Muzieknummers in verhalen

Wat vind ik het leuk dat je hierover begint Diana. Na een moeilijke periode kon ik alleen maar onder spanning leven. Ik leende enkel Scandinavische thrillers van de bieb! Op een gegeven moment speelde een rechercheur regelmatig een bandje af: Heaven is a place on earth gezongen door Belinda Carlisle. Dat werd niet zo duidelijk gezegd maar tussen het gesprek van die twee rechercheurs kon je dat toch wel opmaken. Ik ben gaan zoeken op internet, toentertijd iets zeer spannends en waarachtig ik vond het. Wat was ik gelukkig! Nu ik je berichtje las, moest ik weer gaan zoeken; ik heb het nu beide kunnen opslaan, de muziek en de woorden. Ik voel me weer helemaal happy. Nu jouw vraag: ik denk dat het heel goed mogelijk is om een passend muziekstuk uit je vingers te laten vallen, maar doe het niet te expliciet, de lezer wordt vanzelf wel nieuwsgierig naar die muziek. De muziek moet ontstaan in je verhaal, net als met humor. Die ontstaat ook schrijvenderwijs, vind ik. Ik hoop dat je wat aan deze ontboezeming hebt. vrg

In mijn recentste verhaal speelt een niet nader genoemde boyband een zekere rol. Ik had ze concreet kunnen benoemen, maar uiteindelijk zijn ze toch allemaal hetzelfde. Net zoals ieder liedje dat een zekere sfeer oproept, vast en zeker niet uniek is in zijn soort. Dan is het beter om algemeen te blijven, waardoor de frustratie van 'ik ken dat nummer helemaal niet' geen kans krijgt. Iedereen kent wel iéts in die richting, dus dan laat je een eventuele concrete keuze beter aan de lezer.

Diana Silver,

De proeflezer in mij vermoedt dan ook altijd van doen te hebben met de muzieksmaak van de schrijver en niet zozeer met die van het personage.

Ja, dat is heel herkenbaar en idd soms storend.

Doen jullie het zelf wel eens in eigen verhalen en welk doel heb je daarmee dan voor ogen?

Ja, dat doe ik frequent met als doel de tijdgeest aan te geven of met de songtekst de verhouding tussen de personages te benadrukken. Voorbeeld 'We liepen langzaam om de gymzaal naar het plein, de muziek golfde ons tegemoet. 'Purple rain. Dat vind ik een mooi nummer,' zei ze. I never wanted to be your weekend lover 'Precies,' zei ik. We leunden met onze neuzen tegen elkaar.

Mij stoort het eigenlijk niet. Als ik het ken, is dat fijn. Maar wanneer ik het niet ken, en het boek of scène weet me te raken, dan zou ik er naar op zoek gaan. Met het internet is dat tegenwoordig zo makkelijk. Waarom vermoed je dat het genoemde liedje de smaak is van de schrijver? Is dit omdat het toch nog niet genoeg erbij past, bij de scène of het personage?

Dat is mooi om te horen, Riny. Zo kan het natuurlijk ook!

Dan is het beter om algemeen te blijven, waardoor de frustratie van 'ik ken dat nummer helemaal niet' geen kans krijgt.

Mijn exacte gedachte. @ jp: Om tijdgeest te zetten, dat begrijp ik wel. Maar nou kent een lezer het liedje in kwestie niet. Daarmee wordt die tijdsaanduiding geannihileerd. Dan staat daar een hele zin die voor een groot deel van je lezers geen enkele informatie geeft. Je hebt trouwens wel een punt: aan de manier waarop jij het in je voorbeeld doet, stoort me niets. Dat komt omdat ik het liedje niet hoef te kennen om toch precies te snappen wat je ermee wil zeggen. Zulks zou ik graag vaker zien!

Waarom vermoed je dat het genoemde liedje de smaak is van de schrijver?

Deductie. Een schrijver kan geen muzieknummers noemen die hij niet kent. Dus als hij er een noemt, kent hij het. Dat kan op verschillende manieren gebeuren: 1. hij luistert zelf graag naar het liedje, 2. hij is actief op zoek gegaan naar een liedje dat hij niet kende maar dat perfect bij zijn personage past. Met geval 2 zal ik waarschijnlijk geen probleem hebben, want als een schrijver er zo'n moeite in steekt, dan heeft hij daar vast een duidelijk doel bij en valt het te hopen dat hij het daarom goed zal verwerken. Geval 1, daarentegen, vind ik zonder meer laakbaar.

dan zou ik er naar op zoek gaan. Met het internet is dat tegenwoordig zo makkelijk.

Hoewel ik in Riny al een tegenvoorbeeld heb gevonden, heb ik nooit de neiging om iets wat ik in een boek niet snap op te zoeken. Als de schrijver het niet duidelijk weet te maken, ben ik over het algemeen in de schrijver teleurgesteld. Ik heb graag teksten die inherent duidelijk en volledig zijn. Ook al is het met het internet tegenwoordig nog zo makkelijk.

Dan staat daar een hele zin die voor een groot deel van je lezers geen enkele informatie geeft.

Als het voor een liedje geldt, dan ook voor andere dingen?

De proeflezer in mij vermoedt dan ook altijd van doen te hebben met de muzieksmaak van de schrijver en niet zozeer met die van het personage.

Dus ook smaak van automerk - parfum - kleding - camera - gsm - drank - horloge - schoenen - zwaard - pistool - boot - brood, koffie en mogelijk nog tien [duizend] tallen andere zaken. Dus... vaak smaak, maar beslist niet altijd. Het kan gewoon een schrijfstijl zijn. Ik kan een wereld van rotzooi om mijn hp beschrijven. Misschien ga ik te ver. Voorbeeld; De Canon EOS 5D Mark III en het EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS USM objectief waren een schot in de roos. En als een schrijver exact wil benoemen waar het over gaat; is dat dan bijna niet/wel hetzelfde als de puntjes op de i zetten -versus- een schrijver die tien hoofdstukken lang zijn eigen hoofdpijn beschrijft?

Komt dit jullie bekend voor? Of stoort het jullie niet als er een liedje wordt genoemd dat je niet kent, en vinden jullie het leuk als iets wordt genoemd dat je wel herkent?

Dit komt mij bekend voor. Ik doe het zelf. Het stoort mij geen moment bij een ander. En als het mij stoort ligt dat niet aan het benoemen van een liedje. Als het verhaal goed is zoek ik het liedje op. Als het verhaal slecht is ook. En -heel soms- zit daar een verband tussen. Oh oh ... smaak kan ver/be/derfelijk zijn. Als ik een liedje herken dat mij past, wint de hp aan kracht.

Doen jullie het zelf wel eens in eigen verhalen en welk doel heb je daarmee dan voor ogen?

Ik heb maar één doel. Ik wil het zelf zo. De Canon EOS 5D Mark III en het EF 100-400mm f/4.5-5.6L IS USM objectief waren een schot in de roos. Of; De EOS 5D met objectief waren een schot in de roos. De 300c is perfect voor dit klusje. No. 5? Er zit een deuntje in mijn hoofd. Van één of ander liedje. Van een man. Met een paardenstaart. Ik weet niet meer hoe hij heet. Het gaat van ti de la ti de la ti. " Ja, die. Oh, is dat La Campanella?" "Een Bösendorfer?" "Heel mooi." Ik kies voor "Chan Chan" als ik ga. Buena Vista Social Club.

Ik had dit draadje even gemist. Leuk onderwerp. Ik stoor me niet aan het noemen van songs en/of artiesten. Het is wel prettig als ik de betreffende song of artiest ken. Zelf zou ik het denk ik niet zo snel doen. Het is natuurlijk niet mogelijk om 'tijdloos' te schrijven, maar dat is wel mijn streven. Aan de andere kant, een verhaal speelt zich altijd af in een tijd en omgeving, zeker als het een 'realistisch' verhaal is. Als schrijver zul je elementen moeten gebruiken om die tijd en omgeving te schetsen. Als ik lees 'I want to hold your hand, de nieuwste hit van de Beatles, schetterde uit de radio.', dan zit ik meteen midden in de jaren zestig. Dus het kan wel zeer handig zijn om songs te gebruiken. Ook de verwijzing naar de muziek van Prince in een Batmanfilm, in een recente proefleesplaatsing (van janp). plaatste me meteen terug in de tijd. Het is dan wel beter als je een nummer of artiest noemt die 'iedereen' kent - en dan nog zullen sommige lezers het niet kennen en er geen associaties bij hebben. Bij het lezen van je post schoot mij meteen Haruki Murakami te binnen. In zijn boeken komen om de haverklap pop-referenties voorbij, die wat mij betreft substantieel bijdragen aan de sfeer van zijn verhalen. Een zijweggetje: Stephen King gebruikt doorlopend merknamen, artiesten en songs in zijn verhalen. Daar heb ik af en toe wel moeite mee, omdat hij vooral typisch Amerikaanse merken noemt. Dingen als bepaalde chocoladerepen, frisdrankjes, country-artiesten die aan deze kant van de plas volkomen onbekend zijn. Moet een hel zijn voor de vertalers (die zich dan ook regelmatig verslikken in King).

Ik vind dat je van een lezer wel enige culturele ontwikkeling mag verwachten. Dus ook kennis van de meest bekende liedjes in verschillende genres. Op die manier kun je intertekstueel gaan werken door te verwijzen naar die liedjes, zodat ze een thema kunnen worden voor het verhaal (of het thema delen). Zelf gebruik ik liever verwijzingen naar liedjes dan ze direct te noemen. Het stoort niet als je ze niet kent en wie het wel kent, haalt wat meer uit het verhaal.

Een schrijver kan geen muzieknummers noemen die hij niet kent. Dus als hij er een noemt, kent hij het. Dat kan op verschillende manieren gebeuren: 1. hij luistert zelf graag naar het liedje, 2. hij is actief op zoek gegaan naar een liedje dat hij niet kende maar dat perfect bij zijn personage past. Met geval 2 zal ik waarschijnlijk geen probleem hebben, want als een schrijver er zo'n moeite in steekt, dan heeft hij daar vast een duidelijk doel bij en valt het te hopen dat hij het daarom goed zal verwerken. Geval 1, daarentegen, vind ik zonder meer laakbaar.

Het is toch ook mogelijk dat een schrijver een liedje wél kent, maar er persoonlijk niets mee heeft terwijl hij het wél vindt passen bij zijn personage? Ik zie daar niets laakbaars in - evenmin in het geval dat een schrijver een liedje dat hij zelf leuk vindt laat meespelen in een verhaal. Het is toch zíjn verhaal?

Ik heb mezelf lang geleden al stellig voorgenomen om in mijn verhalen geen liedjes te noemen die ik toevallig ken en die ik toevallig bij de scène vind passen.

Is de basis van je stelling het woord toevallig, of is de basis liedjes? Waarom zou je in je verhaal geen liedjes mogen noemen die je toevallig kent en die bij een scène passen? Doe je dat wel bij liedjes die je niet-toevallig kent? Ik snap de hele redenering niet.

De basis is inderdaad het woord toevallig, is mijn punt daarmee duidelijker?

De basis is inderdaad het woord toevallig, is mijn punt daarmee duidelijker?

Eerlijk gezegd niet. Want je breit toch geen verhaal van toevalligheden aan elkaar? Anderzijds: als je toevallig met een liedje kennismaakt, en je kunt het goed gebruiken in een verhaal, een scène, een portrettering: waarom dan niet?

Waar je altijd mee moet oppassen, zijn de auteursrechten. Die rusten namelijk ook op liedjes ...

Waar je altijd mee moet oppassen, zijn de auteursrechten. Die rusten namelijk ook op liedjes ...

Klopt dat? In de muziek rust daarom in praktijk alleen auteursrecht op tekst en melodie. http://www.ntb.nl/uploads/tx_abdownloads/files/MW… Dus, [denk ik] niet op het vermelden in een tekst zoals hier door Diana beschreven.

Ik denk dat je een titel wel mag noemen in een verhaal, hoor.

Je mag de titel gewoon noemen. Daar is geen 'ik denk dat' bij nodig.

Is dat nu leuk? De commerciële opdracht om de discussie op gang te houden.

Is dat nu leuk? De commerciële opdracht om de discussie op gang te houden.

:?

Doen jullie het zelf wel eens in eigen verhalen en welk doel heb je daarmee dan voor ogen?

Schuldig. In mijn geval was het niet zozeer een doel als wel de inspiratiebron die vervolgens een eigen leven ging leiden in het verhaal. Het idee voor het verhaal kreeg ik doordat ik een liedje van Snow Patrol op de radio hoorde terwijl ik naar huis reed. Ik stelde me voor dat twee mensen naar dat liedje luisterden en het ze dichter bij elkaar zou brengen, vervolgens kwamen er gedaanteverwisselingen bij en groeide het steeds verder. Tot dat moment had ik de band alleen op de radio gehoord, dus heb ik een verzamel-CD gekocht onder het mom van "research" (ik heb meestal niet zo heel veel redenen nodig om muziek te kopen ;)). Vervolgens bleken er meer liedjes qua tekst in het verhaal te passen, dus heb ik die ook gebruikt. @Anaid: In mijn verhaal heb ik ook stukken uit de liedjes gebruikt in plaats van alleen de titels, wel met de bron erbij overigens, maar dat zal misschien niet uitmaken. Op het moment dat ik het schreef, had ik geen idee dat je alleen titels mocht noemen...

#17 Laat maar zitten. Gewoon zo doorgaan volgens het format.

#17 Laat maar zitten. Gewoon zo doorgaan volgens het format.

:? Ja, laat maar zitten is ook een leuke manier om de commerciële opdracht uit te voeren. De vraag blijft dan nu staan. Wat bedoel je daarmee?

Nee, ik beledig niets en niemand. Als Thérèse mijn opmerking niet begrepen heeft, heb ik haar overschat. Daar sta jij buiten. Dat is niet verkeerd bedoeld.

Ik volg niet wat er hierboven allemaal wel of niet geimpliceerd wordt. Even terug... Thérèse, mijn probleem met het fenomeen is dat ik er heel vaak (doch niet altijd) zo'n verschrikkelijk Mary Sue-gevoel bij krijg. Nu is het waar dat alle personages doorgaans tot op zekere hoogte een afspiegeling zijn van de schrijver, maar met muzieknummers vind ik dat zo in het oog springen dat het gaat storen.

Het is toch ook mogelijk dat een schrijver een liedje wél kent, maar er persoonlijk niets mee heeft terwijl hij het wél vindt passen bij zijn personage?

Conceded. Maar als lezer weet ik weet wat de muzieksmaak van de schrijver is. Ik weet niet of hij het liedje eigenlijk prut vond. Nee, ik spreek mezelf hiermee niet tegen. Ik heb het namelijk over een gevoelskwestie. De schrijver noemt het liedje, en dat confronteert mij altijd meer met de schrijver dan met het personage. En dat haalt me uit een verhaal. Ah, over smaak valt altijd zo heerlijk te twisten.

Juffrouw Silver, Zonder al te expliciet te worden, kennen jij en ik een verhaal waarin piano's en violen prominent een rol spelen en waarin deze instrumenten bespeeld worden en zo verschillende klassieke composities "ten gehore brengen". De schrijver in deze had voorafgaand aan het verhaal weinig met klassieke muziek. Misschien op een regenachtige zondagmidag een keer Vivaldi's Vier Seizoenen. Streker nog, de schrijver had in aanvang de muzikaliteit niet eens toegedicht aan zijn personages. Al schrijvend kwam het voorbij, omdat de personages zich tijdens het schrijven zo ontwikkelden en na enig research bleek dat bepaalde klassieke uitvoeringen precies de emotie weergaven die de schrijver op een bepaald moment plaatsvervangend beleefde. Muziek duidt. Ze sloot haar ogen. De eenzaamheid was sterker dan ooit. Hij was weg. Haar vinger zocht de afstandbediening en tranen zwollen aan bij het horen van de eerste noten. Toto. Bobby Kimball zong "If I had another chance tonight..." Mijns inziens kan het niet zo zijn dat een schrijver, die zichzelf en zijn lezer serieus neemt, "toevallig" muziek benoemt. Het zal altijd functioneel moeten zijn. Het is een vorm van show don't tell, en toch ook weer niet. Wanneer jij als lezer het idee hebt dat het je door de strot geduwd wordt, dan zijn er (veel) meer momenten, niet muziek gerelateerd, waar jij als lezer het contact met het verhaal hebt verloren of zult verliezen.

Op alle tekst rust auteursrecht, dus ook op songteksten. De titel noemen lijkt mij geen enkel probleem, maar zodra je regels uit de tekst citeert, overtreed je het auteursrecht. Je kunt er dan beter een mailtje aan wagen en toestemming vragen en vermelden waar je de tekst voor gaat gebruiken. Stel nu eens dat je een seriemoordenaar hebt die op "Waarheen waarvoor" zijn moorden pleegt. Niet bepaald de intentie van de auteur van het lied. Ik doe het zelf nooit. Bij mij komt er rock- of popmuziek uit de speakers. Of de eentonige dreun van een house-nummer. Of iets dergelijks.

Ik zie bij Stephen King dat hij regelmatig titels, maar uit stukken uit songteksten gebruikt. Het zal in zijn geval niet zo veel moeite kosten om daarvoor toestemming te krijgen, lijkt me zo. Voor de artiest (als die nog leeft, laatst zijn bijvoorbeeld J.J. Cale en Lou Reed overleden) is het immers pure promotie.