Test jezelf, of hoe ik mijn zwakke punten leerde kennen

Hoeveel begonnen, half afgewerkte of afgewerkte verhalen staan er op jouw harde schijf? Ik wed veel, net zoals bij mij. De afgelopen vier jaar schreef ik meer dan 65 verhalen bij elkaar. Hier zitten onder meer de eerste draft van een roman (70.000+), een half zelfhulpboek (30.000+), een tweetal novelles (2x 25.000) en een vijftiental forse kortverhalen bij (elk 10.000). Samen goed voor meer dan 320.000 woorden. Ik voldoe dus aan de definitie van een schrijver: hij/zij die schrijft, niet hij/zij die ooit eens graag zou willen schrijven.

Ik heb mezelf in die periode bijgeschoold door veel te lezen: over schrijven, maar ook gewoon romans, korte verhalen, … Ik zocht naar zwakke plekken in mijn eigen werk, probeerde deze te analyseren en te verbeteren. Ben ik een beter schrijver dan in 2012? Volgens mij wel. Maar ik had geen objectieve manier om dit te bevestigen. De meeste verhalen die ik schreef bleven immers ongelezen op mijn harde schijf staan. De reden: de angst me belachelijk te maken.

Dat besef zette me aan om iets nieuws te proberen: ik begon verhalen in te dienen voor allerlei schrijfwedstrijden, als test voor mezelf. Sommige wedstrijden publiceren gewoon hun top 3: zit je erbij, knap gedaan, je hebt jezelf getoetst. Zo niet: pech, vaak deelt men niet mee waarom je verhaal te licht werd bevonden. Andere wedstrijden publiceren longlists en shortlists. Dit geeft een genuanceerder beeld van je prestatie, al heb je nog steeds het raden naar het waarom van je resultaat. En dan zijn er die wedstrijden waarbij de organisatie de moeite neemt om de top 3, de top 10 of in sommige gevallen zelfs het hele deelnemersveld feedback te geven. Dat soort wedstrijden kan ik iedereen aanraden: de heerlijke ervaring van een onbekende die je verhaal onzacht van kritiek voorziet. Pijnlijk, maar waardevol. Die onbekende heeft er geen baat bij je een plezier te doen en zal je dus eerlijke kritiek geven over de zwakke en sterke kanten van je verhaal zelf. Slik je trots in en ga ermee aan de slag. Misschien heeft de criticus een punt en wijst ze op een zwakte in je structuur of een hinderlijke gewoonte in je schrijfstijl.

Dat is precies wat ik gedaan heb. Het was slikken, die eerste keer dat ik trots een verhaal indiende en vervolgens honderdste werd van tweehonderd. Nog erger toen ik honderdentwaalfde werd van tweehonderd. Maar door rekening te houden met de kritiek, door mezelf bij te spijkeren en te blijven proberen kwam er vooruitgang. Het volgende jaar werd ik tweede in een andere wedstrijd, stond ik op de shortlist van nog een stuk of wat kleinere wedstrijden, en werd ik vijftiende van de tweehonderdvijftig deelnemers aan de Harland Award. Ik bleef werken en het volgende jaar haalde ik de vierde plaats bij deze wedstrijd, met een verhaal waar ik bewust had gewerkt aan structuur, vertelstem, ontwikkeling van de personages, … Ik voorspel hier niet dat ik die wedstrijd ooit zal winnen. Soms schrijf je gewoon wel eens een minder verhaal. Soms ligt de smaak van de jury anders. Soms ben je niet kritisch genoeg voor jezelf geweest.

Wat ik wel zeker weet, is dat ik beter schrijf dan vroeger. En dat ik pas begon beter te worden nadat ik besloot mezelf bloot te stellen aan echte kritiek door deelname aan schrijfwedstrijden. Ben je klaar voor die pijn? Dan ben je ook klaar om te groeien als schrijver. Schrijf een stuk en dien het in, kluif je vingernagels af en ontvang de pijn met open armen.  

Rob Geukens heeft een zwak voor goede verhalen, vooral wanneer deze een fantastisch element bevatten. Hij schrijft verhalen die hij graag zelf ergens had gelezen. Je kunt meer werk van hem terugvinden op zijn blog.