Verhaal 'levend' houden

Je hebt twee soorten schrijvers: 1) Discovery writers, die het verhaal verzinnen terwijl ze schrijven 2) Outliners, die eerst een schema maken voor ze het verhaal beginnen uitschrijven. Jij hebt tot hiertoe werkwijze 1 gevolgd, probeer misschien eens werkwijze 2? Naar een opwindend einde toeschrijven is zeer motiverend.

Ik denk dat ik tussen de twee soorten in zit. Voor mijn nieuwste idee probeer ik inderdaad als 'outliner' te werk te gaan, maar daar ben ik onervaren in. Zijn er tips voor?

Ik kan verhalen alleen afkrijgen wanneer ik dat begingevoel vast blijf houden. Dat ene aspect wat je ertoe aanzette om aan het verhaal te beginnen, niet te vergeten. En als ik ergens tijdens het hele schrijfproces denk: waarom schrijf ik dit, waar gaat dit nog heen? - Mezelf eraan herinneren. Het komt een beetje neer op themaschrijven. Eén gevoel, één situatie, één relatie, die me aangreep en die het hele verhaal aan het rollen bracht, erin houden tot het einde. Wat mij vaak tegenwerkt (en lees ik dat misschien ook terug in je omschrijving van jouw schrijfproces?) is te veel verzinnen. Allerlei kanten op denken, elk tof idee erin stoppen, personages alles laten doen wat in me opkomt. Gegarandeerd komt er voor mij dan een moment dat - hoe leuk al dat verzinnen ook is - ik niet meer weet waarom ik aan het verzinnen ben. Dus wat voor mij werkt is: een beetje focus vasthouden door het hele proces heen. Mezelf er om de zoveel tijd even aan herinneren in welke emotie het verhaal zijn wortels had.

Ik denk dat ik tussen de twee soorten in zit. Voor mijn nieuwste idee probeer ik inderdaad als 'outliner' te werk te gaan, maar daar ben ik onervaren in. Zijn er tips voor?

Ik ben zo'n outliner. Voordat ik ook maar 1 letter op het scherm zette van mijn boek zelf, heb ik eerst hoofdstuk voor hoofdstuk het hele verhaal uitgewerkt, van begin tot eind. En genoteerd wat er verteld moet worden in elk hoofdstuk, stuk voor stuk. Toen was mijn gebouw af. Ik ben het nu aan het inrichten. Succes!

Bedankt allebei! Ik zoek ook altijd een thema. Die vormt een rode draad zodat je, zoals Diana zegt, de reden dat je je verhaal schrijft niet uit het oog raakt. Het is moeilijk zo'n thema te vinden, vind ik. Het komt er vooral op neer dat je door je eigen emoties moet wroeten. En zonder thema schrijven gaat niet echt. Als je wilt schrijven moet je dus eerst een aantal dingen op een rijtje hebben. Weten jullie, toen ik begon dacht ik dat schrijven een heel makkelijk vak was...

Een verhaal wordt levend gehouden door de strijd die de hoofdpersoon moet leveren om iets te bereiken of te voorkomen. Aan het eind van het verhaal heeft hij daarin of definitief gefaald of is hij daarin definitief geslaagd. De strijd is dan voorbij. (Geldt niet voor een open einde overigens.) Ik heb het vermoeden dat een dergelijke strijd in jouw verhalen ontbreekt (of onvoldoende aanwezig is), aangezien je 'vanuit een prachtig idee' schrijft. Zou dat kunnen? Ferdi van Othene

Dat heb je goed gezien. Ik ben enthousiast, maar een verschrikkelijke leek als het over verhalen bouwen gaat. Pas toen ik de tips hier op Schrijven Online las begon me iets te dagen. Ik besefte niet dat een goed verhaal aandacht verdient.

Ferdi heeft helemaal gelijk. Zonder conflict en zonder hindernissen die overwonnen moeten worden om dat conflict op te lossen (als dat tenminste lukt) heb je geen spanningsboog en geen verhaal.

Fijn dat je blijkbaar wat aan mijn tip hebt. Ik kan het misschien nog verduidelijken aan de hand van het volgende voorbeeld. Een paar jaar geleden leerde ik een vijfenzestigjarige man kennen met het syndroom van Asperger. Hij ging op geheel eigen wijze met de problemen in zijn leven om. Dat was soms ontroerend (zoals aan het sterfbed van zijn moeder) en soms hilarisch (zoals zijn beslissing om neo-nazi te worden teneinde niet altijd de underdog te hoeven zijn). Zijn gedrag in wisselende omstandigheden is natuurlijk heel geschikt om verwerkt te worden in een verhaal. Je moet echter vermijden dat het een aaneenschakeling van anekdotes wordt; dat wordt al gauw voorspelbaar en vervelend. Je kunt dat doen door hem (met al zijn eigenaardigheden) een missie te laten uitvoeren, bijvoorbeeld het vinden van een vriendin, waarbij aan het eind blijkt of zijn strijd succesvol is geweest*. Zo blijft het verhaal voor zowel schrijver als lezer leuk tot aan de laatste bladzijde. * = Dit boek is zelfs al geschreven: Het Rosie Project, door Graeme Simsion. :)

Bedankt Ferdi! Daar heb ik echt wat aan. Als ik je goed begrijp pakt een verhaal dat is gebaseerd op een goed idee maar geen conflict/probleemelement bevat, saai uit. Als een grote anekdote - ik ga nog even opzoeken wat de precieze definitie van dat woord is. Nu er meer duidelijkheid is wordt mijn enthousiasme alleen maar groter. :) Trouwens. Zonder conflict/probleem/obstakels geen verhaal; ik begrijp nu dat dat een voorwaarde is. Maar ik ben wel vrij om deze 'regel' toe te passen om een manier die me aanstaat, toch? Ik zie vaak dezelfde structuren terugkomen (denk aan de hero's journey). Als ik iets anders doe word ik niet uitgekotst, hopelijk? Of voelt een lezer zich sneller aangetrokken tot iets wat hem al vaag bekend voorkomt?

Je mag je volledige creativiteit op de regel loslaten. :)

Henkie,

Zonder conflict/probleem/obstakels geen verhaal; ik begrijp nu dat dat een voorwaarde is. Maar ik ben wel vrij om deze 'regel' toe te passen om een manier die me aanstaat, toch?

Die regel staat, hoe je het invult is aan jou. De kortste samenvatting voor het verhaalconflict is: 1. gebrek, 2. het verlangen, 3. de zwakte en 4. de wil van je hoofdpersoon. Jij, de schrijver, geeft je hp dat gebrek, verlangen enz. Bij elke te schrijven scene houd je dat in je achterhoofd en kies je een vd vier elementen. Daarnaast maak je een keus of de scene A. een uiteenzetting is: vaak het verleden, hoe is het gebrek ontstaan; of B. de verwikkeling in het verhaalheden: hoe manifesteert het gebrek/verlangen zich; of C. de ontknoping: lukt het de hp zijn verlangen te verwezenlijken of accepteert hij zijn gebrek. Kortom, om je verhaal levendig te houden, maak je steeds een keus. Bijvoorbeeld 1A (het ontstaan v/h gebrek) of 2B, de uiting van het verlangen in het heden, enz. Dat weet je dus altijd waarover je schrijft en blijf je vrijwel automatisch dichtbij het centrale thema.

Wauw, handig. Zo kun je als het ware een blauwdruk van je verhaal maken. 1, 2, 3, A, B,C... Het lijkt bijna wiskunde. :) De combinatie van de symbolen geeft wel duidelijk aan hoe het ervoor staat met de dynamiek van je verhaal, als je een lijst maakt met alle scènes. Ik zal al jullie tips zeker onthouden. P.S. Eerst had ik een hekel aan regeltjes, maar het lijkt erop dat ze je vrijheid juist vergroten, interessant.

Henkie,

P.S. Eerst had ik een hekel aan regeltjes, maar het lijkt erop dat ze je vrijheid juist vergroten, interessant.

Juist. :) (Net als in muziek: met kennis improviseert het vrijer.)

Waar of hoe kun je makkelijk kennis opdoen van schrijven? Veel oefenen? In ieder geval helpt Proeflezen. (Als ik teveel doorvraag en eigenlijk een nieuwe topic zou moeten openen moeten jullie dat zeggen. Ik weet niet in hoeverre je mag afdwalen op een forum.)

Veel schrijven, en inderdaad feedback vragen. Wat ookh helpt is om verhalen van anderen van feedback te voorzien; daardoor leer je kritisch kijken, eerst naar andermans werkt, maar ook naar je eigen werk. En vooral: heel veel lezen. Verhalen (of zelfs allee fragmenten) waar je van houdt, analyseren. Wat maakt ze zo goed? En na-apen: probeer zelf een fragment of kort verhaal in elkaar te zetten met dezelfde kracht, dezelfde stijl, of eenzelfde conflict...

Dank je, Diana. Ik denk dat ik goed op weg ben. Over na-apen: ik heb eens een scène uit een film die ik goed geschreven vind bestudeerd en per camarashot uitgeschreven. Een aparte oefening die me verassend genoeg een kijkje gaf in het hoofd van de filmmakers. Wat anderen feedback geven betreft: als ik mezelf én anderen ermee kan helpen is het een goed idee het eens te proberen. Maar ik weet nog niet zoveel, vraag me af of ik wel de leraar kán uithangen. Wie weet stap ik nog over die onzekerheid heen.

Nou, de leraar uithangen hoeft niet eens. Kan wel, maar de meeste vragen die gesteld worden op proeflezen komen neer op: hoe komt de tekst over, wat voor gevoel wekt het op? Daarvoor hoef je jezelf alleen maar als lezer op te stellen. Dan, doordat je eigen leeservaring onder woorden moet brengen, dwing je jezelf om na te gaan waar die ervaring vandaan komt. Op die manier ga je, net als bij het analyseren van een filmscène, je eigen leeservaring veel beter begrijpen. En met díe kennis, kun je je schrijven verbeteren, doordat je een beetje meer inzicht hebt in hoe tekst op een lezer overkomt. :)

Interessant! Ik zal het eens proberen.

Zelf zit ik ook een beetje tussen plotten en freestylen in. Als ik alles plot, heb ik geen plezier meer in het schrijven en dat lees je eraan af. Als ik alleen freestyle, komt het nooit af. Dus werk ik met paaltjes. Het eerste stuk schrijf ik met een idee en een thema in mijn achterhoofd. Dan, na een paar hoofdstukken, ga ik paaltjes zetten: plannen. Na zoveel hoofdstukken moet dit gebeuren, na zoveel dat, en dan dat. Tijdens het schrijven komen er steeds meer paaltjes bij, tot ik aan het einde 'alleen nog maar' naar het einde toe hoef te schrijven. Het mislukt ook weleens. Soms lijkt een verhaal heel mooi in mijn hoofd, maar als ik het dan ga uitwerken wil het op de een of andere manier maar niet spannend of boeiend worden. Helaas.

Zeer bekend probleem, Ik werk ook voornamelijk uit mijn fantasie, wat ondertussen geresulteerd heeft in een begin, en een einde, met daartussen 7 door elkaar kronkelende verhaallijnen. Ik heb ondertussen maar een schema gemaakt om alles uit elkaar te houden en enig overzicht te scheppen, voor mezelf. Resultaat van dat schema was dat ik tijdens het maken weer ideeën kreeg, welke ik in het schema verwerkt heb, en die ideeën daarna uitgewerkt heb tot verhaal. begonnen vanuit fantasie geëvolueerd naar gepland (niet het hele verhaal maar wel weer meerdere stappen vooruit) Het meest grappige van het maken van dat schema was dat ik sommige personages en hun plot, een hele generatie naar de toekomst geschoven heb, terwijl mijn eerste idee was dat dat echt bij het 'begin' hoorde. Af en toe ben ik ook de regie kwijt en gaat het verhaal een kant op die ik van te voren niet had gezien, in hoeverre dat logisch klinkt voor iets wat ik zelf schrijf. Maar ik plan nu dus stukjes voor uit, welke kant wil ik op met de hoofdlijn, en laat dan de fantasie de vrije loop om het verhaal te schrijven.

Ik ben meer een plotter, maar zeker niet zoals Martijn het in post #4 beschrijft. Ik zou het vreselijk vinden om alles al tot in detail dicht te timmeren voordat ik een verhaal uit ga schrijven. Ik begin nooit blanco, maar met een ruw plot, waar ik onderweg van begin naar eind nog heel veel kanten mee uit kan (meestal letterlijk, want ik schrijf meestal verhalen waarin heel wat afgereisd wordt). Alleen het begin plus de ontknoping wil ik vast hebben staan als ik het verhaal uit ga schrijven. Zo weet ik precies waar ik heen wil, maar houd ik de maximale vrijheid om onderweg allerlei zijpaden in te slaan en/of van te voren niet bedachte nevenpersonages op te voeren. Zonder die vrijheid om er al schrijvende flink op los te kunnen fantaseren zou ik mijn motivatie om te schrijven snel kwijtraken, denk ik. Het bovenstaand is slechts een van de vele mogelijkheden om het aan te pakken. Voor ieder die schrijft is het de kunst om de werkwijze te kiezen die het beste bij hem of haar past. Dat hoeft ook niet voor elk boek hetzelfde te zijn.

Leuk om te horen hoe anderen te werk gaan. Hoeveel van jullie hebben met jullie methodes een heel verhaal kunnen schrijven - en is dat één verhaal of zijn het er meerdere? Mijn oevre bestaat uit één slordig verhaal, een met clichés doordrenkte lap tekst van zeshonderd bladzijden die ik schreef toen ik vijftien was. En nog zo'n twintig half afgemaakte verhalen die zeker bij hebben gedragen aan mijn schrijf- en ideeën-uitwerkervaring, maar die ergens halfverwege zijn gestorven. Pfft...

Ik bedoelde tweehonderdzestig in plaats van zeshonderd. Zo fanatiek was ik ook weer niet. Aanleg voor taal gaan ten koste van aanleg voor cijfers, in mijn geval.

:-) Herkenbaar. Toen ik eenmaal doorhad hoe ik iets af moest maken, ging het steeds makkelijker. Nu maak ik alles af. Er zat wel een fase tussen waarin ik pak m beet de helft maar afmaakte. O en, als hoopgevend detail: het duurde bij mij ook echt jaren voor ik dat afmaken doorhad. Het is een onderdeel van het leerproces. Je bent dus niet 'raar' of zo, omdat het je niet bij poging 1 of 2 lukt.

Dat is fijn om te weten. Ik hou vol!

Wat Ceridwen al zei. In mijn digitaal archief zit uit de periode van ruwweg 1995 tot 2010 nog een enorme berg aan oude verhaalideeën en probeersels in alle mogelijke stadia van afheid. ;) Maar ik heb intussen geleerd om waar ik aan begin bijna altijd ook af te maken. Mijn laatste tien verhalen zijn allemaal uitgegeven of worden dit jaar uitgegeven. De lengte varieert van 1500 woorden tot 80.000 woorden, namelijk 'Alya', deel een van mijn eerste historische roman of beter gezegd tweeluik van in totaal bijna 150.000 woorden. Dat laatste is vrij nauwkeurig ontstaan zoals ik het in post #22 beschreef. Meestal werk ik bij kortere verhalen hetzelfde, maar af en toe zit er een verhaal tussen waarbij ik gewoon begon en wel zag waar ik uit ging komen. Bij een roman zal ik dat nóóit doen. Ik wil niet de kans lopen een half jaar voor niks te schrijven omdat ik tegen het einde het plot niet rond krijg en/of geen fatsoenlijke ontknoping weet te bedenken, Bij een 'kortje', dat je in een paar avonden schrijft, durf ik dat risico wel af en toe te nemen.

"Mijn laatste tien verhalen zijn allemaal uitgegeven of worden dit jaar uitgegeven. De lengte varieert van 1500 woorden tot 80.000 woorden, namelijk 'Alya', deel een van mijn eerste historische roman of beter gezegd tweeluik van in totaal bijna 150.000 woorden." Gaaf, Hay. :) Ik zou ook nooit een heel boek uit de losse pols schrijven. Net als jij wil ik de kans niet lopen om een half jaar (of langer) aan een project te schrijven dat nergens op uitloopt. Bij korte verhalen doe ik niet anders - die zijn dan ook allemaal een enorme rotzooi. Als ze schilderijen waren waren ze van die abstracte kliederschilderijen. En een net uitgewerkt project zou een voorstelling uit de renaissance zijn. Vraagje: hoe lang schrijf je al? En hoe lang schreef je al toen je eerste boek werd uitgegeven?

Ik schrijf nu ongeveer twintig jaar, Henk. Mijn eerste verhaal (in een bundel) werd in 2006 gepubliceerd en mijn eerste boek in 2010. Dat was een prehistorisch jeugdboek in de serie 'Vlaamse Filmpjes' van uitgeverij Averbode. Je ziet dat ik ook best een lange aanlooptijd nodig heb gehad. Ik denk dat hetzelfde voor de meeste auteurs geldt. Natuurlijk zijn er van die uitzonderingen die vanuit het niets gelijk een bestseller schrijven, óf omdat ze gewoon steengoed zijn óf omdat ze een neusje hebben voor wat voor soort boek goed in de markt ligt. Allebei kan natuurlijk ook. Voor verreweg de meeste beginnende schrijvers is dat niet weggelegd. Mijn advies: Wil je serieus werk van je schrijven maken, stuur dan niet gelijk je allereerste hersenspinsel naar een bekende uitgever, alleen omdat je 50.000 woorden of meer vol hebt. De kans dat het iets oplevert is verwaarloosbaar klein. Ga eerst een schrijfcursus volgen. Koop een paar goede schrijfboeken. Doe ervaring op door het meedoen aan schrijfwedstrijden, liefst wedstrijden waarbij alle deelnemers feedback krijgen. Zoek een paar goede proeflezers, liefst niet uit je familie- of kennissenkring, want die prijzen je vaak alleen maar de hemel in, ook als dat op niets gebaseerd is. Zoek dus kritische mensen. Doe je dat allemaal, heb je veel geduld en ben je bereid om jaren op rij héél veel uren in je schrijven te steken, dan maak je een kans, maar er is dan nog altijd geen garantie...

Henk zegt hartelijk dank voor het delen van je eigen ervaringen en je advies. :thumbsup: