Omgeving beschrijven

Tip: pak boeken erbij waarin je je erg meegesleurd voelde door de beschrijvingen, en ontleed zo'n omschrijving eens zin voor zin. Wat wordt er beschreven? Hoe lang wordt er bij details stilgestaan? Waar in de scène wordt er beschreven? Wat voor woorden worden er gebruikt?

Je zou ook een omschrijving waar je niet helemaal tevreden over bent hier op de website kunnen laten proeflezen. Dan kun je erbij vragen hoe je de beschrijving meer sprekend kan maken en kunnen mensen je specifieke tips geven.

Misschien staan je beschrijvingen te veel los van je verhaal. Al sprankelen je zinnen en treffen je beelden, een landschap komt pas echt tot leven als je een relatie weet te leggen, of te suggereren, met een personage of met een kenmerkend aspect van je verhaal.

In aanvulling op wat Diana erover zegt daarom een aantal tips: 

Beschrijf niet alleen het landschap, maar ook hoe minimaal één van je personages zich tot dat landschap verhoudt, wat het voor hem of haar betekent, welke gevoelens en herinneringen het landschap oproept, hoe het landschap van invloed is op de plannen van je personage, wat hij of zij wenst, of verwacht aan te treffen, of mee te maken in dat landschap. Wat vreest je personage, of wat hoopt die. Desnoods wat vind je personage mooi, saai, lelijk, opmerkelijk, opwindend, nietszeggend, etc. aan het landschap. Gebruik het landschap bij voorkeur ook om je personage te typeren. Een krijger kijkt anders naar een landschap, dan een boer, of een jager.

Hint, beschrijf, of beredeneer hoe het landschap van betekenis is, of juist niet, voor het verhaal dat er in plaats zal vinden. Wordt er bij voorbeeld een hinderlaag gelegd, beschrijf dan één of meer kansen, hindernissen, mogelijkheden, en onmogelijkheden. Door specifieke kenmerken te belichten kun je suggereren waar het verhaal naar toe zou kunnen gaan. Als je verwachtingen weet te wekken, creëer je spanning. Zo kun je vooruitblikken (foreshadowing) op een vlucht, of een achtervolging, een veldslag, of een belegering, zonder direct te vermelden dat die plaats gaat vinden.  

Los van herfstkleuren, klaterende beken, ratelende wielen, bonkende hoeven, voeten die wegslippen, stenen die van hellingen rollen, stofwolken die opgeworpen worden, klei die kleeft aan schoenen, voeten die nat worden in het gras, of op de zompige bodem, kortom los van hoe het landschap er uitziet, hoe het klinkt, ruikt, en voelt, kun je ook aandacht besteden aan processen die er plaatsvinden, aan de relatie tussen het landschap en haar bewoners, aan veranderingen die het landschap ondergaat, aan verschillen met het verleden of de toekomst.

Zoals eerder vermeld is een boekanalyse de beste optie. Bijvoorbeeld: neem een pagina uit jou favoriete fantasy-boek, maak er een kopie van of schrijf het over. Zoek (met een markeerstift) naar alle beschrijvingen van landschappen. Check hoe deze worden verwerkt in het verhaal. Deze laatste tip is het belangrijkste. Terwijl je het landschap beschrijft moet er actie zijn. Vb.: Jantje klopt tegen de eenzame boom naast het goudgele veld. (Ik ben geen schrijftalent, dus de zin is ver van perfect.) Het punt is dat Jantje tegen een boom klopt. Dit geeft een idee van woede of onmacht. Kloppen is een sterk werkwoord met betekenis. Het geeft ook een handeling weer dat voorgang geeft aan je verhaal. Dus: Er is een eenzame boom naast een goudgeel veld. Deze zin beschrijft de omgeving, maar er gebeurd niets. Als je teveel van zo'n zinnen achter elkaar hebt dat heb je een probleem, want dan heb je zoiets dat men een infodump noemt. Je gooit informatie naar de lezer, maar de lezer is er niets mee. (Dit wordt beschouwd als de grootste valkuil van het fantasy genre bij beginnende schrijvers (Althans dat vermoed ik toch.)) De belangrijke tip: Bij het meegeven van informatie moet er iets gebeuren.

nota: Ik ben zelf een amateur dus neem alle tips met een korreltje zout.

Veel beschrijvingen ademen de sfeer in van een verslag in een reisgids. Afstandelijk, rationeel. De truc in fictie, althans v/u emotionele beleving, zoals Uruguru eigenlijk ook aangeeft, is de omgeving VANUIT de perceptie van het personage te schrijven. Hoe ziet dat de wereld? Neem daarin zijn gemoedstoestand mee, wat het bezighoudt. Daarmee kleur je automatisch de omgeving en trek je de lezer in de gevoelswereld van het personage.

Ikzelf zie de omgeving voor me in gedachten. 

En wat ik dan zie zijn details welke ik tot in de puntjes kan beschrijven, zoals de atmosfeer van een donker, bruin, met sigarettenrook gevuld café, waar op iedere tafel een groene, sponsen doek in ruitvorm ligt, met een aluminium houder op, waar in driehoeksvorm, opgevouwen servetten boven uit torenen... 🙂

Het moeilijkste is bepalen in welke mate de lezer deze informatie nodig heeft om een beeld van de omgeving te krijgen.

Want wat je doet als auteur, is dat beeld beïnvloeden, en het is belangrijk om te weten hoe de lezer het interpreteert. 

Ik heb een paar fantasy-verhalen, welke je best mag bestuderen, want ik doe daar ook aan plaatsbeschrijvingen, zodat de lezer de minimale atmosfeer oppikt waarvan ik de parameters heb ingesteld. Binnen die parameters, is de lezer vrij om te denken wat hij wil, zodat hij binnen die parameters, zijn eigen beeld kan vormen. 

Ik heb een verhaal dat een beeld oproept door de plaatsbeschrijving dat ik heb gegeven, en dat is een grappig beeld. 

Indien het u zou kunnen helpen, zal ik het delen.

Ken je de game Skyrim? 

Ik heb een fantasy-verhaal geschreven waarin ik op een bepaalde manier (ik leg het uit in het stuk) de mogelijkheid heb om naar de digitale Skyrim-wereld gestuurd te worden, omdat dit me in grote lijnen een wereld leek waar het aangenaam vertoeven was. 

Omdat het een spelwereld is, worden de gebreken van de wereld, als door de ogen van een aardbewoner langzaam maar zeker duidelijk. 

Ik heb dus een oplossing moeten verzinnen welke het verhaal ondersteunt, zodat het hoofdpersonage, (als door mijn ogen) op een 'geloofwaardige' manier naar de Skyrim-spelwereld wordt getransporteerd.

Dat zijn allemaal dingen waar je rekening mee moet houden wanneer je je stuk aan het schrijven bent. 

Het moet kloppen, en terwijl je schrijft, zit je meer aan de structuur te denken dan aan het vormen van zinnen. 

Ik heb ook een zeer lang Hercules-achtig Fantasy-verhaal geschreven.

Een serieus verhaal, waar levenslessen in verborgen zitten. 

Indien ik je kan helpen aan de hand van voorbeelden, dan doe ik dat met alle plezier.