De kunst achter het gebruik van moeilijke woorden

de moeilijke woorden die ze gebruiken zijn niet per se nodig om de zin of het verloop van het verhaal te begrijpen. Je wordt dus niet om de haverklap ''uit het verhaal'' gegooid.

Zelfs onze grootste schrijver, Harry Mulisch, was niet goed genoeg om wereldwijde faam te krijgen. Dat moet toch aan het denken zetten.

Het enige wat mij kan storen in boeken is, als de auteur zulke woorden gebruikt om op te vallen. En waarom is dit irritant? Omdat de rest van zijn taalgebruik er niet op zal aansluiten en er taalkundig wrijving ontstaat.

En dit fenomeen van moeilijke woorden gebruiken lijkt wel een Hollandse ziekte geworden bij het zogenaamde ''topsegement'' van ''literaire'' schrijvers in Nederland.

De vraag is eerder wat zijn moeilijke woorden. Iemand met een gymnasium bèta opleiding heeft een duidelijk andere woordenschat dan een mavoklant. Is het woordgebruik van de hogeropgeleide dan fout? Aanmatigend? In mijn ogen niet. Misschien moeten mensen met een mindere woordenschat gewoon wegblijven van boeken die ingewikkeldere woorden gebruiken. Of gewoon een woordenboek aanschaffen en wat bijleren. Het enige wat mij kan storen in boeken is, als de auteur zulke woorden gebruikt om op te vallen. En waarom is dit irritant? Omdat de rest van zijn taalgebruik er niet op zal aansluiten en er taalkundig wrijving ontstaat.

Wie weet er bijvoorbeeld zonder te Googelen van 'chtonisch' betekent.

Moeilijke woorden bestaan niet. Alleen lezers met een beperkte woordenschat.

Wie weet er bijvoorbeeld zonder te Googelen van 'chtonisch' betekent.

Wie weet er bijvoorbeeld zonder te Googelen van 'chtonisch' betekent.

Dat wist ik dus ook. Het probleem met dit soort woorden is dat ze weinig worden gebruikt, waardoor weinig mensen ze kennen, waardoor schrijvers worden aangemoedigd die woorden niet te gebruiken, waardoor ze minder voorkomen en vermoedelijk, bij een verdere vertrutting van de literatuur, in onbruik komen. En dat is zonde, want zo verarmt de taalschat en loopt iedereen te brullen dat we maar in het Engels moeten schrijven omdat een rijkere taal is. Hoe zou dat nou komen?

Ophouden met die Jip-en-Janneke-taal als uitvloeisel van het 'we-zijn-allemaal-gelijk-en-het-is-niet-eerlijk-als-ik-het-niet-snap-en-de-rest-wel-fenomeen.

Wie weet er bijvoorbeeld zonder te Googelen van 'chtonisch' betekent.

Dat wist ik dus ook. Het probleem met dit soort woorden is dat ze weinig worden gebruikt, waardoor weinig mensen ze kennen, waardoor schrijvers worden aangemoedigd die woorden niet te gebruiken, waardoor ze minder voorkomen en vermoedelijk, bij een verdere vertrutting van de literatuur, in onbruik komen. En dat is zonde, want zo verarmt de taalschat en loopt iedereen te brullen dat we maar in het Engels moeten schrijven omdat een rijkere taal is. Hoe zou dat nou komen?

Het gaat ook niet eens om het begrijpen of niet begrijpen van de woordjes. Het gaat erom dat op een gegeven moment een literaire tekst de vorm van een wetenschappelijke tekst krijgt door dit soort woordjes, of de lezer het nu begrijpt of niet, dat doet er niet toe.

Het gaat ook niet eens om het begrijpen of niet begrijpen van de woordjes. Het gaat erom dat op een gegeven moment een literaire tekst de vorm van een wetenschappelijke tekst krijgt door dit soort woordjes, of de lezer het nu begrijpt of niet, dat doet er niet toe.

Natuurlijk doet dat ertoe. Want in de eerste plaats is, wat moeilijk is of niet, voor elke lezer verschillend. En daar kan ik als schrijver moeilijk rekening mee houden. Ik kan immers maar één versie van mijn boek schrijven en als ik daarbij rekening hou met de minder belezen medemens (door geen moeilijke woorden te gebruiken) doe ik de beter onderlegde lezer tekort (want die wil wel graag genieten van de nuances die met moeilijke woorden kunnen worden uitgedrukt of nieuwe moeilijke woorden leren kennen) en andersom. Daarbij ga ik er overigens wel vanuit dat deze moeilijke woorden een functie hebben in het verhaal en niet alleen dienen als mooischrijverij. Ik denk dat er nog heel veel moeilijke woorden toegevoegd kunnen worden voordat een verhaal verwordt tot een wetenschappelijke verhandeling. Nuance is kennelijk ook een moeilijk woord.

Onderschat never nooit de lezer. Hij of zij is slimmer dan je denkt, en heeft wel degelijk voldoende woordenschat.

Onderschat never nooit de lezer. Hij of zij is slimmer dan je denkt, en heeft wel degelijk voldoende woordenschat.

Dat is een misverstand. De meeste mensen hebben erg veel moeite met lezen, en ze hebben maar een beperkte woordenschat die ze direct begrijpen bij het lezen. We hebben het dan over 80% van de bevolking die wat dat betreft aantoonbaar literair gehandicapt is. Sommigen daarvan willen de moeite doen om een moeilijker tekst te begrijpen, de rest gaat met termen schermen als "mooischrijverij" of "moeilijke woorden gebruiken". De beperkte woordenschat bestaat voornamelijk uit woorden uit hun dagelijks leven, dus bij iemand uit bepaalde kringen kunnen daar best "moeilijke" woorden bij zitten.

We hebben het over de lezer man, we hebben het toch niet over de bevolking. We hebben het over diegenen die een boek open.

We hebben het over de lezer man, we hebben het toch niet over de bevolking. We hebben het over diegenen die een boek open.

Uitgeverijen vertrutten veel boeken, zodat meer mensen het kunnen lezen en er dus een grotere omzet/winst is.

Het gaat ook niet eens om het begrijpen of niet begrijpen van de woordjes. Het gaat erom dat op een gegeven moment een literaire tekst de vorm van een wetenschappelijke tekst krijgt door dit soort woordjes, of de lezer het nu begrijpt of niet, dat doet er niet toe.

Natuurlijk doet dat ertoe. Want in de eerste plaats is, wat moeilijk is of niet, voor elke lezer verschillend. En daar kan ik als schrijver moeilijk rekening mee houden. Ik kan immers maar één versie van mijn boek schrijven en als ik daarbij rekening hou met de minder belezen medemens (door geen moeilijke woorden te gebruiken) doe ik de beter onderlegde lezer tekort (want die wil wel graag genieten van de nuances die met moeilijke woorden kunnen worden uitgedrukt of nieuwe moeilijke woorden leren kennen) en andersom. Daarbij ga ik er overigens wel vanuit dat deze moeilijke woorden een functie hebben in het verhaal en niet alleen dienen als mooischrijverij. Ik denk dat er nog heel veel moeilijke woorden toegevoegd kunnen worden voordat een verhaal verwordt tot een wetenschappelijke verhandeling. Nuance is kennelijk ook een moeilijk woord.

Dat moet je dan allemaal zelf weten natuurlijk. Gezien je stelling dat je geen rekening met de lezer houdt, neem ik aan dat je dat ook niet bij bijvoorbeeld spanning doet. Iets wat voor mij dus onbegrijpelijk is. Er is een punt dat het gebruik van moeilijke woorden neigt naar verwetenschappelijking. Als dan ook nog eens het plot ruk is, dan haakt de lezer af. Dan kan men hier allemaal wel arrogant lopen doen - ''de lezer kan me gestolen worden, de lezer moet maar eens aan zijn woordenschat werken, wij passen ons niet aan aan de lezer, wij doen wat we willen, wij zijn de schrijvers, wij hebben de kennis, de lezer is dom'' - maar dit is voor mij tenenkrommend onbegrijpelijk. In mijn optiek dient een schrijver nederig en bescheiden te zijn naar de lezers, én hij moet dan ook op zijn minst in zekere mate rekening houden met hun wensen. Het om de haverklap gebruiken van moeilijke woorden in een verhaal dat nergens op trekt met een diepgang van een dubbeltje zegt voor mij maar 1 ding: de schrijver overschat zichzelf volledig, en verdient maar 1 ding: de roe.