Wekelijkse schrijfopdracht #391 - Sonnet

Als het op dichtkunst aankwam kon de redactie er niet onder uit om je het coachschap aan te bieden. Welkom Martijn aka Musonius als opperbeoordelaar. Wij (ik althans) gaan ons best doen, al beloven jouw opdrachten niet tot de makkelijkste te behoren.

Ha, Musonius, wat leuk dat jij coach bent! Ik kijk er al naar uit om heel veel te leren binnen deze opdracht. Wat mij betreft is alvast alle feedback meer dan welkom! 

Wat een verrassing om een sonnet te mogen schrijven. Ik ben erg benieuwd naar de feedback. Ik las pas later dat jij de coach bent, Musonius. Wat leuk! Ik kijk uit naar de inzendingen.

Ik dacht eerst, wat een opdracht voor musonius. Nu blijkt, wat een opdracht door musonius!

Ik heb aangeboden om als gastcoach een opdracht te plaatsen over dichten. Door opmerkingen en poëtische bijdragen van forumbezoekers, kreeg ik het idee dat er schrijvers zijn die graag meer willen weten over de techniek van gedichten schrijven. Echter, de commentaren van de coaches maakte ook duidelijk dat dit niet hun expertise is. Vandaar mijn aanbod.

Bij het uitschrijven van de opdracht kon ik overigens niet bevroeden dat één onderwerp het nieuws (en waarschijnlijk het gemoed van velen) zou beheersen.

Vooralsnog gaat het om een eenmalige bijdrage, maar als er belangstelling is voor het schrijven van vormvaste poëzie en liedteksten, komt er wellicht een vervolg.

Nog een tip: onlangs plaatste Schrijven Online 3 tips voor het schrijven van een goed sonnet. Wellicht helpt dit bij het schrijven. Overigens staat er wel een klein foutje in:

Deze twee verzen bestaan ook beide uit vijf versvoeten en dus tien lettergrepen totaal.

Bij vrouwelijk/lopend rijm telt de regel natuurlijk elf lettergrepen.

Ik wens allen veel inspiratie toe bij deze opdracht.

De dichtcoach

Ik zie dat schrijvers moeite hebben met het metrum. Hierbij plaats ik een licht herschreven stuk dat ik eerder bij een bijdrage plaatste:

Hoe schrijf je een metrisch gedicht?

Om het gedicht metrisch te krijgen, kun je bovenaan de pagina het metrum noteren. In dit geval (en gebruikelijk bij sonnetten) een jambische pentameter:

v – / v – / v – / v – / v – / (v)

v = daling (onbeklemtoonde lettergreep)
– = heffing (beklemtoonde lettergreep)
/ = maatstreep

Zet de lettergrepen onder de symbolen, zoals je ook woorden onder muzieknoten zou schrijven. Zo kun je controleren of je verzen kloppend metrisch zijn.
Wat je ook kunt doen is met vijf vinger één voor één op de tafel tikken op de beklemtoonde lettergrepen:

pom POM pom POM pom POM pom POM pom POM (pom)

Een extra controlemiddel is het tellen van lettergrepen. Bij een jambische pentameter telt een dichtregel met mannelijk rijm tien en bij vrouwelijk rijm elf lettergrepen. Let wel, een kloppend aantal lettergrepen wil nog niet zeggen dat het metrisch klopt; uiteindelijk gaat het om de juiste afwisseling van beklemtoonde en onbeklemtoonde lettergrepen.

Vrees niet

Het nieuwe thema is weer opgegeven:
Sonnetten zeven dagen uitgelicht.
De moeder van het vaste vorm gedicht,
de opdracht waar we ons op uit gaan leven.

Voor ons als bleue dichters is dat beven,
want vaste regels zijn dit keer verplicht.
Op pentameter zijn we hier gericht,
we tellen nu de dalen en het heven.

Wat is het leuk dat plaatsen, schrappen, schrijven.
Daarom geef ik jullie die dit lezen
ook een boodschap mee, ach kijkt u maar:

Ik hoop dat jullie feedback ook zal blijven,
van deze site is volgens mij het wezen
soms stuntelend te leren van elkaar.

Haha, Hadeke, heerlijk! Het lijkt wel of het zomaar uit je mouw valt. Oeps, weer een sonnet.

Ik zou jou nou niet meteen een bleue dichter noemen, maar er zijn er wellicht genoeg onder ons. 

Je laatste zin vind ik prachtig :)

Hallo Hadeke, duidelijk de smaak te pakken. De aanzet tot meer? Op de een of andere manuier doet het sonnet dat met je: je wilt er meer van maken, anders dan limericken of ollekebollekes.
Kan makkelijk: deze "Sonnettengenerator" van Pieter Breman levert automagisch zo'n 120 triljard sonnetten met een druk op de knop.
En voor wie het liever zelf doet: in deze bespreking gaat het over "sonnettenkransen" van 14 sonnetten, en "sonnettenkransenkransen" van 196 sonetten. Als extraatje kun je daar twee Excel-sheets downloaden om je zelfgemaakte sonnettenkrans respectievelijke -kransenkrans op de rit te houden.
Zeker de moeite van het lezen waard. Misschien zelfs een aanleiding om aan de slag te gaan???

O wauw, wat een leuke sites!

Hallo Hadeke, inderdaad leuk, dat schrappen, schrijven. Rijmen zonder dwang, alles grammaticaal correct, het metrum als  een zang en zo dat het ook nog bekt - als dat zou kunnen? En kan ik daarop inhaken met suggesties? Die liggen zowel op jouw bord als die van DC, vandaar dat ik ze hier drop.
Bleue dichters die beven vind ik wat rijmdwangmatig, en het heven klopt grammaticaal niet. Heffingen komen van heffen, en dan gaat je rijm de mist in. In regel 10 is het metrum overboord gegaan, en regel 11 vind ik zelf ook wat rijmdwangmatig. Metrum hompelt ook, maar dat is een kwestie van een ookje weg.
Mijn alternatief-regel gooit ook een knuppel in het hoenderhok: "mag" een enjambement hier? Net zoals ik vraagtekens stel bij "ze gelezen en gefeedbackt zullen blijven". Telt "ze ge" als één klank of is deze voet drie lettergrepen en eigenlijk een anapest? Zo ja, dan is het "back to the old drawing board". 

Het nieuwe thema is weer opgegeven:
Sonnetten zeven dagen uitgelicht.
De moeder van het vaste vorm gedicht,
de opdracht waar we ons op uit gaan leven.

Voor ons als bleue dichters is dat beven, (Als bleue dichters slikken wij dan even)
want vaste regels zijn dit keer verplicht.
Op pentameters zijn we hier gericht,
we tellen nu de dalen en het heven.(tel elke pom en POM die werd geschreven)

Wat is het leuk dat plaatsen, schrappen, schrijven.
Daarom geef ik jullie die dit lezen (Alleen een raad aan allen die dit lezen:)
ook een boodschap mee, ach kijkt u maar: (Dicht door, laad op en post uw rijmen waar)

Ik hoop dat jullie feedback ook zal blijven, (ze gelezen en gefeedbackt zullen blijven.)
Van deze site is volgens mij het wezen
soms stuntelend te leren van elkaar.

De kracht van samen!

Oef oef en nog eens oef. Wat een enorm interessante schrijfweek was dit! Naar  mijn menig zo geslaagd dat ik de worsteling zeker ook een keer wil meemaken. Zo jammer dat ik deze weken weinig tijd heb. Een waardige coach bovendien. Ik heb aan de zijlijn weer veel geleerd. Dank Musonius en allen die zich aan het sonnet waagden..Volgens mij mag dit vaker.

'De Kracht van Samen' heeft een mooi gedicht opgeleverd. Hartelijk dank hiervoor.
Dankzij het goed toegepaste metrum zie ik een verkeerd uitgesproken woord: pentameter. De hoofdklemtoon zit op de a: pen-tá-me-ter.

Dank voor alle bijdragen. Het voorzien van feedback was een aardige klus en dat heeft mijn respect voor de schrijfcoaches vermeerderd.

Ik ben mij ervan bewust dat ik heel streng was bij het letten op rijm en metrum. Wie de sonnetten leest van beroemde dichters, ziet al snel dat er flink gerommeld wordt met rijm, rijmschema's en metrum. Het is natuurlijk aan de dichter zelf hoe streng/soepel deze met de regels omgaat, maar alhier hamer ik graag op kloppend rijm en metrum. Eerst de techniek onder de knie krijgen voor je aan het experimenteren slaat.

Uit de reacties maak ik op dat sommigen opdrachten voor het schrijven van gedichten op prijs stellen, dus wellicht krijgt het een vervolg.