De onbevlogen schrijver

Dit is met het hoofd proberen het hart te grijpen. Magie ontstaat wanneer hoofd en hart samenvallen. Dat is niet te sturen. It just happens!

Hoe kan een bevlogen schrijver nou over een onbevlogen schrijver schrijven? Laat de onbevlogen schrijver maar onbevlogen blijven.

Sorry Thérése, Ik kan ook niet inhoudelijk op dit onderwerp ingaan. Eerst werk ik met 'magie' en dan pas met techniek. 's nacht droom ik een scéne, overdag schrijf ik het uit, is alles technisch verbeterd dan zit die inspiratie scéne er soms niet eens meer in. Ik heb een keer geprobeerd om onbevlogen te zijn, door alles goed op een rijtje te zetten. maar dan wordt ik niet meegevoerd door het verhaal, dan mist er een stukje 'gevoel', Dat moment schreef ik in een te zakelijke stijl, met te veel mooie (die heb je met opzet opgezochte..) woorden. maar dat zegt de 'gewone' lezer niets.

Ik werk niet met magie, maar met enthousiasme, interesse en empathie voor mijn personages. Ik moet iets kunnen met het verhaal, het onderwerp moet interessant zijn en ik moet empathie kunnen hebben voor mijn personages. Daaruit volgt enthousiasme en het is enthousiasme dat me drijft. Deze elementen zorgen ervoor dat mijn verhaal 'vloeit' (ik werkt immers minder graag aan iets dat me niet trekt, dus dan 'vloeit' het ook niet zo snel) en dat het afkomt. De schrijftechnieken zorgen ervoor dat het verhaal goed overkomt op de lezer en dat bepaalde passages een bepaalde kracht hebben (een spannende scene wordt bijvoorbeeld spannender door het inzetten van de juiste 'suspense'-technieken).

De techniek die Voskuil in de romancyclus Het Bureau gebruikt, minitieus beschrijven wat er gebeurt vanuit de hoofdpersoon, boeit mij enorm. Het voelt alsof ik terug ga in de tijd en zelf op het bureau werk. Ik weet door alle details hoe het voelt om een lange (ietwat saaie en vermoeiende) loopbaan te hebben. Voor een etalagepoppensoap heb ik de teksten van Kees (één van de hoofdpersonen/poppen) geschreven. Hierbij heb ik dezelfde techniek toegepast. De focus ligt vaak op de vele gedachten die Kees heeft (dat is dan weer autobiografisch). Ik omschijf het zelf simpel als: opschrijven wat er gebeurt. Voorbeeld: Kees schudde de dobbelsteen overdreven lang in zijn hand, keek eerst Kitty, en daarna Valentina aan, liet de dobbelsteen over de tafel rollen, pakte het pionnetje wat het dichtst bij zijn thuisstation stond en zette deze vier rondjes vooruit. Daarna drukte hij op de AV-knop van de afstandsbediening van de TV keek wezenloos naar het scherm en begon zachtjes mee te zingen: “ heb een linkerschoen met een gescheueurde zoool, kunt u ons de weg naar Hamelen verklappen meneeeeeeeerrrrr.........” Ha, goeie ouwe tijd, heerlijke trage serie......., verdorie zie je nou wel, Kitty mepte zijn koploper van het bord. Geïrriteerd pakte Kees het pionnetje van de grond en zette het terug op het thuisstation, terwijl hij nog een bakje koffie inschonk, Valentina een por gaf omdat ze weer eens vreselijk scheef op haar stoel zat en de lamp aanknipte. Het was al weer donker, maar ze lagen gelukkig mooi op schema.

Ik begrijp niet goed wat je bedoelt met onbevlogen? Schrijvers die schrijven zien als een ambacht waar veel tijd en werk in geïnvesteerd dient te worden zijn daarmee toch niet minder bevlogen dan schrijvers die beweren dat schrijven vanzelf gaat, met hulp van één of andere vage hogere macht, magie zelfs? Eerlijker, dat wel, maar is dat een schande?

Het feit dat ik ontken dat schrijven magisch is, wil niet zeggen dat ik onbevlogen ben. Ik kan helemaal opgaan in het schrijven van een scène, maar ik weet wel wat ik doe en waarom. Dat is techniek en ervaring. Ik weet hoe ik een verhaal het best kan vertellen. Ik weet dat personages een streven moeten hebben, dat iedere scène conflict moet hebben. Hoe ik dingen beschrijf. Als het schrijven lukt, is het dus niet per ongeluk. En als een scène niet goed is, kan ik analyseren waarom niet. Dat is wat mij betreft de essentie. Als je op magie vertrouwt, gaan dingen soms per ongeluk goed. Als je op techniek vertrouwt heb je minder geluk nodig.

Dank iedereen voor de antwoorden. Ik ga erop in:

... 's nacht droom ik een scéne, overdag schrijf ik het uit, is alles technisch verbeterd dan zit die inspiratie scéne er soms niet eens meer in.

De scène niet, maar het leven? Het gevoel, zit dat er nog wel in?

... het inzetten van de juiste 'suspense'-technieken ...

Kun je dat concretiseren? Wat zijn de juiste 'suspense'-technieken?

... minitieus beschrijven wat er gebeurt vanuit de hoofdpersoon ...

Lijkt mij een goede techniek. Dan moet je je hoofdpersoon heel goed kennen, alles van hem / haar weten, zodat je zijn / haar gedachten, gevoelens, ideeën kunt uitschrijven. Wanneer je daar beelden bij uittekent, creëer je denk ik een gevoel bij de lezer:

... Valentina een por gaf omdat ze weer eens vreselijk scheef op haar stoel zat en de lamp aanknipte ...

(Wie in jouw fragment de lamp aanknipt, is me niet duidelijk, tussen twee haakjes). @ Hekate: ik beweer niet dat bevlogen schrijven vanzelf gaat - in feite gaat het dat helemaal niet.

Dat is techniek en ervaring. Ik weet hoe ik een verhaal het best kan vertellen. Ik weet dat personages een streven moeten hebben, dat iedere scène conflict moet hebben.

Ja, en dan? Heb je dan de geest in de fles?

En als een scène niet goed is, kan ik analyseren waarom niet.

Kun je hem ook verbeteren? Heb je ook een voorbeeld, zoals Bernhard de Vries?

Als menopauze techniek vertrouwt heb je minder geluk nodig.

Dit kan ik volstrekt niet plaatsen. Wat bedoel je?

Thérèse schreef: "en om het snoer nog wat aan te trekken: welke techniek(en) gebruiken jullie?" Ik schrijf onbevlogen van links naar rechts zonder magie. En vaak denk ik, ik stop met schrijven.

Dank iedereen voor de antwoorden. Ik ga erop in:

Als menopauze techniek vertrouwt heb je minder geluk nodig.

Dit kan ik volstrekt niet plaatsen. Wat bedoel je?

Autocorrect van iPad zet me voor aap. Had moeten zijn "als je op techniek vertrouwt" En wat betreft de geest in de fles: er is geen geest in de fles. Er is vakmanschap en een gevoel voor verhalen vertellen. Niet iedereen kan dat leren, maar dat wil niet zeggen dat het magie is. Niet iedereen kan ballet dansen, maar iedereen is het er over eens dat ballet techniek is.

Dit onderwerp lijkt wel op het bestuderen van de schaal van een ei voordat je zeker weet of je het ei hard of zacht gaat koken.

Dit onderwerp lijkt wel op het bestuderen van de schaal van een ei voordat je zeker weet of je het ei hard of zacht gaat koken.

Nee, dit onderwerp komt voort uit de angst bij sommigen om het schrijven 'kapot te analyseren'. Sommige schrijvers willen alles puur op intuïtie doen. Als het te bewust wordt, denken ze dat het niet meer echt is. Intuïtie brengt je een heel eind. En voor uitzonderlijke mensen is intuïtie meer dan voldoende. Maar voor de meeste stervelingen is het toch echt beter om te leren waarom iets wel of niet werkt, in plaats van per ongeluk af en toe iets goed te doen.

... het inzetten van de juiste 'suspense'-technieken ...

Kun je dat concretiseren? Wat zijn de juiste 'suspense'-technieken?

Een cliffhanger is een suspense techniek. Wanneer je deze op de juiste momenten inzet, kan hij voor enorm veel spanning zorgen. Of het gebruik van kortere zinnen bij een achtervolgingsscene of 'de lezer weet meer dan het hoofdpersonage'-techniek (ik weet hier even geen mooi woord voor :P). Setting kan ook gebruikt worden als 'suspense techniek', bijvoorbeeld een verlaten blokhut in the middle of nowhere. Bijvoorbeeld (even een horror B-film voorbeeld): De hoofdpersonage komt bij een verlaten blokhut terecht op een berg in de bossen, het regent, stormt, bliksem in de verte (setting als suspense). De lezer weet dat in deze blokhut een seriemoordenaar woont, de hoofdpersoon niet (De lezer denkt: Nee! Ga daar niet naar binnen!). De moordenaar verschijnt, hakbijl in de hand -- rennen! Hoofdpersoon rent weg, moordenaar rent er achter aan. Het gebruik van kortere zinnen in zo'n scene kan een gevoel van 'adem te kort' opleveren, waardoor de lezer net zo 'buiten adem' raakt als de hoofdpersoon dat voor haar leven rent. De hoofdpersoon rent door de bossen, struikelt over een uitstekende boomwortel. Ze blijft liggen, draait zich om, de schaduw van de moordenaar komt in beeld. To be continued... (volgende hoofdstuk). Cliffhanger. De lezer denkt: 'O nee! Wat gaat er met haar gebeuren?'. Ik mis waarschijnlijk nog een boel technieken, maar deze kom ik vast wel tegen in het boek dat ik nu aan het lezen ben (Conflict & Suspense van James Scott Bell). Het gaat er om dat het inzetten van de 'juiste' technieken (dat 'juiste' verschilt per passage, dat is een kwestie van verschillende technieken toepassen om te kijken wat werkt) een fragment krachtiger kan maken. Het inzetten van de cliffhanger op zo'n cruciaal moment kan er voor zorgen dat de lezer verder leest, omdat hij/zij wil weten wat er op dat moment gebeurt. Als je de cliffhanger op dat moment niet inzet, dan kan de passage kracht verliezen.

Ik ben het eens met Harry Hol. Voorbeelden kun je vinden in de verhalen die ik gepubliceerd heb. Alleen "Stoommeisjes" is geschreven zonder veel bewuste toepassing van techniek (hoewel het niet slecht is), bij alle volgende publicaties en (veelal succesvolle) wedstrijddeelnames heb ik heel uitdrukkelijk en bewust op de techniek gelet vóórdat het verhaal werd geschreven. Ik laat me niet laten meevoeren met het verhaal (sterker nog: dat kan ik niet! NIet als lezer en niet als schrijver). Ben ik dan onbevlogen? Ik geniet ervan om te puzzelen om de juiste technieken te vinden, de juiste opbouw van een verhaal te construeren, een "casting" te doen voor personages die het verhaal moeten gaan dragen. De magie zit wat dat betreft meer in het ontwerp (in het uitdenken) dan in de uitvoering. Wat de beste manier is om iets over te brengen is onder meer afhankelijk van a) wat je wilt overbrengen b) wat het doel is dat je ermee wilt bereiken c) wat je doelgroep is maar dat wist je natuurlijk ook wel, want dat staat in ieder schrijfboek. Bovendien lijkt het me off-topic, moderator.

De onbevlogen schilder vult, geheel volgens de regel, de genummerde vakjes op het papier met de voorgeschreven kleur en creëert een volmaakt schilderij; de bevlogen schilder kiest oranje waar paars hoort, laat daarmee een stukje van zijn begeestering achter op papier, en creëert een bezield schilderij.

De onbevlogen schilder vult, geheel volgens de regel, de genummerde vakjes op het papier met de voorgeschreven kleur en creëert een volmaakt schilderij; de bevlogen schilder kiest oranje waar paars hoort, laat daarmee een stukje van zijn begeestering achter op papier, en creëert een bezield schilderij.

de meest bevlogen schilder weet waar paars hoort maar kiest toch oranje! Kennis maakt keuzes bewuster, niet noodzakelijk anders, toch? Kennis breidt je palet uit, het beperkt het niet. Het is en/en niet of/of.

@Thérese: (Wie in jouw fragment de lamp aanknipt, is me niet duidelijk, tussen twee haakjes). Kees :)

Wat beweer je dan wel, Therese? Magie behelst voor mij toch dat het vanzelf gaat, dat je de techniek niet hoeft te beheersen. Ik wil wel magie brengen naar de lezer toe, maar een goede goochelaar moet toch juist de techniek die achter die magie zit tot in de puntjes doorzien en feiloos kunnen uitvoeren? Als hij maar in het wilde weg wat doet, dan zal het publiek waarschijnlijk niet onder de indruk zijn. Uiteraard zal de goede goochelaar doen uitschijnen dat het écht magie is en geen techniek, en veel schrijvers doen dat ook. Maar als schrijvers onder elkaar hoeven wij die mythe toch niet in stand te houden? En al helemaal niet degenen die toegeven dat de magie niet echt is gaan uitmaken voor onbevlogen! Waarom zou je de moeite gaan doen om al die techniek te leren, ontdekken en onder de knie te krijgen als je niet bevlogen bent?

Het enige beetje magie dat in het schrijven zit, is de oorsprong van je verhaal, de eerste gedachte, de inspiratie waar het vandaan kwam. De rest (het schrijven van het verhaal, tot in de puntjes uitwerken) is geen magie maar techniek. In dat opzicht ben ik het wel gedeeltelijk eens met Schli. Ik vind het "Idee" dat geboren werd in je hersenen echter nog steeds magie.

De onbevlogen schilder vult, geheel volgens de regel, de genummerde vakjes op het papier met de voorgeschreven kleur en creëert een volmaakt schilderij; de bevlogen schilder kiest oranje waar paars hoort, laat daarmee een stukje van zijn begeestering achter op papier, en creëert een bezield schilderij.

de meest bevlogen schilder weet waar paars hoort maar kiest toch oranje!

Dat is een hele goeie, Bernhard! Somt het voor mij wel zo'n beetje op. (Zegt iemand die nog aan het uitvogelen is waar dat paars nu precies hoort.)

... dit onderwerp komt voort uit de angst bij sommigen om het schrijven 'kapot te analyseren'.

Waar baseer je die gedachte op, Harry? Angst aanvoeren om je eigen - wellicht onbewuste - angst of weerzin te maskeren, is precies zo veel als een drogreden. Misschien ben jij bang om geïnspireerd te raken? Graag onderbouwing.

Maar voor de meeste stervelingen is het toch echt beter om te leren waarom iets wel of niet werkt, in plaats van per ongeluk af en toe iets goed te doen.

Dat ben ik onbetwistbaar met je eens. Daarom de vraag: hoe leer je dat? Met voorbeelden. Tegelijkertijd ben ik het niet met je eens. Wil je beweren dat bevlogen schrijvers af en toe per ongeluk iets goed doen? Ik beweer iets anders. Ik beweer dat bevlogen schrijvers uitzonderlijk goed presteren - over de gehele linie. Onbevlogen schrijvers kunnen een verhaal op papier krijgen, maar wie kan dat niet. Een verhaal kan iedereen wel schrijven. Maar een verhaal dat ertoe doet, een verhaal met geest, daar heb ik het over. Heb jij een verhaal voorzien van geest? Ja? Mag ik het zien? En mag ik dan vragen: hoe heb je dat gedaan? Hoe krijg je de geest in de fles, terwijl je zegt: Er is geen geest in de fles. Schrijf je water in plaats van wijn of koffie?

Ik geniet ervan om te puzzelen om de juiste technieken te vinden, de juiste opbouw van een verhaal te construeren, een "casting" te doen voor personages die het verhaal moeten gaan dragen. De magie zit wat dat betreft meer in het ontwerp (in het uitdenken) dan in de uitvoering.

Het ontwerp, het uitdenken is onderdeel van de uitvoering. Je zou het de invoering kunnen noemen. Zonder invoering geen uitvoering. Nu de vraag: wat zet je in om de lezer tot vervoering te brengen?

Bovendien lijkt het me off-topic, moderator.

Wat lijkt jou off topic, forummer?

Voorbeelden kun je vinden in de verhalen die ik gepubliceerd heb.

Ik ga kijken, alleen ik weet niet waar.

Als er een ding is die ik na mijn ervaringen wel al bijgeleerd heb, toegegeven dat het nog niet veel ervaringen zijn, is dat techniek essentieel is. Toch voor mij. Bij sommige verhalen laat ik het na om een plan op te stellen, om voor het beginnen met het schrijven zelf een afgetekend schema te maken over hoe het verhaal moet lopen. Dan durft de inhoud zeer onregelmatig worden. Als ik enkel vertrouw op ideeen die ik tijdens het schrijven krijg, dan wordt het geheel warrig, niet konsekwent genoeg. Maar dat is enkel voor mijzelf, ik kan me voorstellen dat anderen gestructureerder denken dan ikzelf.

De onbevlogen schilder vult, geheel volgens de regel, de genummerde vakjes op het papier met de voorgeschreven kleur en creëert een volmaakt schilderij; de bevlogen schilder kiest oranje waar paars hoort, laat daarmee een stukje van zijn begeestering achter op papier, en creëert een bezield schilderij.

De meeste professionele schilders maken eerst uitgebreide studies (deelstudies, perspectiefstudies, schaduwstudies, kleurenstudies) van een schilderij-idee voordat ze met het echte schilderen op doek beginnen. Ze weten dus exact wat hun keuzen voor effect zullen hebben.

... de meest bevlogen schilder weet waar paars hoort maar kiest toch oranje!

Ja, zoiets zal hij doen.

Magie behelst voor mij toch dat het vanzelf gaat, dat je de techniek niet hoeft te beheersen.

Dan hebben we een interpretatieverschil. Magie is een vorm van vervoering die je ervaart en die je niet laat vervliegen terwijl je je verhaal schrijft - niet alleen niet laat vervliegen, maar extrapoleert naar je verhaal, het er incarneert. Het is niet alleen het oranje plaatsen waar paars hoort; het is ook het overbrengen waarom het goed is dat daar oranje is gekomen terwijl je - iedereen - geloofde dat er paars moest zijn tót er oranje kwam. Nu er oranje is en paars is verdrongen, is iedereen opgetogen. Paars mag je vertalen naar mode, in de oorspronkelijke betekenis van gebruik; en oranje voor vernieuwing. Zonder vernieuwing geen vooruitgang. En natuurlijk bouw je daarmee voort op wat er al is, ook qua techniek. Je veegt het paars echter weg en brengt er iets anders voor in de plaats. Maar met alleen die techniek, en zonder bevlogenheid, kan ook techniek zich niet ontwikkelen, en blijft paars altijd paars.

Om te schrijven heb je kennis/theorie nodig die je anders waarschijnlijk niet had opgedaan. (research, cursussen, techniek, ervaring, grotere taalvaardigheid) Dat noem ik Kunde. Maar een boek zal waarschijnlijk wat bleekjes zijn zonder bevlogenheid (flow, creatieve inspiratie, passie) Dat is Kunst. Een uitgebalanceerde combinatie van techniek en bevlogenheid lijkt mij dus het beste. Kunst en Kunde.

De onbevlogen schilder vult, geheel volgens de regel, de genummerde vakjes op het papier met de voorgeschreven kleur en creëert een volmaakt schilderij; de bevlogen schilder kiest oranje waar paars hoort, laat daarmee een stukje van zijn begeestering achter op papier, en creëert een bezield schilderij.

De meeste professionele schilders maken eerst uitgebreide studies (deelstudies, perspectiefstudies, schaduwstudies, kleurenstudies) van een schilderij-idee voordat ze met het echte schilderen op doek beginnen. Ze weten dus exact wat hun keuzen voor effect zullen hebben.

Nee, wanneer ze met iets nieuws beginnen - experimenteren - weten zij ook niet welk effect hun werk zal hebben. Passen ze het toe in hun te publiceren werk, dan weet de toeschouwer niet wat hem overkomt.

@ Xu: Korte zinnen en cliffhangers zijn inderdaad goede technieken. Concreet: wat staat er in die korte zinnen, zodat ze de lezer vervoeren (om het woord nog maar eens te gebruiken)? Enkel korte zinnen gebruiken is niet genoeg. De inhoud, die is essentieel. Hetzelfde geldt voor cliffhangers.

De 'magie' zit nooit uitsluitend in technieken, zoals cliffhangers, intellectuele spanning, ... Etc. Het heeft nauw te maken met inhoud, beschrijvingen, dialogen, woordgebruik, gebruik van leestekens, zinsconstructies uitwerking van personages, plot, ... Ballerina's mogen ingewikkelde technieken doen, maar, als ze niet expressief zijn, zal het een gewone dansvoordstelling zijn zonder dat het publiek in het verhaal op gaat

Magie behelst voor mij toch dat het vanzelf gaat, dat je de techniek niet hoeft te beheersen.

Dan hebben we een interpretatieverschil. Magie is een vorm van vervoering die je ervaart en die je niet laat vervliegen terwijl je je verhaal schrijft - niet alleen niet laat vervliegen, maar extrapoleert naar je verhaal, het er incarneert.

Ik denk dat we dan een groter interpretatieprobleem hebben. Ik noem wat je beschrijft betrokkenheid. Recensenten noemen het urgentie. In het verleden ook wel engagement bedoelt. Of het vervoering is durf ik niet te zeggen, ik ervaar dat niet zo, ik ervaar het als de drang tot vertellen. Met magie en muzen en op intuïtie werken heeft het allemaal niets te maken.

Ik denk dat dat waar is, Waldo - en ook Wil.