Lid sinds

3 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

#315 Dialect

We zitten onder een groot vierhoekig zonnedoek koffie te drinken, de andere vrijwilligers zijn alweer aan het werk gegaan, als Jo me vraagt:

‘Woa kumps dich eigelik vandoan?’ Ik begrijp meteen dat hij aan mijn dialect refereert. Dat is Limburgs maar beslist niet Mestreechs.

‘Ik ben in Heerlen geboren, maar op mijn derde zijn we al naar Thorn verhuisd,’ antwoord ik in mijn dialect. ‘Na Thorn verhuisden we op mijn achtste naar Venlo.’
Daar lachten ze me uit om mijn vreemde dialect. Het gevolg was dat ik Nederlands ging praten toen we op mijn tiende naar Grubbenvorst verhuisden, een dorp negen kilometer verderop. Daar vonden ze me een ‘kakmadam’ omdat ik me blijkbaar te goed voelde om Limburgs te praten. Met als gevolg dat ik me er daarna nooit meer iets van aan heb getrokken wat mensen van mijn uitspraak vinden.

Mijn moeder komt uit Eygelshoven (Egelser), vlakbij Kerkrade (Kirchroa) daar spreken ze weer ander dialect, dat de Duitse kant opgaat. Venloos dialect lijkt ook op Duits, maar het Duits van zoveel kilometer noordelijker. Als je bij Venlo de grens over gaat, richting Düsseldorf bijvoorbeeld, spreekt men een dialect dat op het Venloos lijkt, heel verwarrend. Hoe dan ook, al die dialecten bij elkaar hebben gezorgd voor de potpourri die uit mijn mond komt.

Toen ik in Amsterdam ging studeren werd ik weer uitgelachen. Nu om mijn zangerige stem en de zachte g. Ik deed geen moeite, zoals mijn zusje, en zoveel Limburgers, om me het Hollands eigen te maken. We gingen eens een Jordaans café binnen, waar mijn stem er blijkbaar uitsprong en we meteen het botte  advies kregen terug te gaan naar 'Limbabwe'. Ik was niet alleen gekwetst, verontwaardigd en teleurgesteld, maar tegelijkertijd genezen van mijn ‘minderwaardigheidsgevoelens’ ten opzichte van de grote stad. Sindsdien is Amsterdam voor mij een groot dorp.

Een ouder echtpaar, hoorbaar uit Kerkrade, melde zich aan de balie van de fysiopraktijk waar ik werkte. Het verbaasde me dat ze helemaal naar Amstelveen gekomen waren. Dat was natuurlijk niet zo, ze bleken er al vijftig jaar te wonen.

Taal is niet mijn ding, zoals het dat voor Paulien Cornelisse is. Maar interessant is het zeker. Neem mijn nichtje uit Maastricht, zij sprak met klasgenoten 100% Maastrichts, maar met mij 'Algemeen Beschaafd Limburgs'. Of mijn vriendin aan de academie. Toen ze haar latere vriend en echtgenoot leerde kennen dacht hij dat ze uit Venlo kwam en hij paste zijn dialect automatisch aan. Daardoor dacht zij dat hij uit Nijmegen kwam; daar had hij een jaar rechten gestudeerd. Pas na enige tijd kwamen ze er achter dat ze allebei rasechte Maastrichtenaren waren.

Zo kan ik nog wel een poosje doorgaan. Zoals over Limburgers die Nederlands tegen je blijven praten omdat je niet hun dialect spreekt, of omdat ze in een gemengde groep niet kunnen switchen. Dankzij mijn broer heb ik daar geen last van. Hij begon pas te praten op de kleuterschool. Om hem niet in de war te brengen sprak mijn moeder Nederlands met hem. Hij heeft het Limburgs nooit onder de knie gekregen. Thuis spreken we, als hij er is, Limburgs en Nederlands.

Hoe betrekkelijk het allemaal is, of juist niet, begreep ik van François, een Waal uit Brussel, opgegroeid in Duitsland en, omdat hij hier wil blijven wonen, op zoek naar een docent Nederlands. Hij had diverse leraressen gesproken, uit Amsterdam of elders, helaas geen van allen uit het zuiden. Hij wil echter het zachte Nederlands leren dat hier gesproken wordt. Zijn ouders wonen nu in Wassenaar. Hij deed na hoe ze daar praten, ik lachte.

 

 

Lid sinds

4 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Hoi Katja, Ik vind het meer een blog dan een verhaal en heel eerlijk gezegd duizelde het me na het lezen ervan. Ik vind het Limburgs dialect een heel bijzonder dialect en je zou hier een heel interessant stuk van kunnen maken als je het meer stroomlijnt. Je probeert nu door middel van anekdotes de verschillen uit te leggen, maar daardoor wordt het juist verwarrend. Wat wil je vertellen met dit verhaal?

Ik ben in Heerlen geboren, maar op mijn derde zijn we al naar Thorn verhuisd,’ antwoord ik in mijn dialect. ‘Na Thorn verhuisden we op mijn achtste naar Venlo.’
Daar lachten ze me uit om mijn vreemde dialect. Het gevolg was dat ik Nederlands ging praten toen we op mijn achtste naar Grubbenvorst verhuisden, een dorp negen kilometer verderop.
  --- Je bent op je achtste eerst verhuisd naar Venlo en daarna schrijf je dat je op achtste naar Grubbenvorst verhuisde. Je bent dus binnen een jaar twee keer verhuisd?

Taal is niet mijn ding, zoals het dat voor Paulien Cornelisse is.  ---- Paulien gebruikte deze zin om aan te geven hoe wij de Nederlandse woorden gebruiken in een zin en had het niet zozeer over de taal als gesproken taal, dus het Limburgs, Brabants, Duits, Belgisch enzovoort.
Voor mijn gevoel is taal zoals Paulien het bedoelt, dan juist wel jouw ding, want je vindt het leuk om te schrijven.

Lid sinds

6 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker

Hoi Katja,

Ik heb eerlijk gezegd een beetje moeite met je verhaal. Het is erg veel informatie achter elkaar. Je zou het interessanter kunnen maken door flink te schrappen zodat de essentie overblijft. Ook mis ik een beetje een clou en een glimlach. Sorry.

Lid sinds

3 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Ok, bedankt voor jullie feedback! Ik ben een paar verhalen van Carmiggelt gaan lezen, maar vind het onmogelijk om zo te schrijven. Maar goed, dat kost gewoon meer oefening.

Het is inderdaad veel informatie. Naar mijn idee begint Carmiggelt bij een voorval en laat zijn gedachten vervolgens de vrije loop. Hij schrijft vanuit zichzelf. Hij weidt veel uit, dat doe ik niet, daardoor wordt het bij mij een lawine van informatie. Carmiggelt zou de eerste 'columnist' geweest zijn, in die zin zit ik er dan niet erg naast.

Lid sinds

5 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Dag Katja

Hmmm. Ik zou durven zeggen, niet een Kronkel. Er zit eigenlijk niets van verhaal in een dat vind ik jammer want ik heb al toffere teksten van je mogen lezen.

Je had een tafereel kunnen maken van mensen die zich (want dat hoorde je als waarnemer) in hun dialect uitdrukken, maar waarbij bijvoorbeeld de ene zijn dialect beter of beschaafder vindt dan de andere, waardoor een discussie ontstaat, of een totaal andere twist, met als kern het dialect.

Het moet niet grappig zijn of zo, maar nu is het precies erg belerend en daardoor ontstaat er weerstand bij de lezer om het te lezen.

Johanna

   

Lid sinds

3 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Bedankt Johanna,

Belerend wil ik uiteraard niet zijn, al weet ik niet of wij daaronder hetzelfde verstaan. Het is geen verhaal, dat is zo. Ik zal eens kijken of er een kronkel in het onderwerp zit.

Lid sinds

7 jaar 6 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Katja, een zeurtje: mensen uit Wallonië noemt men Walen.  Een Waal dus, geen Walloniër.

Fief: Belgisch is een nationaliteit maar absoluut geen taal. In België zijn Nederlands (Vlaams), Frans (Waals) en Duits de drie officiële landstalen. De bekendste Vlaamse dialecten zijn: het Westvlaams, Oostvlaams, Antwerps, Limburgs, Vlaams-Brabants en Brussels.

Johanna: je zegt hier aan alle deelnemers dat ze geen kronkels kunnen schrijven.  Misschien even zelf iets op papier zetten om aan te tonen wat dan wel een kronkel is?

Lid sinds

4 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

@ Gi, excuses. Ik had inderdaad Vlaams of Waals moeten zeggen. Ik ga het niet meer vergeten.

Lid sinds

3 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Ik ga het aanpassen Gi.

Wij hebben een boek van Carmiggelt met verhalen. Ik weet ook niet of dat kronkels zijn, ik geloof dat hij onder die naam een column in de krant had. Het is bepaald niet makkelijk zo te schrijven, de opdracht was wellicht te hoog gegrepen, ook omdat je niet meer zo makkelijk aan een voorbeeld komt. De columns die nu geschreven worden zijn heel divers, niet echt te vergelijken.

https://citaten.net/zoeken/citaten_van-simon_carm…

https://dbnl.org/tekst/carm002vroe01_01/carm002vr…

Lid sinds

3 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Hoi Katja,

Of het nou Simon Carmiggelt achtig is of niet. Ik vind dit wel een leuk stukje. Zelf kom ik uit een omgeving waar ook veel dialect wordt gesproken. Dialecten interesseren mij daardoor dan ook. Leuk om het eens vanuit een Limburgs perspectief te lezen.

Graag gelezen!

Lid sinds

4 jaar 4 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Hoi Katja, ik ben het met je eens dat deze opdracht misschien wel te hoog gegrepen is - op een enkele uitzondering na komt tot nog toe niemand in de buurt van een "Kronkel". Misschien moet je hiervoor in Amsterdam, in de Jordaan wonen en de hele dag in de kroeg zitten ;-) Aan de andere kant ben ik wel voor uitdagende opdrachten waardoor je gedwongen wordt op een andere manier te schrijven dan je normaal gezien zou doen (tenminste wanneer je opdracht serieus neemt...)

Ik heb in al diverse links voorbij zien komen en weet niet zeker of deze er misschien ook al bij staat - een overzicht van de beste Kronkels;

https://www.dbnl.org/tekst/carm002ikli02_01/

Als ik heel eerlijk ben vind ik niet alles even goed en dit is dan nog wel een bloemlezing uit de meer dan 10.000 Kronkels die Carmiggelt heeft geschreven...