Levensverhalen schrijven: kijk(je) in de keuken van een schrijfcoach

In mijn rol als schrijfcoach constateer ik een terugkerend effect tijdens het schrijfproces van mensen die ik mag begeleiden. Of ze nu voor heel klein of groter publiek schrijven. Hier doe ik verslag van een paar cases (de namen zijn gefingeerd).

Kees wordt geconfronteerd met z’n analytische manier van schrijven, wat hem inzicht geeft in hoe hij in het dagelijks leven met zijn emoties omgaat. Hij is een aanpakker die niet lang stilstaat bij wat emoties zoal vermogen. Nadat ik hem heb aangespoord om te beschrijven wat emoties lichamelijk met een hoofdpersoon kunnen doen, merkt hij dat het verhaal levendiger wordt. Zelf is hij blij met dit inzicht, en misschien nog wel meer met de minder droge versie van zijn verhaal. Kees realiseert zich dat de lezer zich meer kan inleven in zijn levensverhaal, omdat deze bijna letterlijk mee kan voelen met de ontwikkeling die de hoofdpersoon doormaakt.

Liselotte durft een trauma bij de kop te vatten. Het schrijven helpt haar bij het verder doorwerken, herinterpreteren en woorden geven aan haar verdriet. Juist door het op verschillende manieren leren bekijken en onder woorden brengen van gebeurtenissen, ontstaat er bij haar een nieuwe versie van haar verhaal. Confronterend is het zeker, omdat ze telkens terugkeert naar een gedeelte uit deze nare periode. Op mijn verzoek heeft ze tijdens het schrijven toegevoegd hoe iets voelde, rook of klonk. Deze techniek die bij creatief schrijven veel wordt toegepast, blijkt haar verhaal te verrijken.
Ze leert hoe ze de lezer kan meenemen naar een specifieke ruimte en hem/haar een beeld kan schetsen van bijvoorbeeld geur en kleur. Daarnaast ervaart ze dat dergelijke waarnemingen ook rust in haar verhaal brengen. Dit laatste ontstaat trouwens ook door tussentijds een aangename dagelijkse gang van zaken op te nemen, met de nodige humor. Net als Liselotte zelf, heeft de lezer behoefte om op adem te komen nadat ze hem heeft mee laten racen in haar emotionele achtbaan.

Natuurlijk gaan levensverhalen niet per definitie over emotioneel aangrijpende gebeurtenissen. Zo is opa de Klein, grootvader van een heel stel kleinkinderen, bezig met een kinderverhaal waarin hij zelf als alter-ego fungeert. Daarnaast verwerkt hij in pittige columns dagelijkse gebeurtenissen waarin ook oma haar onderkoelde commentaar geeft. Laten we zeggen dat de spreuk van Loesje hem op het lijf is geschreven: Hoe behap je de wereld? Gewoon bij het lekkerste stukje beginnen.
Maar niet alleen de smakelijkste anekdotes zijn het waard om te worden doorgegeven. Opa zou ook een prachtig verhaal kunnen vertellen over de dag dat hij voor het eerst in zijn leven in een heuse bakelieten telefoon sprak, die bovendien stevig in de muur in de gang verankerd zat.

Om kort te gaan: of de schrijvers nu materieel gewin halen of niet, mentale rijkdom levert het hen in ieder geval op. Wat is er fijner dan je kleinkinderen te verrassen met een eigen geschreven verhaal waarin zowel jij als je kleinkind voorkomt? Of dat je ontdekt dat je iets hebt geleerd over jezelf, of zelfs dat je weer iets verder bent in je rouwproces?

Voor de goede orde zeg ik altijd bij het kennismakingsgesprek dat ik geen psycholoog ben, en ook niet op diens stoel kan of mag zitten. Schrijftechnieken breng ik over, net als enthousiasme voor het schrijfvak en ondersteuning bij het schrijfproces. Wel zie ik het als mijn rol om een vinger aan de pols te houden, mocht het schrijfproces met alle emoties die zich kunnen aandienen te zwaar voor de schrijver worden. Op dat moment is een andere coach op zijn plaats.

Zoals je in verschillende blogs en artikelen op deze website kunt lezen, valt er veel te vertellen over dit genre. Deze keer heb ik jullie met plezier een kijkje in mijn schrijfkeuken gegeven.

Titia Vaags studeerde filosofie en is afgestudeerd in de Algemene Taalwetenschap. Ze werkte in het bedrijfsleven als tekstschrijver en is nu zelfstandig schrijfcoach. Bezoek haar website Vaags Taal & Verhaal.

Comments

Titia Vaags doet zichzelf erg te kort in deze blog, want ze vertelt niets over haar coachtalenten en die heeft Vaags volop. Ik kan dat weten. Vaags coacht mij nu ruim een jaar bij het schrijven van een kinderboek (9+) over een meisje met een lichamelijke handicap dat haar weg zoekt in het leven. Wat ik zo fijn vind aan Vaags als coach vind ik haar hartelijkheid, haar positiviteit en haar betrokkenheid. Het commentaar dat ik van Vaags krijg is altijd positief, óók als duidelijk is dat zij vindt dat ik iets beter anders kan doen. Voor mij werkt dat erg stimulerend; de boodschap komt op deze manier over, zonder dat ik het gevoel krijg dat ik iets niet goed doe. Aan suggesties van Vaags merk ik bovendien steeds weer dat ze heel betrokken is bij het verhaal. Ook dat vind ik heel bemoedigend. Die suggesties zijn overigens heel duidelijk. Zo duidelijk zelfs dat ik Vaags onder het schrijven al aanwijzingen hoor geven. Verder informeert Vaags regelmatig naar hoe het gaat. Dat biedt mij de stok-achter-de-deur die ik hard nodig heb om - naast mijn betaalde (schrijf)werk en andere o zo belangrijke dingen - toch aan mijn kinderboek te blijven werken. Voor mij is Titia Vaags een heel stimulerende coach, die ik iedereen die iets te schrijven heeft, maar er in zijn of haar uppie niet gemakkelijk aan toe komt, wil aanbevelen! Yvette den Brok, Eindhoven