkpunt bij mij, ook in gewone teksten. Het is lastig omdat ik dàt net leuk vind, maar de meeste mensen worstelen daarmee. Ik begin vaak met heel gewone zinnen en woorden en vind het dan leuk om daar toch nog iets 'meer' van te maken. Wat door de lezer dan helaas vaak als 'minder' wordt ervaren. Vast ergens een denkfout in mijn brein. 

In elk geval bedankt voor de appreciatie voor mijn eerste poging. 

@MF: Bedankt voor je reactie! Ja, die tiende regel. Ik wilde eigenlijk schrijven: 'één man', om te duiden dat het ego van één individu de levens van zovelen verwoest, maar ik was dan bang dat die 'één' de nadruk zou krijgen en dan zou het metrum niet kloppen. Het is inderdaad een stevige puzzel en daar lag ook mijn focus op. Nog genoeg andere werkpunten aan de reactie van de coach te zien :) 

@ de dichtcoach: bedankt voor je uitgebreide feedback. Het is veel, maar ik stel het ten zeerste op prijs. Ik vind je opmerkingen ook zeker wel terecht!

Ik twijfelde of ik het artikel als link zou toevoegen om het gedicht te duiden. Ik snap dat het zonder context wel erg moeilijk wordt. Dat is het mét context al. Ik moet daar echt voor mezelf maar eens werk van maken. Een tekst die niemand begrijpt is ook niks. 

Wat het aantal kinderen betreft, dat heb ik zo niet bedoeld. Ik doelde met een vijfgeslacht op vijf generaties aan mannen, binnen een familie. Iets waar die familie wellicht naar uitkeek, omdat dat een bijzondere gebeurtenis is, waar ook foto's van gemaakt zouden worden. 'allez, ga daar eens zitten, dan maken we een foto van het vijfgeslacht'. Die foto zal er nooit komen, want van die vijf zijn er twee of drie die mee moeten gaan vechten en mogelijk het leven laten (dat geldt ook voor de anderen die niet mee moeten vechten natuurlijk). Je hebt gelijk dat ik dat niet kan weten hoor, maar die vrijheid nam ik maar. 

Touché, wat betreft die regel van die liefste man. Ik voel me een beetje betrapt, want dat was ook een lijn die ik ertussen wrong. On the bright side, als sommige lijnen echt op je lachspieren werkten, is dat ook meegenomen (al was het niet de bedoeling).

Ah, wat fijn dat je dat duidt van mannelijk en vrouwelijk rijm. Daar had ik nog nooit van gehoord en ik vroeg het me al af of je ook mocht eindigen met een doffe klank. 

En verdorie toch, die 'ondér'. Die had ik echt niet door. Het was zelfs de eerste lijn van mijn gedicht. 

Nog veel ruimte voor verbetering. Wie zei er recent ook weer in een stukje dat de eerste pannenkoek altijd mislukt ;) ? Ik ga wel proberen om er nog een beetje aan te sleutelen. 

Ha Annabe, eerst: weer een mooi woord geleerd, dat vijfgeslacht (wij hadden vier op het nippertje gehaald, dus wauw!) Tram is denk ik metro. Mooi hoe 'dood' impliciet blijft en naast het nieuwe leven staat. En scherp gezien dat de agressor wel een tik tegen zijn ego krijgt, maar niet het rauwe leed voelt.

@Kruidnagel: bedankt voor je reactie. Ik heb intussen een andere versie geschreven. Ik heb daar een aantal opmerkingen in verwerkt. Nog niet allemaal, want het is wel een heus gepuzzel. Het vervelendste vind ik, is dat ik, toch wel wat concessies moet doen om die opmerkingen verwerkt te krijgen. Zo vind ik deze versie inhoudelijk iets duidelijker, maar de zinsbouw staat we meer wat meer tegen. Poëzie kan echt een werk van lange adem zijn. Voor nu moet ik echter even stoppen, gewoon omdat het zo tijdrovend is. 

Er zijn ondertussen al heel wat tussenversies gepasseerd. Zo haalde deze strofe het niet, omdat ik het niet kloppend kreeg en de achtervoegsel 's' niet zo mooi vind.

De vader moest vertrekken naar het front,
Want Ruslands leider wilde graag meer macht
Hij onderschat daarbij ruim Kievs kracht
En vaste voet krijgt hij niet aan de grond.

Aan de versie die er nu staat, vind ik ook wat dingen niet zo mooi. Concessies dus.

Beter dat je die strofe er niet in hebt gestopt. Het was te precies geweest. Juist het obscure maakt jouw gedicht mooi. Als je het front er nog uithaalde, kon het voorwaar zomaar op echte ratten slaan en dat vind ik ok.

Annabe, mooi!

Zoals je hebt gelezen, bij mij nul verstand en ervaring met dichten. Na jouw feedback op mijn productie jouw gedicht een paar maal "gezongen". Top gedaan!