Lid sinds

15 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker

zelfinvulling van een personage door de lezer

30 juli 2011 - 17:36
Tijdens het proeflezen (niet hier) stoot ik op een probleem waar ik geen benul van had. Eerst wat opmerkingen gegeven over een personage (er zijn er maar twee), vragen gesteld. Het antwoord was: 'de lezer vult het zelf in'. Oké, vanuit die optiek dan 'lezen'. Dat ging niet. Er schortte iets. Zoeken, zoeken zoeken in de tekst, en dan kwam ik eropuit dat het veld van de zelfinvulling te groot was, volgens de tekst. Dus heb ik voorgesteld aan de auteur om dat veld kleiner te maken. Ook dat lukt momenteel niet helemaal. Voor de schrijver een probleem, voor mij zeer zeker. Ik zoek naar een oplossing en heb dus gevraagd aan de auteur om op papier, apart van de tekst, een duidelijke profilering tot in de puntjes te geven van de twee personages. Ook van het plot. Waarom? Omdat ik redeneer dat zelfs als je je verhaal concipeert als 'zelfinvulling door de lezer', je als schrijver die 'zelfinvulling door de lezer' moet structureren, plannen, uitkienen. Dat je als schrijver exact moet weten wie je personages zijn, wat hen motiveert en waarom. Tijdens die hoofdbrekens heb ik ook de bedenking gemaakt dat zelfinvulling één van de moeilijkste technieken moet zijn in het schrijven om dat geslaagd te doen. Ik probeer de 'zelfinvulling als lezer' te volgen in dat verhaal maar stoot dus op het feit dat: er drie of vier mogelijkheden zijn om één personage in te vullen, maar slechts gedeeltelijk in de tekst. Sommige zinnen geven dit aan, andere zinnen ontkrachten dat en geven een andere invulling aan, enz. Mijn vragen: 1° ga ik te ver om te vragen alles schematisch op papier te zetten en van daaruit te opereren omdat ik vind dat het noodzakelijk is dat een schrijver zijn personages vooraf exact heeft geprofileerd? Ook al is er zelfinvulling voor de lezer? Misschien juist omdat er zelfinvulling van de lezer wordt gevraagd? 2° is het inderdaad een moeilijke schrijftechniek? Zo ja, waar liggen dan de moeilijke punten? Misschien zie ik er nog over het hoofd. 3° Waar ligt de grens tussen zelfinvulling van de lezer van een personage en inconsistenties in de beschrijving van de personages en het plot? Er moet een grens zijn, dat kan niet anders. Is het bv oké als de lezer over een personage denkt: hij is een psychopaat of hij is een leugenaar of hij is een droombeeld, of een uitzonderlijk iemand of... In sommige zinnen denk je 'hij is dat', en in andere zinnen denk je, neen hij is dat, want wat ik lees strookt niet met wat ik eerder dacht, enz. En dan denk ik bij mezelf: de schrijver weet het zelf niet. Mijn uitgangspunt is dat de schrijver alles moet weten over personages en plot. Maar dan ook alles. En dan pas kijken hoe de lezer zelf kan invullen. Ik ga ervanuit dat een lezer geen behoefte heeft aan drie invullingen van een personage. Het kan ook zijn omdat ik proefles dat ik dat 'zie' maar een ontspannen lezer niet, en de inconsequenties ook niet zal opmerken. Moeilijk, heel moeilijk. Toelichtingen en hulp en adviezen, meer dan welkom. ps: dit zou iets te maken kunnen hebben met 'show en tell', maar niet helemaal.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
30 juli 2011 - 22:55
1° ga ik te ver om te vragen alles schematisch op papier te zetten en van daaruit te opereren omdat ik vind dat het noodzakelijk is dat een schrijver zijn personages vooraf exact heeft geprofileerd? Ook al is er zelfinvulling voor de lezer? Misschien juist omdat er zelfinvulling van de lezer wordt gevraagd?
Ja, want het hangt van de aard van de schrijver af of hij daarmee kan werken. Misschien gebruikt hij liever de interviewtechniek, of de kort-verhaal tactiek, of method acting.
2° is het inderdaad een moeilijke schrijftechniek? Zo ja, waar liggen dan de moeilijke punten? Misschien zie ik er nog over het hoofd.
Deze vraag begrijp ik niet, welke techniek bedoel je nu?
3° Waar ligt de grens tussen zelfinvulling van de lezer van een personage en inconsistenties in de beschrijving van de personages en het plot? Er moet een grens zijn, dat kan niet anders.
Zie laatste antwoord.
Is het bv oké als de lezer over een personage denkt: hij is een psychopaat of hij is een leugenaar of hij is een droombeeld, of een uitzonderlijk iemand of...
zeker is dat okay, twijfel doet lezen! Maar dat is denk ik niet wat hier aan de hand is, gezien je volgende opmerking.
In sommige zinnen denk je 'hij is dat', en in andere zinnen denk je, neen hij is dat, want wat ik lees strookt niet met wat ik eerder dacht, enz. En dan denk ik bij mezelf: de schrijver weet het zelf niet. Mijn uitgangspunt is dat de schrijver alles moet weten over personages en plot. Maar dan ook alles. En dan pas kijken hoe de lezer zelf kan invullen.
Dat heeft voor mij niets te maken met zelf invulling, maar idd met het karakter van het personage dat onaf is. Zelfs als het de bedoeling is dat de lezer op het verkeerde been wordt gezet (is ie nu good, bad or ugly), dan nog moet het karakter stroken. Iemand die bang voor hoogtes is, klimt niet twee zinnen later op een keukentrapje. Iemand die doet alsof hij bang voor hoogtes is, klimt stiekem op het keukentrapje. Of klimt erop, met publiek, en stelt zich aan. En iemand die bang is, maar doet alsof hij niet bang is, zal rood worden, of zweten, trillen misschien of verward spreken. De lezer hoeft dan nog niet te weten wat het precies is: echte angst, gespeelde angst of onderdrukte angst. Open vragen zijn helemaal niet erg. Maar het moet wel kloppen, de aansteller stelt zich vaker aan, de stiekeme klimmer doet meer in het geniep en de dappere bedrieger werkt zich in onmogelijke sitaties.

30 juli 2011 - 22:51
Ik begrijp eerlijk gezegd helemaal niet wat je bedoelt. Ik vind dat de motivatie (waarom handelt het personage?) duidelijk moet zijn. Dat kan op verschillende niveau's zijn: aan het einde kun je inzien dat het personage nog een verborgen agenda had. Maar die moet ook kloppen met de openlijke agenda. Daarnaast is er continuïteit: als een personage van emotie of "karakter" wijzigt, moet dat een reden hebben die genoemd wordt. Als lezer wil je begrijpen waarom er iets wijzigt ten opzichte van een beginsituatie. Dat is denk ik zo'n beetje de kern van een goed verhaal.

Lid sinds

16 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
30 juli 2011 - 23:16
Hoe zit het dan met een personage dat je bewust geheimzinnig wilt neerzetten? Waarvan de andere personages geen hoogte kunnen krijgen? Je kunt er als schrijver ook juist op uit zijn om vragen onbeantwoord te laten.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
30 juli 2011 - 23:19
Dan bedoel je iemand die doet alsof hij hoogtevrees heeft, toch? Iedereen - de lezers en de karakters in het boek- denkt: 'hij heeft hoogtevrees', en een paar lezers denken misschien, hmm, heeft ie echt hoogtevrees of doet hij alsof? Het gedrag daaromheen moet dus overal kloppen, en dan kan het prima.

Lid sinds

16 jaar

Rol

  • Gewone gebruiker
30 juli 2011 - 23:23
Nou, ik bedoel niet een personage dat bedriegt. Eerder een personage dat niet direct in een hokje te plaatsen is. Hij speelt geen toneel, maar is gewoon niet erg makkelijk te herkennen als het één of andere 'type'.

Lid sinds

18 jaar 9 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
30 juli 2011 - 23:36
Ik bedoel ook niet bedriegen, dat is een voorbeeld. Ik bedoel de dubbele bodem. Bekijk het bedriegen dan wat ruimer. Het idee blijft hetzelfde. Iemand die zichzelf wijsgemaakt heeft dat hij erg sterk is (maar door het verhaal heen zie je zijn zwakke kanten). Iemand die naar de buitenwereld doet alsof hij alles durft (maar achter de schermen zie je dat hij ales griezelig vindt). iemand die altijd opgewekt lijkt (maar achter de schermen depressief is). Het kan, zoalng het blijft kloppen. Iemand die hoogtevrees heeft heeft het niet ineens niet als dat voor het verhaal plotseling beter uitkomt. Iemand die altijd spontaan en open is kan wel plotseling erg verlegen worden, maar iemand die erg verlegen is wordt haast nooit zomaar spontaan en open. Indien toch wel, want noodzaak voor het verhaal: dan moet je het kloppend maken, bijvoorbeeld doordat je hp een ouder vriend tegen komt bij wie hij zich veilig voelt.

Lid sinds

15 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
1 augustus 2011 - 18:25
Iedereen bedankt voor de toelichtingen. Ik moet er nog over nadenken. Tuurlijk kan een personage geheimzinnig zijn. Maar ik ga ervanuit dat de schrijver dat dient te orchestreren, niet zomaar hopen of denken dat de lezer het zelf kan invullen. Daar heb ik het moeilijk mee.

Lid sinds

15 jaar 3 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
  • Pluslid
  • Moderator
1 augustus 2011 - 19:14
Ik moet in dit geval denken aan een groenteboer die een mand fruit aanbiedt. Geen koper weet welk fruit, want de mand is dicht, en de groenteboer vertelt het niet. Of aan een chirurg die peinzend in zichzelf mompelt: 'Jaja, mevrouw, u moet aan de organen geopereerd worden.' 'Welke organen, dokter?' Ineens voelt mevrouw overal organen - sterker: alle lichaamsdelen die geen organen zijn, zijn het ineens óók. Voor ze het weet, ligt ze uitgeopereerd onder het groene laken. In het geval van het verhaal en de schrijver: als de schrijver niet alle elementen van zijn verhaal in zijn vuist houdt en ze prijsgeeft, hetzij versluierd, hetzij openlijk, en dus de invulling volledig aan zijn lezer overlaat, weet geen lezer waar het verhaal over gaat, en dan zijn er te veel mogelijkheden voor een ander verhaal - dat echter evenmin geschreven is als dit. In feite neemt de schrijver dan noch zichzelf noch de lezer serieus.
Mijn uitgangspunt is dat de schrijver alles moet weten over personages en plot. Maar dan ook alles. En dan pas kijken hoe de lezer zelf kan invullen.
Mee eens, dus. Uiteindelijk weet de lezer aan het eind van het verhaal alles - óók als het verhaal een open eind heeft waar de lezer over piekeren kan <- want dat is alleen het eind, niet het verhaal.

Lid sinds

15 jaar 2 maanden

Rol

  • Gewone gebruiker
2 augustus 2011 - 10:55
Ja, Thérèse, je voorbeelden geven weer waar ik dus mee worstelde in het proeflezen. Hte gebied van de zelfinvulling was zo groot dat het niet ten goede kwam aan het verhaal. Het probleem is inmiddels zo goed als opgelost. Voor mij een hele ervaring, en voor de auteur ook. In zeer positieve zin.