Doelen van een boek

Het doel van schrijven is uitgegeven en gelezen te worden. Wil je informeren, amuseren, betogen? Wordt het een historische, sociale, psychologische, biografische of een avonturenroman enzovoorts? Lijkt me slim niet al te veel doelen te hebben. Duidelijkheid en vastomlijndheid in een schrijfproces lijkt me belangrijk. Maar goed, ik ben geen schrijver dus anderen hebben wel goede tips uit ervaring.

Elboba, het is me niet erg duidelijk wat je verstaat onder 'doelen'. Ten eerste, wil je fictie gaan schrijven of non-fictie?

Het gaat om een biografische roman. Ik was inderdaad niet duidelijk genoeg. Met "doelen" bedoel ik: wat ik bij de lezer wil bereiken. Welk gevoel wil ik op de lezer overbrengen? Welke boodschap(pen) moet de lezer uit het verhaal halen? Wat moet de lezer ervan leren? Wat wil ik dat de lezer gaat doen na het lezen van het boek? Het moet meer zijn dan alleen maar leuk of interessant om te lezen. Het moet iets met de lezer doen. Ik wil dat de lezer meerdere boodschappen uit het verhaal haalt (ik hoef ze vast niet inhoudelijk toe te lichten, toch?), dat de lezer iets leert uit het verhaal én er iets mee doet. Ik wil over onderwerpen schrijven waar veel mensen mee te maken hebben, maar waar weinig mensen echt open over zijn, vaak uit schaamte. Die schaamte wil ik verminderen. Ook wil ik hoop en inspiratie geven aan hen die zich herkennen in delen van het verhaal. Ik wil dus best veel en vraag me af of het daardoor rommelig zal worden. Is het haalbaar om me op meerdere doelen te richten, of is het beter om één van deze dingen uit te kiezen en op de voorgrond te zetten? Ik hoop dat het zo iets duidelijker is wat ik bedoel.

Ik snap wat je bedoelt. Je wilt de lezer iets meegeven. Een boodschap. De ironie is dat je een valkuil voor jezelf graaft:

Het moet meer zijn dan alleen maar leuk of interessant om te lezen.

Alle andere doelen die je eventueel hebt, kun je *nooit* bereiken als het geciteerde niet je primaire doel is. Als je verhaal niet vooral leuk is en interessant om te lezen, komt de boodschap nooit over. Sterker nog, dan leest niemand het uit. Je verhaal (autobio of niet) moet dus een sterk geschreven, spannend, interessant, grappig, ontroerend verhaal zijn ongeacht wat je er verder mee wilt zeggen. Ik heb ooit eens horen zeggen dat elk verhaal eigenlijk ook een argument is voor een bepaalde stelling, en dat je hele verhaal ten dienste dient te staan van die stelling. Je 'bewijst' door de dramatische gebeurtenissen je stelling. Voorbeelden: Liefde overwint alles Goed overwint kwaad Dromen najagen leidt tot geluk of Het leven is zinloos Eén mens kan geen verschil maken Alleen mooie mensen vinden liefde Alle zes deze stellingen kan je verdedigen met je verhaal. Elke scene en vooral het einde toont uiteindelijk welke stelling je verhaal verdedigt. Als je je eigen verhaal plant, is het slim om een dergelijke premisse voor jezelf te formuleren. Maar beperk je dan tot één premisse. Als je er meer wilt bewijzen in hetzelfde verhaal, verliest het verhaal aan kracht. Mijn advies voor je autobio is dus dat je heel duidelijk kiest welk verhaal je eigenlijk wilt vertellen. Als je dat niet tot een enkele premisse kunt terugbrengen is de kans groot dat je te veel wilt.

Die schaamte wil ik verminderen.

Lijkt mij een goed doel.

@Harryhol Ik ben het met je eens dat een boek sterk en boeiend geschreven moet zijn. Zelf heb ik kortgeleden ook weer een boek weggelegd omdat het niet boeiend was geschreven. Al kies je de onderwerpen en doelen nog zo goed, als het niet prettig leest haakt de lezer af. Ik vind het alleen wel wat jammer als een boeiend verhaal het enige doel is. Over het algemeen heb ik zelf een voorkeur voor boeken waar ik behalve leesplezier, ook nog een leerzame boodschap uit kan halen. Bedankt voor je tip over de stellingen! Hier kan ik wat mee. Is het ook aan te bevelen om de stelling letterlijk te benoemen op de eerste pagina? @Yrret Bedankt!

Het 'doel' groeit ook met het verhaal zelf. Ik denk dat je jezelf de handen achter de rug bindt als je het doel wil vaststellen vóór je begint te schrijven. Het gevolg kan zijn dat je verhaal geforceerd wordt om maar die voorbedachte boodschap over te brengen. Ik zou eerst gaan schrijven en zien waar het verhaal je mee naartoe neemt. Schrijven is niet altijd vooraf te plannen. Als je je verhaal bepalend laat zijn, zal de boodschap (die je lossjes in het achterhoofd kunt houden) veel natuurlijker in een verhaal verzonken raken. Vermoed ik.

@Harryhol Ik ben het met je eens dat een boek sterk en boeiend geschreven moet zijn. Zelf heb ik kortgeleden ook weer een boek weggelegd omdat het niet boeiend was geschreven. Al kies je de onderwerpen en doelen nog zo goed, als het niet prettig leest haakt de lezer af. Ik vind het alleen wel wat jammer als een boeiend verhaal het enige doel is. Over het algemeen heb ik zelf een voorkeur voor boeken waar ik behalve leesplezier, ook nog een leerzame boodschap uit kan halen. Bedankt voor je tip over de stellingen! Hier kan ik wat mee. Is het ook aan te bevelen om de stelling letterlijk te benoemen op de eerste pagina? @Yrret Bedankt!

Natuurlijk mag een boek meer bevatten dan een plezierig verhaal. Daar wordt ook wel eens de grens getrokken tussen literatuur en lectuur (al is dat natuurlijk een enorm vaag gebied en laten we die discussie niet voeren hier). Als schrijver neem je al je bagage en zienswijzen mee tijdens het schrijven. Als je onderwerp en thema etc goed genoeg gekozen zijn, schemert er bijna altijd wat van je persoonlijke filosofie door. De stelling (premisse is het juiste woord) is iets wat je nooit tegen je lezer zegt. Je houdt dat zelf als leidraad: klopt het dat alles wat ik schrijf de premisse ondersteunt? Voorbeeld: je premisse is: het goede overwint uiteindelijk altijd. Dat verdedig je door hoofdpersonen te kiezen die volgens jou goed zijn, en dingen doen die volgens jou goed zijn. En uiteindelijk overwinnen deze personen hun problemen (het kwaad) door de dingen te doen die jij goed acht. Het is natuurlijk niet zo dat je helden in elke scene moeten winnen. Je kunt ze steeds maar weer problemen geven en laten falen, als uiteindelijk ze maar winnen door de keuzes die jij als goed bestempelt. Nu is het heel relatief wat jij of ik goed vindt. En daar zit je persoonlijke zienswijze. En daarom zal de premisse 'goed overwint altijd' in de handen van verschillende schrijvers verschillende boeken en boodschappen bevatten. Ayn Rand vond dat egoisme het ultieme goede was, en haar boeken verdedigen die stelling. JK Rowling stelt dat opoffering uit liefde tot de overwinning leidt in de Harry Potter boeken. Ga zo maar door. Volg je je premisse trouw dan komt de lezer zelf tot de conclusies die je vooraf had bepaald. Wat je echt ten alle tijden moet voorkomen is dat je dingen gaat uitleggen, preken of op wat voor andere manier dan ook aandacht vraagt voor je bedoelingen. Een goed verhaal behoeft geen uitleg. Sterker nog: als je moet uitleggen wat je met je boek bedoelt, heb je de premisse niet goed verdedigd in je dramatische lijn. Even een simplistisch voorbeeld: Wallstreet. De hoofdpersoon Gordon Gecko leeft volgens de regel 'hebzucht is goed'. Aan het eind van de film (spoilers) belandt hij in de gevangenis. Welke premisse heeft de schrijver van het script hier verdedigd?

Voordat ik begin met het schrijfproces, vind ik het belangrijk om onder andere de doelen helder op papier te zetten. Wat wil ik bereiken met het boek?

Je kunt je doelen helder op papier zetten en mogelijk verwoord je daarmee wat jij wilt bereiken met het boek - maar bereik je daarmee ook je lezer? Vandaar dat het verstandig is je verhaal te verbinden met je doelgroep: voor wie schrijf je dit verhaal? Waarom? Wat heeft je doelgroep aan je verhaal? Klopt het dat je verhaal autobiografisch is? Uit je topic in Proeflezen (https://schrijvenonline.org/proeflezen/biografie-…) begrijp ik dat. Waarschijnlijk zijn er dan lotgenoten. Waar vind je die? Welke steun kunnen ze hebben aan jouw verhaal? Welke informatie geef je die zij zelf niet ook al hebben? Leidende vraag bij je zoektocht naar je doelen is: voor wie schrijf je het verhaal en waarom? Dan kom je vanzelf op je doel(en) uit.

Het 'doel' groeit ook met het verhaal zelf. Ik denk dat je jezelf de handen achter de rug bindt als je het doel wil vaststellen vóór je begint te schrijven. Het gevolg kan zijn dat je verhaal geforceerd wordt om maar die voorbedachte boodschap over te brengen. Ik zou eerst gaan schrijven en zien waar het verhaal je mee naartoe neemt. Schrijven is niet altijd vooraf te plannen. Als je je verhaal bepalend laat zijn, zal de boodschap (die je lossjes in het achterhoofd kunt houden) veel natuurlijker in een verhaal verzonken raken. Vermoed ik.

Dit is die eeuwige strijd tussen 'plotters' en 'pantsers' :D Wat jij hier aanvoert klopt natuurlijk en een heleboel mensen vinden het veel fijner om op 'jouw' manier te schrijven. En die moeten dat natuurlijk ook gewoon blijven doen :)

Normaal gesproken maak ik geen serieus plan van aanpak als ik met een project aan de slag ga. Gewoon ergens beginnen en zien waar het heen gaat. Meestal gaat die werkwijze nergens heen en maak ik werk niet af. Als ik zomaar ergens begin met schrijven, kan ik nooit een goed boek schrijven. Ik moet weten wat ik ga doen, hoe ik dat ga doen en waarom. Ik wil het plan vooral gebruiken als leidraad en niet als een soort wet waar ik mij strikt aan moet houden. Dat laatste zou te beperkend zijn. Harryhol, bedankt voor je heldere toelichting. Hier kom ik wel mee verder. @Thérèse Het is inderdaad mijn bedoeling om een autobiografisch verhaal te schrijven. Voornamelijk voor lotgenoten (en voor mijzelf). Voor een deel van hen ben ik al een beetje een bekende. Ik schrijf al blogs voor een website met een vrij groot netwerk, heb een kleine bijdrage geleverd aan hun boek (wat begin 2019 uit komt) en houd ook contact met de doelgroep via twitter. Hopelijk werkt dat in mijn voordeel. Je pakt eerder een boek van iemand waarvan je de naam en foto al eerder hebt gezien, dan van iemand waar je nooit van hebt gehoord. Ik heb al wel op papier uitgewerkt voor welke doelgroep ik schrijf en waarom, en toch komt er geen duidelijk doel naar voren. Uit dat stuk kan ik zo zes doelen halen en dat vind ik nogal veel. Volgens mij moet ik deze vragen nog eens opnieuw beantwoorden en niet alles willen wat kan. Keuzes maken. Dat is echt een zwakte van mij.

Vergeet het advies van Diana Silver niet. Ze heeft een punt: leg jezelf niet te veel vast en geef jezelf toestemming om dingen te laten ontstaan. Het is geen wiskunde.

Dat advies hou ik zeker in mijn hoofd. Ik denk dat het voor mij het beste werkt wanneer ik een balans zoek tussen het volgen van een planning en het volgen van mijn creativiteit. Niet volledig blanco en niet volledig ergens aan vastzitten.