Storytelling is het nieuwe olifantenpaadje

Geen afbeelding

Sigrid van Iersel

18 September 2012 - 10:41

Alles wat met verhalen te maken heeft is me lief. Behalve dan het woord storytelling.

Woorden verhelderen, maar vertroebelen ook. Zo schreef ik als dagbladjournalist eind jaren negentig consequent over ‘uitbreidingswijken bij de grotere steden’. In een precieze bui schreef ik soms ook over wijken, zoals die gepland waren in de Vierde Nota Ruimtelijke Ordening Extra.

‘Oh, je bedoelt vínexwijken!’, zei op een dag iemand tegen mij.

Daar stond ik dan met mijn pogingen om jargon te vermijden. Hardnekkig een woord omzeilen terwijl iedereen over vinexwijken praat, dat is potsierlijk. Maar het blijft natuurlijk een gruwelijk woord.

Een soortgelijke haatliefdeverhouding heb ik met ‘storytelling’. Het is te vaag, te Engels en te hyperig. Ik heb lang geprobeerd dit woord te mijden. Maar ja, als zoekwoord is het een buitengewoon handige term. Ik ken bovendien geen Nederlands woord dat dezelfde lading heeft.

Strikt gezien draait storytelling om de toepassing van verhalen en verteltechnieken. Dat deze verhalen allerlei verschijningsvormen hebben, daar kan ik prima mee leven.  

Wel heb ik er moeite mee dat alles nu ineens storytelling heet. Zoals illustraties, die als visual storytelling de wereld in geslingerd worden. Of mysterieuze posters die overal opduiken. Dat blijkt guerillamarketing te zijn met verhalen als belangrijkste bouwstenen. Storytelling is het nieuwe zwart.

Voor mij is de aanwezigheid van een verhaallijn – hoe miniem ook – essentieel bij verhalen. Dat betekent een vorm van regie. Er doen echter ook heel andere definities de ronde. Zo las ik laatst dat storytelling ‘een opeenvolging van berichten is in woord, beeld en geluid, verspreid over een langere periode’. Dan valt elke reclamecampagne daar ook onder.

Nu iedere conceptbedenker of productontwikkelaar zich storytelling toegeëigend heeft, verslijt het begrip net zo snel als te heet gewassen truien. Hoog tijd dus voor een nieuwe term, die beter past.

Maar ik vrees dat het al te laat is. Storytelling is het olifantenpaadje in ons geheugen geworden: een uitgesleten route, die iedereen inslaat omdat het zo gemakkelijk is. Net zoals we nooit meer van de term vinexwijk afraken. Tenzij iemand met een compleet nieuw bouwplan komt.

Sigrid van Iersel is als schrijver en journalist gespecialiseerd in de toepassing van verhalen in informatieve teksten en in creatief denken. Haar website is www.verhaallijnen.nl.

Beeld slider: Werner Vermaak via Flickr.

Comments

Hoi Sigrid, Een verhaal naar mijn hart. Ik ben het volkomen 100% ongelofelijk hartgrondig met je eens. Ook ik probeerde de term storytelling te vermijden. Voor mij is het narratieve, het vertellen van een verhaal het belangrijkste. Er zijn natuurlijk prachtige dingen te doen met digitale middelen (ik ben zeker geen digibeet!), maar dat laat ik graag aan anderen over. Laat mij met mensen praten. Aan mensen vertellen. Naar mensen luisteren. Dat versta ik onder storytelling. Maar ja. Wat nu? Ik heb bakzeil gehaald. Heb mezelf nota bene "story manager" genoemd. Hippe termen doen het nu eenmaal beter. Eerst maar in gesprek komen via een goed bekkende kreet. Dan kan ik daarna wel uitleggen wat ik bedoel. Groeten, Erik.

Op het olifantenpaadje blijven het beren op de weg, deze woorden die als vanzelfsprekend in onze taal rollen. Een bericht schijnt nu een what's app te heten en sinds kort what's app ik. Een nieuw bouwplan begint met een ontwerp en het is intrigerend te bedenken wie die woorden ontwerpt, in bouwtechnisch jargon gesproken. Wie is de ontwerper van het woord vinexwijk? Storytelling? Wie gaat er over de uitvoering oftewel de invoering van zo'n woord? De taal verloedert , vermeldde ooit een leraar Nederlands in zijn les. Na jaren denk ik hier aan terug en ben met hem eens. Met Sigrid ook. Nog even en dan vertel je aan een kid een story. Of tell je het. Storytelling, geef mij maar een verhaal. Groet, Madeleine

Dit artikel gaat in op de vraag of storytelling een hype is en misschien wel een verhullende term. Voor mij betekent storytelling gewoon hetzelfde als verhalend (narratief) werken. Ik weet zeker dat er lieden zijn die de term verhullend gebruiken om hun klanten te imponeren, maar dat weerhoudt mij er niet van de betekenis die ik er zelf in zie te handhaven. En als anderen de term gebruiken ga ik uit van positieve intenties, er hoeft geen sprake te zijn van een poging tot verhulling door via een hype even snel wat geld te verdienen. Ik denk dat de term storytelling, net als vinexwijk, een dienstbare rol in de taal kan vervullen. Zeker wanneer deze term voor lezers een concrete betekenis heeft en met goede intenties wordt gebruikt. Ik hoor nog heel vaak de term lagere school, terwijl deze in de jaren zestig officieel is vervangen door basisschool. Als dit laatste woord voor sommige lezers ongewoon is, denk ik dat het wijs is daarmee rekening te houden. Blijft de vraag of er sprake kan zijn van een hype. Als het een hype zou zijn was het wel een heel bijzondere: deze hype duurt al sinds het ontstaan van de mensheid toen jagers bij het kampvuur hun verhalen uitwisselden. Het is dus (m.i.) daarmee per definitie geen hype.

Hoi naamgenote, Ik ben het helemaal met je eens. Als vertaler (en beginnend schrijver, of is het copywriter??) loop ik hier ook steeds tegen aan. Houd je het jargon aan? Of vertaal je het met het risico 'Belgisch' te worden gevonden? Het woord storytelling associeer ik in ieder geval niet meer met gewone verhalen of romans, maar met het 'overbrengen van emotionele waarden in een reclamebericht' of nog erger 'de merkperceptie van de klant'. En zo kunnen we nog wel een lijst aanleggen ;-)

Hallo Sigrid, Je hebt gruwelijk gelijk, vind ik; maar mensen zijn nu eenmaal ook olifanten: ze onthouden wat vaak voorbij komt. Zelf heb ik bij het woord storytelling (nog) een gevoel of het gaat over verhalen die (net) iets te mooi zijn om waar te zijn. Misschien moeten wij het daarvoor reserveren?

Mooi om te lezen dat mijn probleem met het woord 'storytelling' zo herkenbaar is voor jullie. Alternatieve woorden of omschrijvingen die ik gebruik zijn o.a. 'toepassing van verteltechnieken in teksten' en verhalende journalistiek. Dat werkt wel voor het specifieke terrein waar ik mee bezig ben; voor jullie geldt misschien iets soortgelijks. @Rob Verhalen zijn inderdaad al zo oud als de mensheid en in die zin natuurlijk geen hype. Wel hyperig is dat 'storytelling' als etiket nu op van alles en nog wat wordt geplakt: games, crossmediale concepten, branding campagnes en nog meer van dat moois. @Leo Als storytelling je vooral doet denken aan verhalen die net iets te mooi zijn om waar te zijn, dan wordt de term voor mij nog lastiger om te gebruiken! Verhalen gaan wat mij betreft over mensen van vlees en bloed, die fouten maken en (vaak met heel veel moeite) weer opkrabbelen. Of niet. Juist níet het gladde verhaal dus. Maar ja, dat krijg je dus als een woord door uiteenlopende communicatiebranches gebruikt en toegepast wordt...