Idiolect

Ollie B. Bommel?

Ollie B. Bommel?

Ik begrijp niet wat je bedoelt. :D

Als Couperus schrijft: ‘En al zou ik nu eens schrijven een boek, waarvan de held een modern auteur was...’ dan is daar een inversie in te herkennen. De normale Nederlandse volgorde is: ‘En al zou ik nu eens een boek schrijven...’ Dat is het idiolect, de persoonlijke stijl. Ieder mens heeft dat. De een gebruikt ingewikkelder woorden en langere zinnen dan een ander. Bij idiolect vertalen blijft de stijl bewaard. Een auteur met een rijke woordenschat houdt die in de vertaling. Marcel Proust schrijft enorm lange, maar wel vloeiende zinnen. De vertaler kopieert dat zoveel mogelijk. Gaat zo iemand Couperus overzetten in het Engels, dan gebruikt hij niet het alledaagse Engels van Henk en Ingrid, maar het elitaire, zoals dat bijvoorbeeld ook in het parlement klinkt.

Dat is het idiolect, de persoonlijke stijl. Ieder mens heeft dat.

Ik betwijfel of ieder mens dat heeft. Er is veel van hetzelfde - geschikt voor veel van dezelfde mensen. Zijn lezers in staat het idiolect van één schrijver te herkennen? Is het mogelijk dat een schrijver zich een persoonlijk stijl kan aanleren - speciaal in dialogen - die nog geen persoonlijke stijl was. Als je begrijpt, wat ik bedoel. Bedankt voor je uitleg.

Er is inderdaad veel van hetzelfde - geschikt voor veel van dezelfde mensen. Maar het gaat juist om de keuzes die je maakt. Of je 'je' of 'jij' schrijft. Of je 'toilet' of 'WC' zegt. Of je .... Beide varianten zijn goed. Ik had ook kunnen schrijven, beide versies zijn correct. Maar mijn idiolect is 'varianten' en 'goed'. 'correct' gebruik ik nooit, in tegenstelling tot een leraar op school die dat altijd zei. De ene mens gebruikt 'zeg maar', de andere niet. De herkenbaarheid verschilt een beetje per schrijver. Clare Lennart bijvoorbeeld heeft een zeer herkenbare stijl. Ook Charlotte Brontë en Louis Couperus herken ik meteen. Auteurs van lectuur lijken veel op elkaar, maar bijvoorbeeld Hotze de Roos gebruikt altijd 'wij' in plaats van 'we'. En natuurlijk kun je dat aanleren. Ik schreef anders toen ik nog geen juridische opleiding gevolgd had. En elk boek wat ik lees beïnvloedt mijn idiolect.

Wat is idiolect? Kan je dit ontwikkelen en gebruiken om je als schrijver bewust te onderscheiden van de massa? Kan je dit toepassen in je dialogen? Hoe pak je dit aan?

Kort gezegd is het persoonlijk taalgebruik. Als schrijver zou je ervoor moeten zorgen dat je personages elk hun eigen idiolect hebben, met name in dialogen en gedachten. Daarnaast kun je als schrijver een vertelstem opvoeren met een eigen idiolect, juist als onderscheid van de personages. Terzijde, op 'proeflezen' lees ik regelmatig stukken waarin meerdere personages optreden in handelingen en gedachten, en die toch in één idiolect zijn geschreven, dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede. Anders is het wanneer het hele verhaal of roman verteld wordt door 1 verteller.

Terzijde, op 'proeflezen' lees ik regelmatig stukken waarin meerdere personages optreden in handelingen en gedachten, en die toch in één idiolect zijn geschreven, dat komt de geloofwaardigheid niet ten goede.

Mooi, daar zal ik eens wat extra aandacht aan besteden. Bedankt, janpmeijers.