Waarom geen want

Waarom moeten die woorden eruit? Ze zijn toch niet voor niets uitgevonden?

Ja hoor, de wonderen zijn de wereld nog niet uit: ik ben het helemaal eens met Tja.

' Hij zette zijn paraplu op, het regende' . Waarom is dat woord 'onkruid' ?

Omdat nu niet duidelijk is wat je bedoelt: welk voegwoord moet de lezer hier invullen? Want, omdat, doordat, opdat, dus, zodat, maar, doch, terwijl, en, enz.

Welke woorden kieper jij eruit? En waarom?

Ik heb ze er allemaal zo'n beetje uitgekieperd, en nu zie ik in dat dat stom was. Dus herschrijf ik de tekst en let er extra op dat de juiste voegwoorden worden gebruikt. Vaak blijkt bij mij dat het twee zinnen zijn die aanelkaar zijn gevoegd zonder dat er een reden voor is. Die splits ik dan. Of ik schrap de uitweiding.

Misschien had Richard ook wel dorst, dacht Mies, en nam een flesje voor hem mee, waar ze even schudde terwijl ze terug naar de lobby liep.

Ik snap je voorbeeld in dit kader niet helemaal. Ik zou in dit geval "en" ook niet als voegwoord gebruiken. Dus lijkt me logischer. En anders splits je de zin daar. ... dacht Mies. Ze nam een flesje... Die woorden worden signaalwoorden genoemd omdat ze de lezer helpen bij het signaleren van bepaalde samenhangen in de tekst.

Ik kom zelf heel vaak het woordje -dan- tegen. b.v. 'Heb jij daar dan geen last van?' of Dan ga je toch wat anders doen. Raar is dat, wanneer je er op gaat letten, juist dan etc.

En die bleken dus laatst in een onderzoek juist van het grootste belang voor moeilijk lezende leerlingen om de tekst te begrijpen. Al die korte zinnen, die zo geadviseerd werden voor die groep bleken onbegrijpelijk. De signaalwoorden leggen verbanden, die we als lezers nodig hebben.

Ik geloof niet dat er iets mis is met het gebruik van voeg- of signaalwoorden <- ze zijn wat cement is voor een bakstenen muur. Je moet ze alleen wel goed gebruiken. Vooral het woord maar dat tegenstellingen verbindt, wordt vaak gebruikt wanneer er in geen velden of wegen een tegenstelling te bekennen is. Ook het woordje dan (luca #3) wordt inderdaad te pas en te onpas ingevoegd, maar het is geen voeg- of signaalwoord; het is een tussenwerpsel, althans in je eerste voorbeeldzin. In de tweede voorbeeldzin is het, denk ik, een betrekkelijk voornaamwoord dat betrekking heeft / moet hebben op iets dat eraan voorafgaat: Als je geen zin hebt in aardappelen rooien, dan ga je toch iets anders doen. Ik zit te piekeren of dit klopt (het bovenstaande voorbeeld), maar ik zou niet weten wat voor soort woord dan anders kan zijn, in dit verband.

@ Marja: juist in kinderverhalen zijn ze nodig! Die maken het inderdaad leesbaarder. Maar, te veel van dat soort woorden achter elkaar maken het weer lastig. De woorden die ik er uit gooi: dan (niet altijd, maar ik probeer het te vermijden dat ik het gebruik) maar (zelfde, probeer ik te vermijden) Soms klinkt een zin wel beter als je het woord weglaat, soms niet.

Er zijn vele "clichéspoken" omtrent schrijven, van die kleine vervelende dingetjes die zich een weg in onze overtuiging graven. Dat je geen voegwoorden mag gebruiken is er daar een van. Het wordt minder mooi als je er een zin mee moet beginnen, maar zoals hierboven werd gezegd: het is net cement. Alleen "maar" is een woord dat in mijn ervaring te scheutig wordt gebruikt. Zo vind ik het ook jammer als mensen zeggen dat je herhalingen op korte termijn moet verwijderen, dat is alleen verstandig bij echt opvallende woorden.

Dan is (voor mij) in Thereses voorbeeld echt een spreektaal woordje. (Therese: is het hier geen bijwoord van tijd? ook niet echt.) In een dialoog zinvol, anders kan het weg.

Ik heb dus soms best wel vaak woorden in mijn tekst staan die ik er heel vaak eigenlijk nog altijd gewoon een soort van uit kan gooien. Ergo: Ik heb vaak woorden in mijn tekst staat die ik eruit kan gooien.

Je moet dan natuurlijk altijd kijken of een woord iets toevoegt, of dat het dus een stopwoordje is. Maar kun je in veel gevallen vervangen door echter, of slechts En wordt heel veel gebruikt om lange zinnen te maken waar dat niet noodzakelijk en dus niet gewenst is, en dat ziet natuurlijk iedereen wel in, je moet het niet te moeilijk maken en zeker niet voor bepaalde doelgroepen.

Ik heb vaak woorden in mijn tekst staat die ik eruit kan gooien.

Of heb je veel woorden in je tekst die eruit kunnen?

Dan is (voor mij) in Thereses voorbeeld echt een spreektaal woordje. (Therese: is het hier geen bijwoord van tijd? ook niet echt.) In een dialoog zinvol, anders kan het weg.

Het heeft alleen iets met tijd te maken in een zin als: Eerst ga ik aardappelen rooien, dan ga ik iets anders doen.

Ik zit nog even met het woordje maar. Ik realiseer me dat ik het ook wel regelmatig schrijf, maar dat komt omdat ik het ook vaak als bijwoord gebruik. Zoals: 't Is maar dat je het weet. Ik vind het vervelend dat het maar niet wil lukken. Ik wilde dat hij maar kwam. Als ik maar genoeg eet, word ik vanzelf dikker. Vond je me maar. Maar kan als voegwoord ook een verbazing, een afkeuring of een versterking uitdrukken. Maar wist je dat dan niet? Hij is zwak, maar wel heel zwak. Maar wie heb ik daar aan de lijn?

Al die maar-en in je voorbeeld kunnen weg, Tja (behalve in het laatste zinnetje: Vond je me maar), zelfs in:

Ik realiseer me dat ik het ook wel regelmatig schrijf, maar dat komt omdat ik het ook vaak als bijwoord gebruik.

Daarom zie ik ze eerder als stopwoordjes of onbewust woordgebruik dan als bijwoorden.

Als stopwoordje zou kunnen. Maar maar legt soms ook wel eens de nadruk ergens op en soms loopt het ook wat gesmeerder. Maar ik zal me inhouden. ;)

Ik schrap woorden als de zin even leesbaar is zonder. Daarvan staan er in mijn eerste versies vaak nogal wat, bijvoorbeeld het woord "er" schrap ik heel vaak. Een uitzondering is dialogen, dan gebruik ik soms bewust overbodige woorden omdat het personage nu eenmaal zo spreekt. Bij een verhaal in de eerste persoon kan dat ook voorkomen. In het voorbeeld van de paraplu zou ik zeker want of immers of een ander woord dat het verband tussen de twee deelzinnen uitdrukt, gebruiken. Of anders de volgorde omdraaien. Het regende. Hij deed zijn paraplu open. Dat is ook de volgorde waarin je het doet, dus dat draagt meestal wel mijn voorkeur weg. Het regende, dus deed hij zijn paraplu open. kan ook, maar dat hangt van de context af. Maar aangezien het logisch is dat het openen van de paraplu het gevolg is van het feit dat het regent, vind ik een voegwoord daar niet strict noodzakelijk.

@Thérèse, heeft 'dan' in jouw als-dan zin niet gewoon iets te maken met oorzaak-gevolg? Als dit, dan dat. Ik vermijd ineens en opeens en woorden als gigantisch en heel (in de zin van heel groot en heel klein). Dankzij voortschrijdend inzicht (met dank aan verschillende sollers) weet ik dat die woorden meestal helemaal niet nodig zijn.

Als je ineens en opeens verwijdert, zul je toch een synoniem moeten gebruiken. Als er plotseling een hond opduikt kun je niet schrijven: Er dook een hond op. Ja, het kan wel, maar het klinkt niet mooi.

Ik gebruik geen synoniemen, maar beschrijf gewoon dat er een hond de hoek om komt tippelen. Als het goed is blijkt het wel uit de context dat het ineens/opeens is :)

"opduiken" is sowieso toch al plots?

Terugkomend op Schli: ik heb juist een hekel aan het gebruik van echter en slechts. Zo plechtstatig. Dan heb ik liever maar, mist met mate gebruikt.

Oeps. Verdwaalde post.

@Thérèse, heeft 'dan' in jouw als-dan zin niet gewoon iets te maken met oorzaak-gevolg? Als dit, dan dat.

Eerst ga ik aardappelen rooien, dan ga ik iets anders doen laat een tijdsverloop zien. Wat jij bedoelt (oorzaak-gevolg) zou zinnen kunnen opleveren als: Als je niet snel aan de afwas gaat, dan ... doe ik het! Als je de dop van de fles draait, dan ... spuit de cola eruit.

Als je geen zin hebt in aardappelen rooien, dan ga je toch iets anders doen.

En wat als je schrijft: Als je geen zin hebt in aardappelen rooien, ga dan iets anders doen. Ik zou bv de combinatie 'dan' en 'toch' weghalen. Of zie ik het niet juist en verander ik de context hierdoor?

'Toch' is een beetje een vulwoord in dit geval ;) Hoewel... Het maakt het een beetje vraagachtig. Jouw 'ga dan iets anders doen' lijkt een beetje op een boze moeder die haar zeurende kinderen zat is ;) Maar het Als...dan (oorzaak-gevolg) princinpe blijft staan. Indien geen zin -> Iets anders. Ik word zelf erg gek van veel ge'maar'. Ook in mijn eigen schrijfsels. Wellicht ben ik daar iets erger in, doordat mijn broertje heel erg van de 'ja, maar' is en ik er een nog grotere hekel aan heb dan anders. In ieder geval kunnen heel veel 'maar'tjes die je ziet toch wel vervangen worden. Die signaalwoorden zijn overbodig of een synoniem is inderdaad beter op z'n plek. 'Maar' komt door dat ge'ja, maar' zo zeurderig op me over. En met een paar 'maar'tjes is een personage (of de verteller in het verhaal) nog geen zeur, als hij/zij echter veel 'maar't, vind ik van wel. :P

Als ik proeflees stoor ik mij ook vaak aan het gebruik van onnodige woorden: Want, dus, omdat, maar, enzovoort. Dit "ontkracht" in mijn ogen de zin. Natuurlijk is het soms ook wel nodig, (maar ik) zie het alleen liever zo min mogelijk. Edit: zeker bij een spannend stuk, bijvoorbeeld een moord, is het niet lekker om te lezen het haalt de spanning weg. Die spanning heb je juist nodig, (want) dat maakt het verhaal leuker. ...... Een zin uit mijn verhaal: Dit leest lekkerder Een ijzingwekkende kreet schalde over het dorpsplein. De vrouw lag ineengedoken op de grond, bevend van angst. Dan dit: Een ijzingwekkende kreet schalde over het dorpsplein want de vrouw lag ineengedoken op de grond, bevend van angst. Edit 2: aangepast na fout in woordvolgorde.

Die 'want' klopt niet, gezien het tweede stuk niet echt een logische verklaring is van het eerste ;) Je zou er eerder een 'waardoor' verwachten (maar dan moet de tweede zin wel omgegooid worden). Signaalwoorden zijn voor mij ook prima in spannende stukken, zolang ze maar goed geplaatst zijn. Een overbodig signaalwoord stoort me overal, evenals een ontbrekend. Of het nou een rustig of een heel spannend stuk is.

Het hangt ook van de context af. Hij zette zijn fiets tegen de muur en rende naar binnen want hij wilde gaan moment missen van het spannende gesprek! Of Hij ging uit eten want hij had honger. In de eerste zin vind ik dat want echt iets toevoegt, het hoort bij de zin en bij het tempo. In de tweede zin vind ik het niet fout maar kaal. Die want kan best vermeden worden, waardoor de zin mooier en voller wordt.

Signaalwoorden zijn voor mij ook prima in spannende stukken, zolang ze maar goed geplaatst zijn. Een overbodig signaalwoord stoort me overal, evenals een ontbrekend. Of het nou een rustig of een heel spannend stuk is.

Ja in spannende stukken mag het natuurlijk ook wel, als je bijv. zoiets schrijft: De dolk doorboorde zijn huid, maar bereikte zijn hart net niet. dan is het ook echt nodig en het maakt het volgens mij zelfs spannender. Echter moet het wel met matte gebruikt worden, alleen als het echt nodig is.

Een zin uit mijn verhaal: Dit leest lekkerder Een ijzingwekkende kreet schalde over het dorpsplein. De vrouw lag ineengedoken op de grond, bevend van angst. Dan dit: Een ijzingwekkende kreet schalde over het dorpsplein want de vrouw lag ineengedoken op de grond, bevend van angst. Edit 2: aangepast na fout in woordvolgorde.

Ze lezen allebei niet lekker, omdat je een perspectief probleem lijkt te hebben. Dat heeft echter niet met het voegwoord te maken, want twee zinnen die niet achter elkaar horen te staan, moet je niet verbinden. Ik zou er een nieuwe alinea van maken. Je hebt twee delen: - de kreet over het dorpsplein: wie hoort dat? wie uit die kreet? - de vrouw die op de grond ligt: wie ziet haar? - wat verbindt beide zinnen? Horen ze wel verbonden te zijn? Ik denk dat het wel aantoont hoe belangrijk het is besef te hebben van wat voegwoorden en signaalwoorden kunnen doen.