Kinderschrijvers en hun proces

En een gouden tip: stop altijd met schrijven als het lekker gaat. Dan kan je altijd verder de volgende keer. Als je stopt wanneer je vast zit, zit je bij de start terug vast, dat is nooit leuk werken.

Ik schrijf dan wel geen kinderboeken, maar ik denk dat bovenstaande vooral persoonlijk is, voor welk genre dan ook. Ik ben zelf een vrij snelle schrijver; zet in ongeveer twee maanden een boek op papier. Ik stop nooit als het lekker gaat met schrijven (tenzij het echt moet). Wel als ik vastzit. Dan ga ik bijvoorbeeld gewoon met mijn hond het bos in, het strand op, en als ik dan terugkom, ga ik verder. En bijna altijd heb ik dan weer nieuwe, frisse ideeën. Overigens weet ik niet hoe ik dat in de toekomst ga doen: mijn hond is inmiddels overleden. In ieder geval, wat ik dus wil zeggen: het schrijfproces is voor iedereen anders.

Ik moet je zeggen dat er voor mij weinig verschil is tussen een volwassene en een kind, zo zie ik dat ook bij het schrijven. Als ik voor kinderen schrijf, ga ik van mezelf / mijn eigen beleving uit, en ook als ik voor volwassenen schrijf - behalve als het om zakelijk werk gaat. Ik ga dus meestal van mezelf uit, misschien is dat beperkt, maar misschien ook juist niet, want in de rest van alles wat ik doe ga ik meestal van anderen uit. Ik redeneer niet zoals Dahl, in de richting van iets speciaals om een boek aantrekkelijk te maken. Dat is een vorm van trucage, effectbejag. Dat mag. Maar ik redeneer dat het moet komen van een personage zelf, zijn inhoud, beleving, zijn manier van in het leven staan, zijn communicatie, relaties, zijn avonturen en problemen. Is dat allemaal onder de maat, dan hoeft het niet in een boek.

Zijn personages moeten -zeker voor kinderen- iets speciaals hebben. 'Gewone' personages zijn gewoon niet interessant.

Dat is niet mijn uitgangspunt. In mijn boeken is tot dusverre een kind hoofdpersoon. Ik laat hem dat kind zijn, er zit meer dan genoeg in - zeer interessant. Laat het hem maar vertellen. De structuur breng ik aan; dat op zich is moeilijk genoeg.

En een gouden tip: stop altijd met schrijven als het lekker gaat. Dan kan je altijd verder de volgende keer.

Als het lekker gaat, wil niet zeggen dat het goed is geschreven. Wat in flow - of dronkenschap - gemaakt is, kan schots en scheef in elkaar zitten en taaie herziening nodig hebben. Maar als het lekker gaat, tik ik wel door, al wordt het drie uur in de nacht. Waar ik vooral op let bij auteurs is hun woordgebruik. (*) Dat vind ik vaak nog belangrijker dan het verhaal. Toon Tellegen vind ik prachtige woorden gebruiken, in heel mooie ritmiek, en in over te hevelen situaties, terwijl anderen soms met gemak of uit nonchalance drie keer hetzelfde woord gebruiken in twee alinea's. Zij hebben met hun verhaal waarschijnlijk een ander doel dan schoonheid of gelaagdheid. En ook dat kan, maar dan vind ik het een beetje kaal, en niksig. Het moet wel authentiek zijn <- dat kan overigens op vele manieren, maar dan wordt het een erg lange reactie, dus ik laat het even hier bij. (*) Ik bedoel nadrukkelijk geen mooischrijverij; sober maar effectief taalgebruik kan heel fraai zijn, en is moeilijk te behalen.

Oh misschien heb ik mijn onderwerp verkeerd gekozen, het hoéven uiteraard niet alleen kinderschrijvers te zijn. Maar ik vind het gewoon wel interessant en boeiend hoe zo'n boek uiteindelijk tot stand gekomen is. Van woordgebruik kan ik ook echt genieten. Er schiet mij nu een (nu toevallig ook weer een kinder)boek te binnen: "Het geheim van de keel van de nachtegaal" van P. Verhelst. Ik geniet echt van die tekst, een pareltje. En dan de prachtige illustraties erbij van C.Cneut, een echt pareltje. Lies

Die gouden tip doet me denken aan een tip die ik ken van het schrijven van zakelijke/studie teksten. Denk na en schrijf wanneer je stopt alvast een zin op van het stuk waar je morgen mee bezig gaat zodat je meteen verder kan en niet eerst weer een tijd naar het scherm zit te staren van wat nu. Dat lijkt me als je het op schrijven toepast ook toepasselijker dan stoppen als het nog lekker gaat. Wat als je dan nog een hele middag tijd had gehad om te schrijven en erover na te denken?

Maak notities in een boekje of op zo'n post-it blaadje en plak het waar je het zeker ziet. Leg je lievelingsboeken als voorbeeld en schrijfsfeer bij elkaar op tafel. Bekijk een catalogus. Ga op ideeën zitten broeden. Het drinken van minstens drie koppen koffie per dag schijnt goed te zijn voor je concentratie. Puur pepmiddel! En altijd positief blijven; leer incasseren en opnieuw beginnen.

Lies, Ik denk dat het schrijfproces niet veel anders is dan bij andere genres. Op dit moment ben ik bezig met mijn eerste boek, een kinderboek, en wat ik lastiger vind dan bij andere soort boeken is het vermogen om voldoende geloofwaardig over te komen; niet alleen in de handelingen maar ook in het taalgebruik, emoties etc. Een lezer zal zeer snel afhaken als de beschreven handeling/emoties/taal niet overeenkomen met wat zo'n leeftijdgenoot hoort te beleven. Regelmatig zit ik me ook af te vragen of ik een bepaalde passage meer of minder moet uitdiepen; een eeuwige strijd tussen meer karakter uitdiepen of meer focussen op het verhaal (handelingen) zelf. (Ik neig voor het tweede te kiezen in mijn boek). Ik ben er al vier maanden mee bezig en heb zeker nog enige maanden te gaan voordat ik de eerste versie dan af heb. Maar ja, dan komt de revisie fase en die zal ook zijn tijd nemen. Het is voor mij een leerproces waarin ik veel ervan zal opsteken. Er is geen haast... Ik heb van Roald Dahl de helft van zijn bundel kortverhalen gelezen en sommige zijn echte parels ofschoon zijn beginverhalen -tijdens de oorlog als piloot?- waren een beetje saai. Ik denk dat het een proces is die alle beginnende schrijvers meemaken.