Lid sinds

13 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

Het begint me te irriteren

3 oktober 2011 - 8:57
De laatste tijd valt mij de 'begon' constructie op, bij proeflezen maar ook in veel gepubliceerde boeken. 'hij begon de trap van te dalen' waar bedoeld wordt 'hij daalde de trap af' of 'zij begon de straat over te steken' ipv 'zij stak de straat over' In maar een heel beperkt aantal gevallen is het beginnen van de activiteit/handeling essentieel voor het juiste begrip van de zin. bv: 'hij liep weg en begon even later te rennen' heeft een andere betekenis dan 'hij liep weg en rende even later' In de eerste twee voorbeelden vind ik het gebruik van 'begon' storend, beetje opstelstijl. Ik vind het redelijk armoeig. Zijn er mensen die mijn aversie delen?

Lid sinds

15 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 11:00
Ik ben benieuwd naar andere mogelijkheden voor het woord beginnen (wanneer 'beginnen' wél terecht is).
Ik heb niet willen zeggen dat 'beginnen' niet gebruikt mag worden. De oplossing ligt daarom ook niet in synoniemen. Hoewel ook synoniemen mogen en kunnen, net zoals dat voor alle woorden/uitdrukkingen geldt. Variatie helpt. Waar het mij om gaat is dat beginnen alleen gebruikt wordt als het begin van de actie/handeling er in het verhaal ook echt toe doet.
Ik zeg ook niet dat je beginnen nooit mag gebruiken. Ik vraag alleen of mensen andere oplossingen weten indien 'beginnen' terecht is, en je wil het eens een keer anders of beter zeggen. En daar ben ik nog steeds benieuwd naar, dus als iemand ideeën heeft...

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 11:33
Het valt me wel op dat je altijd meer woorden nodig hebt om zo'n woord weg te schrijven. Dat is heel waardevol, want daarvan krijg je waardevolle invallen. Het was heel stil in huis. De maan, die gelukkig vol was, verlichtte de gang. Hij begon langzaam de trap op te lopen. Het was heel stil in huis. De maan, die gelukkig vol was, verlichtte de gang. Hij zette zijn rechtervoet op de onderste tree en luisterde scherp of hij gekraak hoorde. Alles bleef stil en hij verplaatste zijn hele gewicht naar zijn rechtervoet. etc. Maar daarmee vertraag je ook je tekst. Als de trap van geen enkel belang is, maar dat wat er bovenaan is van het allergrootste, zou ik toch voor begon kiezen.

Lid sinds

13 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 11:46
Als de trap van geen enkel belang is, maar dat wat er bovenaan is van het allergrootste, zou ik toch voor begon kiezen.
Met zo'n zin verwacht ik dan (omdat het begin er uitgelicht wordt) de eerste passen (of zelfs het eerste heffen van het been) van belang zijn/is. Dat er iets gaat gebeuren, dat trap instort, een hand op de schouder... Als de trap niet van belang is, volstaat: hij liep langzaam de trap op. Of als de trap inderdaad echt niet van belang is, kun je het helemaal weglaten. Ik geloof overigens niet dat de trap niet van belang is in deze zin. Het woord 'langzaam' geeft aan dat nadere specificatie van de beweging blijkbaar nodig is.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
4 oktober 2011 - 12:45
'Hij begon aan de klim naar de dertiende traptrede/ bovenverdieding' heeft toch ook wel iets.
Dan heeft beginnen de functie van het starten van een proces / beweging / doel. Dat is mooi. Selma Lagerlöf laat in het eerste hoofdstuk van Niels Holgersson de koeien beginnen te loeien <- want het is het prille voorjaar, april. Het beginnen loeien van de koeien is in dit geval de toonzetting van een sfeer (een onderdeel ervan). Die koeien zullen niet ophouden met loeien tot ze in de wei staan, en dan loeien ze nog een poos - als ze stoppen met loeien, is de prille lente voorbij. Er is echter / evenwel / niettemin / desondanks / tegelijkertijd iets voor om beginnen te vermijden als je er verder helemaal niets mee bedoelt. Ik geloof dat wanneer vakbondsleden beginnen te klagen, je ze net goed kunt laten morren - het begin van mopperen dat op klagen en actievoeren / demonstreren kan uitlopen.

Lid sinds

19 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 13:38
Ik ben vanochtend begonnen met het begin van een nieuwe verhaal. Mijn vluchtgedrag begint zelfs de kat op te vallen, ze begint te spinnen, zodra ik met typen stop. Ik begin gek van mezlef te worden, ga aan iets anders beginnen. Ik ben het helemaal met de stelling eens. Er is een juiste manier van gebruik van beginnen en er sluipen oneigenlijke manieren van gebruik in ons werk. Hoera voor 'zoeken en vervangen'.

Pim

Lid sinds

14 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 14:28
Heb net mijn manuscript eens doorgenomen op het woord begin. Toch wat zinnen gevonden en volgens mij wordt het na aanpassing alleen maar beter. In sommige gevallen hoefde er alleen een paar worden geschrapt te worden. Een aantal keer heb ik de zin herschreven. Daarnaast heb ik het document ook doorzocht op: mezelf/zichzelf. Ik merk bij mezelf, dat ik deze constructie regelmatig gebruik als ik niet goed oplet. Een proeflezer noemde dit: taalgebruik van Rene van der Gijp. Ook die nog een paar keer gevonden en aangepast. Alleen daarom al, goed topic!!

Lid sinds

13 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 18:29
Hooguit 3 x ''maar'' per 10 bladzijden is mijn stelregel. Sluit me verder aan bij de post van Mijre, behalve dan het stukje over ''plots'' en ''plotseling''. Als het verhaal in de VT verteld wordt komt het gebruik van ''plots'' iets anders over, vanwege het al vertragende effect van de VT. In de TT zou ik het persoonlijk vermijden. Anders wordt alles iets teveel versneld. Maar ik zou ''plots'' en ''plotseling'' in ieder geval zoveel mogelijk vermijden, veel meer dan het vermijden dan ''maar''. Omdat ze vaak spanningsafbrekend werken in plaats van spanningsopbouwend. Spanning wordt namelijk opgebouwd door vertraging te gebruiken, vooral in momenten waarin er een omslag of plotselinge wending plaatsvindt is dit een bekende truc. De woorden ''plots'' en ''plotseling'' versnellen de boel vaak alleen maar, wat niet bevorderlijk is voor de spanning.

4 oktober 2011 - 19:53
Het gaat er helemaal niet om welk woord het is (beginnen, maar, zichzelf, lijken, eigenlijk), maar dat sommige woorden er zomaar insluipen. Het kunnen ook andere woorden zijn, iedereen heeft wat dat betreft zijn eigen idioom. Het gaat om bewustzijn, dat je weet welke woorden je gebruikt, en waarom. Dat kun je doen tijdens het schrijven, of tijdens het herschrijven. Je zou je bij ieder woord moeten afvragen "waarom gebruik ik juist dat woord daar?" Dan wordt vanzelf duidelijk of het woord er legitiem staat, of dat je het gewoon kunt schrappen, of dat je een synoniem moet gebruiken.

Lid sinds

18 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
5 oktober 2011 - 9:01
Wat een heerlijke discussie. Gelukkig gebruik ik 'begin te' nooit. 'Maar' worstel ik wel eens mee, net als een hoop andere stopwoorden van mijn verzamelde stopwoordenlijst. Ik moet Geridwen en Thérèse toch even complimenteren met hun virtuoos taalgebruik. :D Genieten vind ik dat.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
4 oktober 2011 - 22:12
Ha, dank je, DeEllis! :)
Het gaat om bewustzijn, dat je weet welke woorden je gebruikt, en waarom.
Zonder meer waar. Helderheid in het eigen schrijven! Toch vallen er zo gemakkelijk versleten woorden / begrippen / termen in een tekst. Een vraag: waar haal je dat bewustzijn vandaan? Een andere vraag, een ander topic, eventueel.

Lid sinds

15 jaar 1 maand

Rol

  • Gewone gebruiker
4 oktober 2011 - 22:23
Gewoon, opletten. Zo doe ik het tenminste. Dingen in je tekst gaan je dan opvallen. Zoals bijv. het woord beginnen. En dan jezelf vragen gaan stellen: 'Waarom gebruik ik dit zo vaak? Is dat nodig? Wat is de functie van 'beginnen'? Hoe kan het anders?' Meestal kom je zelf wel op de antwoorden, anders zoek je ze op (of vraagt het bijv. hier op SOL of aan iemand die er verstand van heeft). Een proeflezer kan ook wijzen op dingen die je zelf over het hoofd hebt gezien. Sommige mensen hebben dat bewustzijn over hun eigen werk meer dan anderen, maar je kan het ook ontwikkelen.

4 oktober 2011 - 22:37
Proeflezen van anderen en als je je daarin ergert aan iets, controleren of je het niet zelfs stiekem ook doet. Verder haal je dat bewust zijn uit de ontwikkeling die je als schrijver door moet maken. Jezelf niet sparen als het om kritiek gaat. Aan je eigen teksten durven twijfelen en accepteren dat je niet perfect bent, maar wel wilt werken om daarbij in de buurt te komen. Naar anderen luisteren. Geconcentreerd werken. Je teksten herlezen, op verschillende niveaus. Maar eigenlijk: als je dat bewustzijn niet hebt, ben je geen schrijver.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
4 oktober 2011 - 23:41
Ah, bedankt voor de toelichtingen over het bewustzijn. Eigenlijk had ik er een ander idee bij, bij het bewustzijn van de schrijver. Natuurlijk ook het hanteren van je woorden, je stijl, het kennen van je tekortkomingen en aan je ontwikkeling werken, maar ik meende dat het dieper ging. Dat het ging om het schrijver zijn: het leven met woorden, ze zien, voelen, proeven, ze voor je ogen zien opstijgen en ze grijpen voor ze weg zijn wegen, ermee jongleren, inwisselen voor andere, terugnemen, opnieuw bezien, kneden, boetseren, in de tekst plaatsen, op afstand gaan staan, kijken hoe ze passen in hun nieuwe omgeving, ze er weer uithalen, toespreken, naar ze luisteren, gehoorzamen of afwijzen, en tot slot ze al dan niet definitief op hun plek zetten. Uiteindelijk moet dat ervan komen. Maar dit is geheel offtopic. Als meerderen het een interessant onderwerp vinden, kunnen we er een nieuw topic voor aanmaken.

5 oktober 2011 - 8:13
Dat het ging om het schrijver zijn: het leven met woorden, ze zien, voelen, proeven, ze voor je ogen zien opstijgen en ze grijpen voor ze weg zijn wegen, ermee jongleren, inwisselen voor andere, terugnemen, opnieuw bezien, kneden, boetseren, in de tekst plaatsen, op afstand gaan staan, kijken hoe ze passen in hun nieuwe omgeving, ze er weer uithalen, toespreken, naar ze luisteren, gehoorzamen of afwijzen, en tot slot ze al dan niet definitief op hun plek zetten.
Dat is juist volledig irrationeel bezig zijn, het tegengestelde van wat ik bedoel.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
5 oktober 2011 - 9:14
Dan kan ik je niet volgen. Niet in je eerste antwoord (#42) en niet in je tweede (#48). Waar heb je het over? Maar nogmaals: in dit topic van Johan moeten we hier niet verder op ingaan. Als jij of iemand anders het over schrijfbewustzijn - of iets van dien aard, want ik weet nu niet zo goed wat schlimazlnik bedoelt - wil hebben, dan moet het in een ander topic.

Lid sinds

13 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
11 oktober 2011 - 7:44
Ik heb een zwarte lijst van woorden gemaakt die niet te vaak mogen terugkeren, omdat het de kwaliteit van het ms niet ten goede komt: ik keek ik zag ik liep ogenschijnlijk klaarblijkelijk schijnbaar leek misschien wellicht plots begon plotseling ineens echter maar terwijl bleek als alsof want omdat weer hoewel daarentegen niettemin doch ofschoon Desondanks Nochtans Dit zijn allemaal ''lelijke'' woorden, maar het hangt ook af van het ritme van je zinnen in hoeverre ze niet passen. In mijn eigen ms moet ik er trouwens ook nog een paar weghakken.

Lid sinds

13 jaar 10 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
11 oktober 2011 - 9:10
Mijn lijstje (deels overlappend met die van Bavarios) - Maar - Ineens - Opeens - Beetje - Eigenlijk - Wat - Welke - Al - Als - Er - Die - Dat - Dan - Wel - Nou - Toch - Echter - Nog - Even - Zo Ik heb in eerste instantie de neiging deze woorden als stoplappen overal tussen te stoppen. Later filter ik de meeste eruit. Alleen waar het echt nodig is laat ik ze staan.

Fae

Lid sinds

13 jaar 11 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
11 oktober 2011 - 10:21
De discussie begon met 'het begon' en nu begint men met het toevoegen van een zwarte lijst lelijke woorden :D In beide lijsten mis ik: echt Het woord voegt zelden iets toe: 'Het was goed' klinkt sterker dan 'Het was echt goed'. Als je overtuigend schrijft heb je het woord 'echt' niet nodig. erg/heel erg Vervang het woord 'verlegen' in de volgende zin door 'dood' (of 'zwanger'). 'Het meisje was erg verlegen.' In heel erg veel gevallen is het zelfs gewenst om ('heel') 'erg' te schrappen.
Met een titel ergernis opwekken. Trekt wel de aandacht en da's nooit mis.
Ook politieke partijen maken zich hier schuldig aan - ergernis opwekken om aandacht te vragen. Niet alleen is het een weinig charmante wijze, het bepaalt ook de (negatieve) ondertoon in de discussie die daarop volgt.

11 oktober 2011 - 11:52
Ik heb geen "zwarte lijst". De stofkam gebruik je bij het herschrijven (of bij het proeflezen). Ieder woord kan op zo'n lijst komen te staan, dat hangt helemaal af van de schrijver en het onderwerp. Het kan ook een modewoord zijn dat misbruikt wordt. Maar schrijven is schrappen en in de stofkamronde haal je ze er allemaal uit, ongeacht of ze op een zwarte lijst staan. Het nadeel van een zwarte lijst is dat je die woorden ook gaat mijden als ze wèl van toepassing zijn. Zo zie ik bij bavarois nogal wat voegwoorden staan. Die koppelen zinnen aan elkaar en geven aan wat de verhouding is tussen die zinnen. Laat je die weg, dan gaat er een deel van de informatie verloren. Dat is wel modern: lange zinnen zijn ook taboe. Maar de tekst wordt er over het algemeen niet duidelijker op. Het enige woord waarvoor ik een allergie heb is het woord "en". Het wordt veel te vaak gebruikt om zinnen langer te maken, terwijl een ander voegwoord meer informatie geeft, of wanneer het eigenlijk twee zinnen zijn die helemaal niet aan elkaar horen.

Lid sinds

13 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
11 oktober 2011 - 15:15
Ik heb geen "zwarte lijst". De stofkam gebruik je bij het herschrijven (of bij het proeflezen). Ieder woord kan op zo'n lijst komen te staan, dat hangt helemaal af van de schrijver en het onderwerp. Het kan ook een modewoord zijn dat misbruikt wordt. Maar schrijven is schrappen en in de stofkamronde haal je ze er allemaal uit, ongeacht of ze op een zwarte lijst staan. Het nadeel van een zwarte lijst is dat je die woorden ook gaat mijden als ze wèl van toepassing zijn. Zo zie ik bij bavarois nogal wat voegwoorden staan. Die koppelen zinnen aan elkaar en geven aan wat de verhouding is tussen die zinnen. Laat je die weg, dan gaat er een deel van de informatie verloren. Dat is wel modern: lange zinnen zijn ook taboe. Maar de tekst wordt er over het algemeen niet duidelijker op. Het enige woord waarvoor ik een allergie heb is het woord "en". Het wordt veel te vaak gebruikt om zinnen langer te maken, terwijl een ander voegwoord meer informatie geeft, of wanneer het eigenlijk twee zinnen zijn die helemaal niet aan elkaar horen.
Je kunt ook omgekeerd redeneren. Veel van die woorden worden gebruikt om het onvermogen van de schrijver om het op een betere manier te kunnen doen, te verbloemen. het woordje plots is daar natuurlijk hét voorbeeld van, maar het geldt ook, in iets mindere mate voor bijvoorbeeld daarentegen. Sommige van de woorden die ik heb opgesomd worden waak gebruikt om een soort ''twist/tegenstelling of draai'' aan het verhaal te geven. Het zijn over het algemeen kunstmatige spanningsopbouwers, en meestal hebben ze een averechts goedkoop/trashy effect, omdat spanning juist vaak wordt opgebouwd door vertraging. Als je dan het woord ''plots'' gebruikt, dan versnel je het spanningsmoment, terwijl je hem juist vaak moet vertragen op dat moment. Dus niet: ''plots stond mijn belager voor mijn neus'', maar beschrijving van langzame binnenkomst/houding/blik van de belager. Je hebt gelijk wat betreft de voegwoorden, maar een paar van die woorden heb ik erbij gezet om andere redenen. ''Want'' vind ik gewoon een ronduit lelijk woord. Ik hou van eloquente zinnen, en ''want'' maakt zinnen per definitie minder mooi.

11 oktober 2011 - 15:26
Ik struikel toch echt heel vaak over zinnen van schrijvers die té krampachtig proberen dit soort woorden te vermijden. Dat komt ook doordat dit soort lijstjes in de wereld van de amateurschrijvers al snel vuistregels worden, en van daaruit taalregels, van Meden en Perzen. Met als gevolg dat schrijvers denken dat je zo'n woord onder geen beding mag gebruiken. En met hen de "proeflezers" die schrijvers adviseren een goede tekst aan te passen omdat ze niets anders doen dan een lijstje met taboewoorden hanteren. Terwijl dat onzin is: onze (schrijf)taal kent die woorden niet voor niets. Je moet alleen maar weten hoe je ze gebruiken kunt, wat het effect ervan is, en of dat in je tekst past. Oók plots, óók want. Die woorden hebben een functie. Zoals allerlei gekunstelde constructies of ellenlange "show don't tell"-stoplappen vervangen door een stukje heldere, vlotte tekst.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
11 oktober 2011 - 15:57
Maar daar waar ze weg kunnen, zijn ze overbodig, en moet je ze verwijderen. Beter nog: vermijden. Bepaalde woorden zouden alarmbelletjes bij zich moeten dragen. Niet omdat ze lelijk zijn (bestaan lelijke woorden?), maar omdat ze mottig zijn - als motregen, motsneeuw: ze versmeren, verdoezelen het landschap.

11 oktober 2011 - 17:51
Alle woorden kun je verwijderen of vervangen door synoniemen of omschrijvingen. Dat moet dus niet de vuistregel zijn. Ik denk dat het probleem heel ergens anders ligt, namelijk dat je voor schrijven taalgevoel nodig hebt (en theoretische taalkennis), en dat degenen die dat niet hebben proberen met dit soort "vuistregels" hun gebrek aan taalgevoel proberen weg te moffelen. Met desasteuze gevolgen want a) de tekst wordt er zelden beter op als stug deze "vuistregels" worden gevolgd b) de "vuistregels" worden al snel tot een dogma waardoor goed lopende teksten al snel tot het verleden behoren.

Lid sinds

13 jaar 5 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
11 oktober 2011 - 21:12
Ik struikel toch echt heel vaak over zinnen van schrijvers die té krampachtig proberen dit soort woorden te vermijden. Dat komt ook doordat dit soort lijstjes in de wereld van de amateurschrijvers al snel vuistregels worden, en van daaruit taalregels, van Meden en Perzen. Met als gevolg dat schrijvers denken dat je zo'n woord onder geen beding mag gebruiken. En met hen de "proeflezers" die schrijvers adviseren een goede tekst aan te passen omdat ze niets anders doen dan een lijstje met taboewoorden hanteren. Terwijl dat onzin is: onze (schrijf)taal kent die woorden niet voor niets. Je moet alleen maar weten hoe je ze gebruiken kunt, wat het effect ervan is, en of dat in je tekst past. Oók plots, óók want. Die woorden hebben een functie. Zoals allerlei gekunstelde constructies of ellenlange "show don't tell"-stoplappen vervangen door een stukje heldere, vlotte tekst.
O nee. Zeker niet onder geen beding. Maar een goede schrijver weet ze tot het minimum te beperken. Te krampachtig proberen te vermijden is iets waar ik ook over struikel. Maar dan heb je het gewoon over vrij matige schrijvers. Een goede schrijver komt nooit krampachtig over, maar weet dit soort woorden wel tot het minimum te beperken.