Show don't tell: Ze lacht.

Volgens mij is zin 1 geen voorbeeld van show, don't tell. Lachen is iets objectiefs, iets wat iedereen waar kan nemen. Show don't tell gaat over het uitleggen aan de lezer, een interpretatie geven van gedrag. Een beter voorbeeld is dan: 'Ze lacht veel, om haar onzekerheid te verbergen.'

Je zou zelfs kunnen zeggen dat 'ze lacht' een 'show' is van 'ze is blij'. En dan heb ik liever dat er gewoon staat dat iemand lacht, of grijnst of wat ook, dan dat ik over 'opkrullende mondhoeken' moet lezen. Maar goed, dat is mijn voorkeur.

Eva, zin 1 is een voorbeeld van 'tell'. Er wordt gewoon vertelt dat iemand lacht. Als je het zou 'showen', dan zou je het niet benoemen, dan zou je bijvoorbeeld zeggen: 'Haar mondhoeken krulden langzaam omhoog.' Aan de hand van acties/handelingen maak je dan duidelijk wat er aan de hand is. Ander voorbeeld: Tell: 'Hij is bloednerveus.' Show: 'Zijn ademhaling was oppervlakkig, zijn hart klopte als een bezetene en het zweet stond op zijn rug.' Ik snap je voorbeeld van interpretatie van gedrag niet, in 'show' gaat het niet om de reden waarom iemand iets doet. @Waus, hangt van de context af. Als al voor iedereen duidelijk is dat ze lacht, is het meestal onnodig het nog eens te benoemen. Maar 'show' is niet altijd de beste oplossing, soms loopt een stuk tekst lekkerder door gewoon 'tell' te gebruiken. Als ze lacht, lacht ze gewoon, dan hoef je niet altijd naar een ingewikkelde oplossing te zoeken. Vind ik dan, hè. Het één hoeft het ander niet uit te sluiten, tell heeft ook nog steeds gewoon zijn functie in verhalen.

Ik zou het ook niet té letterlijk nemen Waus. Er zijn nu eenmaal situaties waar ,'lachte ze. Beter overkomt dan een lange verhandeling over haar gezichtsuitdrukking. Zeker in stukken met veel actie kan het behoorlijk vertragen. Iemand die zit te mijmeren op een weiland zou ik wel uitvoeriger bespreken. Zelf probeer ik alle woorden die een mening aanduiden tegenwoordig op te zoeken en dan bepaal of het blijft of anders moet. Boos, vrolijk, aangeschoten, enz. Zo ook bij omschrijvende handelingen. Hij schoot uit zijn slof, hij baalde enorm. Ik denk dat die zaken nog belangrijker zijn dan bovengenoemde voorbeelden.

1. Ze lacht. 2. Een lach verspreidt zich op haar gezicht, rond en uit haar mond en in haar ogen.

Om onderscheid te maken, en te showen, not te tellen, moet je Een lach uit zin 2 vervangen door iets beeldends. Nu is het nog gewoon tellen dat je doet. Soms geeft een synoniem een duidelijker beeld. Hoe lachte ze: meesmuilde, grijnsde, grinnikte, schaterde, proestte ze? Klemde ze haar lippen opeen om te verbergen dat ze lachte? Wat ook van belang is, is de stijl waarin je je verhaal giet. In sommige verhalen volstaat Ze lachte. In andere kun je meer laten zien. Een voorbeeld. Je kent wel het verhaal van Abraham en Sara die lachten toen verteld werd dat ze een zoon zouden krijgen:

Toen wierp Abraham zich op zijn aangezicht, lachte en zei bij zichzelf: Zal dan aan een honderdjarige een kind geboren worden (...) Dus lachte Sara in zichzelf, denkende: Zal ik wellust hebben nadat ik vervallen ben (...)

Het is lachen in de tell-vorm, maar door wat eromheen beschreven wordt - ook puur tell - is het een veelzeggend lachen.

Mijn eerste reactie klopt natuurlijk niet. : ) (Tip van de dag: nooit reageren voordat je je eerste kopje koffie hebt gehad...) Show don't tell betekent letterlijk: 'laat het zien, vertel het niet.' Ik vind beide zinnen eigenlijk niet zulke sterke voorbeelden van dit principe. De essentie is dat je niet te veel uitlegt, maar 'krullende mondhoeken' versus 'lachen' is voor mij wat kunstmatig. EDIT. Therese hierboven zegt het precies goed. :)

Bij "ze lachte" kan ik me heel wat meer voorstellen dan bij de tweede zin. En is dat niet net de bedoeling van "show, don't tell"?

Heel verhelderend, jullie antwoorden :) ik zat ermee of 'ze lachte', als tell middenin een stuk show, wel kon. Ja dus :) @Thérèse, wat ben je scherp bij zin 2! :o

Hoop dat ik snap waar je heen wilt. Ik denk dat het minder met show en tell te maken heeft, en meer met aanduidingen in de dialoog. 'O, ik heb nog nooit zo'n pret gehad, wat is dat grappig,' lachte ze. Dat is dubbel op. Het is al duidelijk dat ze lacht. Maar zei ze slaat ook nergens op. In dat geval zou ik het zo doen: 'O, dat is om dubbel te liggen, wat is dat grappig!' Haar hele gezicht straalde van pret. 'Nee joh!' lachte ze. Hier is het niet duidelijk dat ze lacht, en moet je het toevoegen. En in een boek voor jongere kinderen vind ik het soms wel kunnen, omdat je het dan makkelijker kauwbaar maakt (ja, soms moet dat, eerst leren lezen en dan literair doen). Dat is zo grappig,' lachte ze.

Daar zeg je wat, Ceridwen, van die kinderen bedoel ik. Hele jonge kinderen hebben vaak een beperkte woordenschat en begrip, dan moet je idd wel heel duidelijk zijn. En soms heb je ook te maken met beperkingen (een uitgever die bijv. wil dat je boek voor 7-jarigen maximaal 9.000 woorden omvat), dan ga je ook niet uitweiden als schrijver. Of als er illustraties bijkomen, dan ga je niet vertellen hoe iemand helemaal over de grond rolt van het lachen, als het al heel mooi geshowed wordt in een tekening... Ik hoop dat je niet een boek voor hele jonge kinderen aan het schrijven bent, Waus! :)

De tweede zin vind ik een puzzel. Daarom levert deze geen inlevingsvermogen bij de lezer op, maar eerder irritatie (sorry). Ik zou deze zin in ieder geval inkorten en het verspreiden van de lach beperken tot ROND haar mond en ROND haar ogen: een lach kan zich volgens mij niet UIT haar mond verspreiden en ook niet IN haar ogen. Los van het show don't tell: de tweede zin klopt taalkundig niet, de voorzetsels zijn niet goed gekozen. En daarnaast is het allemaal wel erg dubbelop: als een lach zich over een gezicht verspreidt, lacht toch het hele gezicht, dus inclusief het deel rond de mond en de ogen? Kortom, wat mij betreft: Ze lacht (hardop/smalend/schaterend/als een boer met kiespijn/in haar vuistje). En als ze al heel vrolijk is: Nu lacht ze nog harder.

Zo'n zin kun je niet beoordelen zonder de rest van de tekst te zien. Is het logisch dat het lachen terloops wordt genoemd? Moet het extra benadrukt worden vanwege de plot? Is dit de introductie van een personage, wat hier meet uitleg mag hebben?

@Vokus, het was maar een heel snel (en naar wat de reacties zeggen, ook een slecht, haha) voorbeeldje, gelukkig geen zin uit mijn ms ;) @Schlimazlnik, het is logisch dat de emotie wordt genoemd, want het is het resultaat van die scène.

Ben het eens met Schlimazlnik: je kunt dit vb alleen in een context beoordelen. En over de algemene vraag: ik denk dat 'tell' soms ook prima kan zijn; uitsluitend 'show' hoeft ook weer niet. Ik denk dat het er ook erg van af hangt of je als lezer de scène, beeldend, voor je kan zien. Daar is 'show' m.i. vaak nuttig voor.

Een overweging om 'tell' te gebruiken: geef de lezer ruimte om zijn eigen voorstelling te maken. Met 'Ze lacht' krijg je het beeld m.i. soms beter over dan een 'beeldende' show, omdat je dan dingen invult voor een lezer die hij liever zelf invult (zodat je 'show' irritant zou kunnen overkomen). Zeg maar: het boek versus de film. Het boek is vaak beter ;-) Verder neig ik meer naar show, maar dan wel beknopter dan die lach die er eindeloos over doet om naar de oren te geraken.

@Schlimazlnik, het is logisch dat de emotie wordt genoemd, want het is het resultaat van die scène.

In dat geval zou ik voorstellen dat de show in de tekst ervoor zit, en het lachen slechts als het (overduidelijke) resultaat wordt genoemd. Ik weet niet wat eraan vooraf gaat, maar stel dat er een mop wordt verteld: als je daar genoeg dramantiek in stopt, hoef je de conclusie 'ze lachte' niet ook nog eens uitvoerig te vertellen. EDIT: als de mop goed genoeg is heeft de lezer al een brede grijns en hoef je geen moeit meer te doen om hem te tonen dat die lach er is. De lezer leest "ze lacht", denkt "ik ook", en gaat verder. Je hoeft geen moeite te doen om de lezer ervan te overtuigen dat ze lacht.

Hallo, ik loop zelf helemaal vast in Show dont tell. schrijven73@yahoo.com Kan iemand mij zeggen welk boek uit de schrijfbib (of een ander) ik het best kan kiezen?

Eigenlijk zou je het kunnen samenvatten in: laten zien waarom iemand lacht, en niet letterlijk voorzeggen dat iemand lacht.

Als iemand lacht, komen er zoveel spieren in beweging dat je die niet allemaal kunt opnoemen. Gewoon lacht, is wel duidelijk. Tenzij ze een scheve lacht heeft. Dan wordt het natuurlijk dat ze weer een scheve lach liet zien.

"Show don't tell" slaat niet alleen op enkele zinnen, maar ook op een geheel. Kun je uit het voorafgaande opmaken dat ze lacht? Hoe is de scene geschreven? Enz, enz... Je hebt met veel meer te maken, zoals een balans tussen beschrijving (show), dialoog en handeling. Je hebt te maken met het ritme van zinnen (afwisseling tussen kort en lang) en snelheidswijzigingen (samenvattingen of verdikkingen tegenover gedetailleerde beschrijvingen). Dat moet allemaal kloppen, en dat leer je niet door in enkele, losse zinnen naar een "schrijfregel" te kijken: zo'n zin, de woordkeus, moet passen binnen het geheel. Dat zijn dingen die je niet leert in boeken, of op een forum als dit. Daarvoor moet je veel langere teksten schrijven en die door anderen kritisch laten lezen. Wat ook helpt is de kunst afkijken en analyseren hoe anderen het hebben gedaan. Veel lezen dus.