Lengte sterfscène

Zeven pagina's is best lang. Moeilijk te zeggen of het te lang is. Dat ligt eraan of de flashbacks interessant en nodig zijn voor het verhaal.

Plaats die scene of een deel ervan op proeflezen, dat levert misschien bruikbare reacties op. In zijn algemeenheid is er nauwelijks iets zinnigs over te zeggen. Aan beelden die in een paar seconden aan je voorbij flitsen en teruggrijpen op eerdere gebeurtenissen zou je een heel boek kunnen wijden. Maar of dat een lezenswaardig boek wordt hangt vanzelfsprekend af van de uitvoering. Terzijde, een pijl door de ribben is zelden meteen dodelijk. De meeste pijlen ketsen bovendien af, daar zijn ribben voor. Om de ribbenkast diep te penetreren moet zelfs een met kracht gestoken mes onder de juiste hoek treffen, met het lemmet plat zodat het tussen de ribben door kan schieten. Meestal zal dit resulteren in een longperforatie die zonder behandeling pas na verloop van tijd fataal kan zijn. Een (bijna) onmiddellijke dood is vaak het gevolg van een steek direct in het hart of een beschadiging van belangrijke bloedvaten zoals de aorta of de kransslagader. Beschadigingen aan andere vitale organen in de buik leiden niet tot een dood in luttele seconden. Zo werd jaren geleden één van mijn kompanen bij een schermutseling in de rug geraakt, naar later bleek in zijn nieren, om vervolgens nog gezellig mee uit eten te gaan, waarna hij s' avonds dood neerviel.

De dood wordt veroorzaakt door een pijl, recht door de ribben. Me ervan bewust dat in dit gedeelte van het lichaam zowat ALLE vitale organen zitten, verplichte ik mezelf het sterfproces kort en bondig te houden. Geraakt worden, neervallen, één laatste, diepe zucht en *knip*, lichtje uit.

Tja, dat ligt er maar net aan hoe je het bekijkt. Raakt een pijl het hart dan kan het inderdaad heel snel einde oefening zijn. Maar dat is behoorlijk lastig. Raakt de pijl afkomstig vanuit een bepaalde hoek de longen dan kan het zomaar voorkomen dat iemand nog een flink aantal bladzijden rode bellen blaast.

Meestal als ik een scène wil inkorten, herlees ik het gewoon één of twee keer, schrap er de helft van en klaas is kees. Deze scène heb ik echter al tien keer herlezen en ik vind al die omschrijvingen toch wel belangrijk. Ik stel me immers voor dat, als ik op een dergelijke manier aan m'n einde zou komen, ik zelf, zij het in amper twee à drie seconden tijd, al die dingen ook zou denken. Hoe graag ik nog had willen leven, hoe erg ik mijn dierbaren ga missen enzo., enzo., ...

Het is al lang geleden dat ik tijdens een potje straatvoetbal achter de bal aan de straat op rende en ik die auto niet zag totdat hij met gierende remmen voor me tot stilstand kwam. Dan flitst het leven zogezegd aan je voorbij. Dat waren hele triviale dingen. Dichterbij de dood ben ik gelukkig nooit gekomen. Dus hoe dat tijdens de heroïsche dagen van keizer Julius en co. er uitzag, daar zou ik ook over moeten fantaseren. Ik ken je personage natuurlijk niet, laat staan de inhoud van je verhaal, maar ik denk dat er weinig ruimte is voor contemplatie. Ik denk dat het alleen verrekte veel pijn doet, zo'n pijl dwars door je ribbenkast. En dat je hoopt dat het zo snel mogelijk voorbij is.

Heeft er iemand tips voor dit probleem? Laat snel weten, alsjeblieft!

Het korte antwoord is dan kill your darlings. Begin overnieuw en schrijf de scene eens op zonder al die omschrijvingen. Je zou je kunnen afvragen of de lezer je met meerdere pagina's aan filosofische gedachtenkronkels een plezier doet. Maar goed, misschien doet hij gedurende die kronkels wel een biecht. Misschien kun je iets op proeflezen zetten.

Eigenlijk heeft een sterfscéne het meeste effect als het plotseling is. Als het personage nog pagina's lang blijft doorratelen over zijn leven (of erger nog, en hele rits emotionele "laatste woorden") maakt dat veel minder indruk dan een plotselinge dood. Het lijkt vreemd, je wilt je sterfscéne natuurlijk emotioneel maken, maar hoe langer en uitgebreider, hoe minder impact. "Het leven aan je voorbij zien flitsen" kan natuurlijk, maar dat kan ook kort. Zoals HHJT al zei, misschien zijn het vooral de triviale dingen die dan terugkeren, in plaats van het "had ik dat maar anders gedaan". Dus ik zou enkele momenten of details nemen die zijn leven illustreren, en die noemen, in plaats van zijn leven samen te vatten. Is ook effectiever. Het is net zoals het beschrijven van een kamer: je kunt alles gaan beschrijven, maar je kunt het ook laten bij twee details die goed gekozen zijn, zodat die twee meteen de sfeer weergeven. Krachtiger resultaat. Ik zou, als je het korter wilt hebben, het overnieuw gaan schrijven, in plaats van te herschrijven wat je al hebt. Met herschrijven is het namelijk heel lastig om veel te gaan schrappen en blijf je altijd met veel pagina's zitten. Maar als je opnieuw begint, kun je je aan het begin al voornemen dat het kort moet zijn. Schrijf een aantal details uit zijn leven op die je wilt vermelden in zijn laatste gedachten. Pak een aantal dingetjes uit je zeven pagina's. Begin dan het opnieuw te schrijven en probeer geen nieuwe gedachten erbij te gaan verzinnen terwijl je schrijft, alleen die gedachten die je van tevoren had opgeschreven. Als het af is en voor je gevoel mag het toch wel echt iets meer, dan pas kun je meer gaan toevoegen. Dit is in ieder geval wat ik vaak doe en wat bij mij werkt, omdat ik de neiging heb om veel te uitgebreid te beschrijven. Als ik dan herschrijf omdat ik wel doorheb dat het te uitgebreid is, denk ik bij elke zin "nee, deze is wel belangrijk, die moet blijven..." Maar als ik de beste dingen noteer en het helemaal opnieuw schrijf, ontdek ik pas dat ik die zin eigenlijk helemaal niet nodig had. Iets anders dat ik soms toepas wanneer ik wél veel wil beschrijven, maar wanneer dat alles wel moet gebeuren in korte tijd: benoem die tijd duidelijk. Vertraag het tempo en geef duidelijke "markers" waaruit de lezer kan opmaken hoeveel tijd er is verstreken. Anders lijkt het alsof die sterfscéne minutenlang duurt, terwijl het maar enkele seconden zijn waarin hij zijn gedachten heeft. Maar gedachten gaan nou eenmaal snel. . Het kan bijvoorbeeld door tussen de gedachten door het ademhalen te noemen: Gedachtengedachtengedachten Hij ademde reutelend in. Gedachtengedachtengedachten Hij ademde uit. Gedachtengedachtengedachten Hij ademde weer in. Het ging moeizamer nu. Gedachtengedachtengedachten Hij ademde uit, lang en diep. Het was een laatste zucht. (Eventueel laatste gedachte) Daarna dacht hij niets meer. (of hoe je ook wilt beschrijven dat hij nu écht dood is. Doe dat in één zin, dat geeft meer impact.) Zo weet de lezer dat dit alles gebeurt binnen twee ademhalingen en heeft hij een tijdsaanduiding. Zo lijkt het niet alsof hij daar nog minutenlang ligt met zijn gedachten en voelt het voor de lezer misschien ook een stuk korter en abrupter.

Bedankt voor de tips, iedereen! Ik zal eerst eens proberen om de scène te herschrijven, dan. Daarna zal ik een deel op proeflezen zetten!

Bedankt voor de tips, iedereen! Ik zal eerst eens proberen om de scène te herschrijven, dan. Daarna zal ik een deel op proeflezen zetten!

Maar hoe heet het dan?