Verhalen zonder conflict, ken jij ze?

Nee. Ik ken ze niet in ieder geval. En ik kan me ook niet voorstellen dat ik een boek tot het eind zou kunnen lezen als er geen conflict zou zijn. Want wat zou dan hetgene zijn dat je door laat lezen? Ik heb lang geleden een manuscript naar een manuscript-beoordelingsbureau gestuurd. Het eerste wat ik om de oren kreeg was dat er nauwelijks een conflict bestond en dat was wat hun betreft noodzakelijk om de lezers aan je verhaal te binden. Ik ben het daar wel mee eens.

Ik heb geen boeken gelezen waar geen conflict in zat. Ik zou niet eens verder kunnen lezen als er geen conflict in zit. Dat verveelt al snel. Daarnaast is het ook de vraag wat voor definitie je hebt van het begrip 'verhaal'. David Gerrold, auteur van Worlds of Wonder, geeft bijvoorbeeld de volgende essentiële definitie van een verhaal: “A person has a problem, he explores the problem until he understands it, finally he makes a choice (usually a difficult one) that produces a transformation of understanding and resolves the difficulty. So a story is about the experience of problem solving and the lessons learned”. Als een verhaal gaat over het ervaren van problemen en het oplossen ervan, wat conflict is, dan heb je zonder conflict dus geen verhaal.

Ex-drummer van Brusselmans vind ik vrij conflictloos. Het hoofdpersonage verveelt zich wat, maar stoort zich daar niet aan. Hij musiceert met wat zelfverklaarde gehandicapten die hij niet altijd even zeer weet te smaken, maar de ruzies die daarvan komen zijn verwaarloosbaar in die zin dat niemand er wakker van zal liggen. En passant wordt er een moord gepleegd, maar zonder schuldgevoel of angst dat de moordenaar ontmaskerd zal worden. Er wordt aan een zangwedstrijd meegedaan, maar vrij ambitieloos. Het hoofdpersonage heeft wel een vrouw die hij echt niet kwijt wil, maar ik dacht dat daar doorheen het boek geen reëel gevaar toe bestond. Het kabbelt gewoon wat voort en blijft interessant vanwege de boeiende dialogen en absurditeiten. Misschien dat het sterk zou zijn om te zeggen dat het volledig conflictloos is, maar het conflict staat er volgens mij wel op de achtergrond.

Ik ken ook geen verhalen zonder conflicten. Bij het verhaal van Brusselmans (dat ik niet ken, maar vanuit bovenstaande beschrijving) denk ik dat het conflict een meta-conflict is, eigenlijk het conflict van de hoofdpersoon/schrijver met de lezer/maatschappij. Een beetje provoceren (daar is Brusselmans goed in) zodat je als lezer niet helemaal confortabel bent met de situatie, dat je het idee hebt "dit moet anders".

“The cat sat on the mat is not a story. The cat sat on the other cat’s mat is a story.” ― John le Carré De noodzaak van conflict in een verhaal lijkt me geen schrijfdogma, maar een fundament of de oorsprong van de literatuur. De vroegste verhalen getuigen al van het conflict dat de mens zag tussen zichzelf en de natuur.

@ mezelf: dat klinkt toch als een behoorlijk saai boek. Als ik de beschrijving zo lees zie ik er totaal geen verhaal in. Misschien alleen dagboekfragmentjes van een totaal ongeïnteresseerd persoon. Maar aan de andere kant zeg je dat het wél interessant is. Klinkt een beetje als een tegenstelling. Moet wel een heel apart boek zijn.

Hmm, de notie meta-conflict was mij tot dusver onbekend. Zou het weleens kunnen zijn. De samenvattingen die ik op internet vond bevatten ook meer conflict dan ik er zelf in heb gelezen. Of dat aan de samenvattingen, dan wel aan mezelf lag, laat ik in het midden. Saai is het overigens helemaal niet hoor. Er gebeurt wel degelijk heel wat, maar dat staat in mijn ogen nog niet gelijk aan conflict. Veel situatiehumor, scherpe gedachten en een amusante schrijfstijl zijn ook al mooi. Over de quote "The cat sat on the mat is not a story. The cat sat on the other cat’s mat is a story": Als je story even verandert door conflict, dan vind ik dat deze quote nog niet meteen opgaat. Een kat kan op een andere kat zijn mat gaan zitten of zelfs de andere kat zijn melk opdrinken. Als die andere kat het niet door heeft / er geen erg in heeft, (en de eerste kat het ook heel normaal vind) heb je nog steeds geen conflict. Er is wel al een aanleiding tot conflict, maar die moet nog verder geconcretiseerd worden. Al zou je hier dan waarschijnlijk het metaconflict kunnen aanvoeren (hoort het wel in een samenleving dat de ene kat zo handelt en de andere er apatisch bij blijft, omdat hij er toch niks aan kan veranderen of zodanig geïndoctrineerd is dat het rechtvaardig is)? En dan ben je inderdaad nooit klaar en heb je altijd conflict (maar daarmee zou de zuurstof van deze reeds weinig levensvatbare discussie meteen weg zijn :( ).

Ik heb het begrip meta-conflict ter plekke verzonnen en ik weet niet of het echt bestaat. Wat ik bedoel is dat er een conflict optreedt tussen wat er in het verhaal gebeurt en wat de lezer ervan denkt. Ik denk dan ook aan verhalen als Het leven is vurrukkulluk, A clockwork orange, Aus dem Leben eines Taugenichts, De rode loper. Een beetje voorbij kabbelende verhalen waarbij je bij de hoofdpersoon denkt "Wanneer ga je wat zinnigs doen? Je hebt een schop onder je kont nodig!" De spanning die erin zit, komt voort uit de verwachtingen van de lezer: gaat dit nog goed komen in vergelijking met wat "normaal" is? Het conflict heeft zich uit het boek losgeweekt tot het tussen (meta) lezer en boek zit.

Sta me toe ook deze vraag te stellen: schrijfsels, overladen met grote en kleine conflicten, maar zonder verhaal, ken je ze? Ik wel. Precies dat vind ik terug in vele kortverhalen. Halverwege de meeste (kort)verhalen hou ik het dan ook voor bekeken.

De spanning die erin zit, komt voort uit de verwachtingen van de lezer: gaat dit nog goed komen in vergelijking met wat "normaal" is? Het conflict heeft zich uit het boek losgeweekt tot het tussen (meta) lezer en boek zit.

Dat klopt. De spanning kan ook opgewekt door de vraag hoe de detective de zaak gaat oplossen, of door de vraag hoe de sluwe moordenaar zich uiteindelijk laat pakken (wat de titel al verraadt, of door de zekerheid dat de bekende superdetective de moordenaar altijd weet te ontmaskeren). De detective en de moordenaar stuiten op heel wat moeilijkheden, maar persoonlijke conflicten zijn het niet, natuurlijk kunnen die wel bestaan in een detective verhaal.

Sta me toe ook deze vraag te stellen: schrijfsels, overladen met grote en kleine conflicten, maar zonder verhaal, ken je ze? Ik wel. Precies dat vind ik terug in vele kortverhalen. Halverwege de meeste (kort)verhalen hou ik het dan ook voor bekeken.

Ik ken ze ook, eveneens in korte teksten, maar ik zou niet willen beweren dat het de meeste korte teksten zijn waarin het verhaal ontbreekt. Misschien kun je een paar voorbeelden noemen van korte teksten zonder verhaal (kortverhaal kun je ze dus niet noemen)?

Sta me toe ook deze vraag te stellen: schrijfsels, overladen met grote en kleine conflicten, maar zonder verhaal, ken je ze? Ik wel. Precies dat vind ik terug in vele kortverhalen. Halverwege de meeste (kort)verhalen hou ik het dan ook voor bekeken.

Ik ken ze ook, eveneens in korte teksten, maar ik zou niet willen beweren dat het de meeste korte teksten zijn waarin het verhaal ontbreekt. Misschien kun je een paar voorbeelden noemen van korte teksten zonder verhaal (kortverhaal kun je ze dus niet noemen)?

Inderdaad, ook vele romans zijn overladen met grote en kleine conflicten, maar zonder verhaal. De bestaansreden van zo'n boek moet je dan zoeken in het meesterlijke taalgebruik van de schrijver, maar zelfs dat ontbreekt er soms ook nog aan. - Tja, korten teksten zonder verhaal, ik zou zeggen 95% van alles wat als kort'verhaal' op internet verschijnt.

Bij een kortverhaal ligt de ontknoping vaak "achter" het verhaal. Ik acht de kans groot dat je het verhaal niet begrijpt of gewoon niet ziet.

Bij een kortverhaal ligt de ontknoping vaak "achter" het verhaal. Ik acht de kans groot dat je het verhaal niet begrijpt of gewoon niet ziet.

Ik denk eerder dat er weinigen in staat zijn om een verhaal te schrijven met een achterliggende ontknoping, ze valt uit de lucht, ze is er met de haren bij gesleurd of ze is even voorspelbaar als dat je nat wordt wanneer je gaat zwemmen. Ik ben helaas geen stylist, mooie zinnen maken kan ik niet, maar precies omdat ik erin slaag verhalen te schrijven met wat jij noemt 'een achterliggende ontknoping' worden ze in literaire bladen gepubliceerd.