haiku, tanka, senryu

Hier wordt het aardig uiteengezet: http://www.cedargallery.nl/nljapan_poezie.htm

Dus dit heet een tanka? (geen haiku geloof ik) Ik verzwik mijn tong over die japanse begrippen. :) ver weg van de zee waar minder winden waaien woont een bomenfee zij ziet de bomenkruinen en blaast dan bladertuinen

@Simon Corson, dank je voor de link, daar zijn uitleg en veel geschikte voorbeelden te vinden. @Wil V.: ik laat het beantwoorden van je vraag over aan de mensen hier die er verstand van hebben...

Ik kende eigenlijk alleen de haiku. Daar krijg ik een haast wiskundig gevoel bij. Zó moet het zijn - is het niet zo, dan klopt het niet. Terwijl de creatieve/dichterlijke vrijheid een van de grootste vrijheden van de mens zou zijn. Persen we het zelf toch weer in een stramien.

zelf had ik veel aan de wikipedia bovendien kreeg ik een mooi boek over de klassieke haiku waarin ook de geschiedenis staat en vele vormen Je kunt er jaren in studeren. @tantebetje ik ben niet tegengekomen dat het omkeerbaar moet zijn maar ik vind dat wel een mooie toevoeging De haiku is momenteel erg populair. Wordt ook veel als vorm gebruikt voor dagelijkse dingen. Als je bv googlet, of twittert op #haiku dan kom je ze in alle talen tegen. Zelf heb ik #haikunl toegevoegd (nederlands) @ Wil V., dit is zeker in de vorm een tanka! Als je het vaker doet merk je misschien net als ik dat op een bepaald moment de 5-7-5-en bijna vanzelf 'blijven hangen' ze zitten in zoveel woordcombinaties!

Ik kende eigenlijk alleen de haiku. Daar krijg ik een haast wiskundig gevoel bij. Zó moet het zijn - is het niet zo, dan klopt het niet. Terwijl de creatieve/dichterlijke vrijheid een van de grootste vrijheden van de mens zou zijn. Persen we het zelf toch weer in een stramien.

Voor mij is het de mogelijkheid / oefening om breedsprakigheid barokke taal en mooipraterij bewust na te laten. Een goede haiku heeft veel meer in zich dan de 17 lettergrepen dubbele bodems / betekenissen. Er zijn veel dichtvormen die je kan kiezen. Kiezen voor een stramien is niet verplicht. Structuur biedt een eigen vrijheid. Vrijheid van keuze sluit dichterlijke vrijheid niet uit.

Ik kende eigenlijk alleen de haiku. Daar krijg ik een haast wiskundig gevoel bij. Zó moet het zijn - is het niet zo, dan klopt het niet. Terwijl de creatieve/dichterlijke vrijheid een van de grootste vrijheden van de mens zou zijn. Persen we het zelf toch weer in een stramien.

Dat is nou echt Japans. Creatief en toch strakke regels. De bedoeling is natuurlijk je Haiku zo te maken dat je niet merkt dat je moeite hebt gedaan om in die vorm te passen.

Uit het boek Versvormen:

Respect voor iemand die in een Westerse taal een voorgeschreven aantal lettergrepen bijeenpeutert, zou misplaatst zijn.

Dat geeft ook aan dat een Haiku makkelijker zou zijn in het Japans omdat lettergrepen anders in elkaar zitten. Wellicht dat een 'karakter' een lettergreep is ongeacht hoe de uitspraak is.

Ik kende eigenlijk alleen de haiku. Daar krijg ik een haast wiskundig gevoel bij. Zó moet het zijn - is het niet zo, dan klopt het niet. Terwijl de creatieve/dichterlijke vrijheid een van de grootste vrijheden van de mens zou zijn. Persen we het zelf toch weer in een stramien.

Dat is nou echt Japans. Creatief en toch strakke regels. De bedoeling is natuurlijk je Haiku zo te maken dat je niet merkt dat je moeite hebt gedaan om in die vorm te passen.

Gek, toch. Ik vind het trouwens wel heel knap als mensen dit kunnen, als het bijna moeiteloos overkomt zoals je hier schrijft, maar het blijft een wonderlijk gegeven.

Drs.P is inderdaad niet enthousiast over haiku . En hij heeft natuurlijk een punt: Europese talen werken heel anders dan Japans. Als je het op z'n Europees zou willen doen, zou je bijvoorbeeld 5-7-5 woorden kunnen doen in plaats van 5-7-5 lettergrepen. Of 5-7-5 heffingen. Of 2-3-2 heffingen. Dat zou dan ook nog in een vast metrum kunnen. Ik wed dat Drs.P er dan meer waardering voor zou hebben. Maar zoals het nu gedaan wordt, heeft haiku het grote voordeel dat de vorm technisch niet moeilijk is. Je hoeft alleen maar lettergrepen te kunnen tellen. Op die manier krijg je toch een vormvast gedicht. In een grijs verleden - maar nee, ik was toen nog niet grijs, en nu hartstikke - nou ja, lang geleden dus, schreef ik haiku. Het waren mijn eerste vormvaste gedichten. Natuurobservaties: gure noordooster in een wit harig nestje paardenbloemknoppen Deze kan ook andersom gelezen worden: paardenbloemknoppen in een wit harig nestje gure noordooster Ik schrijf nog steeds natuurobservaties, maar nu in de vorm van sonnetten. Er staat er bijvoorbeeld eentje op mijn blog over een meerkoet en een fuut: http://betjesonnetje.wordpress.com/2010/03/26/son… Als haiku zou je daarvan kunnen maken: nest op het water meerkoet en fuut ruziën wie zal daar broeden? Ik geef de voorkeur aan het sonnet, maar misschien zijn er mensen die de haiku aantrekkelijker vinden. In ieder geval was de haiku een heel stuk sneller klaar.

Een goede haiku heeft een onderliggende of tweede betekenis. Haiku dienen dan ook twee maal gelezen te worden. Zoals in alle kunstvormen zijn er verschillende 'scholen' geweest en nog. Elke groep wilde de eigen identiteit leggen in de haiku, door je strak aan die regels te houden onderscheidde je je weer van de rest. Van Tooren heeft indertijd nogal wat vast willen leggen dat de dichters toch weer anders deden. Zij vereuropeesde de haiku en niet alle vertalingen bleken achteraf correct te zijn. Het zijn in het Japans geen lettergrepen, maar klankeenheden. Bovendien kennen wij geen specifieke seizoensklanken en 'kijken' we anders naar natuur. De europese haiku ontwikkelt zich volgens mij nog steeds en moet soms wat minder ernstig worden genomen. Een leuk boekje over Haiku is van Willy Vande Walle: haiku, van scherts tot experiment. De definitie voor haiku die mijn voorkeur heeft: 17 lettergrepen in drie regels, verdeeld in 5-7-5, waarin zo eenvoudig mogelijk de essentie van het waarnemen wordt weerggegeven. ( De waarneming van het langste bewustzijnsproces, door waarneming van zintuigen veroorzaakt is 17 gedachte-ogenblikken, elk korter dan een bliksemstraal.) Haiku is voor mij een vorm om een natuurmoment te beschrijven puur naar dat wat ik waarneem op dat moment, daar dan een gevoel te laten doorklinken zonder een mening te geven. Mooi is dan als je dat moment opnieuw beleeft bij het lezen en er dan dieper over door kunt denken, het verhaal af kunt maken. Voor meer dan een sfeerbeeld of gevoelsbeschrijvingen zijn andere poezievormen beter. Ik gebruik haiku ook voor oefening van mijn waarneming, zonder franje. Snelle natuurschetsen, het liefst met wat humor in de kering. Maar soms niet meer dan dat wat in 17 tellen voor me gebeurt. De goede blijken dan altijd in een keer neergezet in de juiste lettergrepen, zonder telling. Ik schrijf ze nog dagelijks, vanaf 1968, maar bewaar pas weer de beste van de laatste 15 jaar. Mijn onderschrift is een van mijn hele oude haiku. Die van gisteren: Hoog schreeuwt de buizerd zijn schaduw duikt in de jacht de stilte stijgt op Of van tweede paasdag(mischien nuttig om te weten, dat tempera gemaakt wordt met eidooier)bij een beschilderd ei. Haan, hen en kuikens in tempera gevangen op de eierschaal

Marja, dank voor je reactie. Je bent al veel dieper in de haiku gedoken dan ik (ik 'doe' het nu 3 maanden) en ik ben blij met de aanvulling en het delen van je eigen ervaring. Op de manier die jij beschrijft probeer ik het ook ,maar ik ben natuurlijk geen japanner en mijn haiku zullen dan ook beslist europees zijn! Voor mij is het ook en vooral een bewust opgelegde beperking om barok taalgebruik en woordenbrij te vermijden. Ik hoop ook door te groeien naar het maken van andere dichtvormen, verdiep me nu in het sonnet. prachtig zijn de haiku die je laat lezen. Hier is eentje van mij, uit februari: knoestig oude tak de boom blijft vruchtbaar zolang haar de aarde voedt

Als we dat maar in het oog houden: we zijn wie we zijn, werken met ons taalinstrument en in onze cultuur, immiteren moet m.i. niets zijn. Indertijd was onze groep bezig met juist die eigen vorm te vinden, zoals de haikumeesters (en de schilders)dat ook deden, ook hier waren en zijn verschillen tussen de 'scholen'. HKV gebruikt ook de indeling 3-5-3, die een andere groep dus helemaal fout vindt. De een vindt het prima om jouw conclusie te lezen: de boom blijft vruchtbaar, de andere groep vindt dat je het de lezer moet laten ontdekken. Ik zie jouw waarneming voor me en volg in gedachten de sapstroom van de wortels tot de kruin en de al begonnnen afsterving van die tak. Ik heb een aantal jaar geleden een tentoonstelling gemaakt in de bieb met fotohaiku: Natuurjaarboek. Haiku bij natuurfoto's door mijn man gemaakt. Dezelfde waarneming door twee mensen en vanuit twee disciplines, weer een heel ander gezichtspunt van hetzelfde 'plaatje.' Leuk ook om te oefenen, de foto is een waarneming door een ander en die jij dan weer vertaalt. Ook heb ik haiku gemaakt bij een Iconententoonstelling, boeiend om de essentie daarvan te vangen in drie regels. Ik zou het schrijven in sonnetvorm niet als doorgroeien willen zien, maar snap wat je bedoelt. Ik zie het als een andere vorm om beelden in taal te vangen. Soms is haik daar mooi voor anders eenh andere dichtvorm beter en soms kun je meer kwijt in een verhaal. Het heeft allemaal een eigen charme voor mij. Haikudichten met een klas kinderen is ook heel leuk. Kinderen zien en beleven vaak heel direct. De vertaling van die waarneming is dan heel puur en zegt toch veel. Alle overbodige woorden blijven weg. Soms is dat barokke juist heel leuk en nodig, dan kies ik dus niet voor de haiku.

Tantebetje, Marja, ik heb de haiku onlangs pas ontdekt. Er ging een wereld voor me open. Het is wel even puzzelen, maar dan heb je ook wat. :D Ik wil het iedereen, die van schrijven houdt, aanraden.

Ook als je niets anders kunt dan ligegn en denken, kun je een haiku maken en onthouden zonder noteren.

Ook als je niets anders kunt dan ligegn en denken, kun je een haiku maken en onthouden zonder noteren.

Dat kan, in bepaalde omstandigheden, zeker een voordeel zijn.

Ik vergat nog iets over de schrijfwijze van de haiku. De drie regels zijn ook europees, de Japanse haiku worden onder elkaar als een regel geschreven.

HKV gebruikt ook de indeling 3-5-3, die een andere groep dus helemaal fout vindt.

Vraag:wat is HKV? Jammer dat men elkaar weer moet verketteren, verschillende vormen kunnen mi naast elkaar bestaan en wanneer ze met liefde neergeschreven zijn gewaardeerd worden om wat ze zijn.... Ben ik naïef, of ga ik te graag mijn eigen gang?

De een vindt het prima om jouw conclusie te lezen: de boom blijft vruchtbaar, de andere groep vindt dat je het de lezer moet laten ontdekken. Ik zie jouw waarneming voor me en volg in gedachten de sapstroom van de wortels tot de kruin en de al begonnnen afsterving van die tak.

Mijn insteek was in feite: een troost voor de boom, zelfs in hoge ouderdom van alleen knoestigheid is er altijd een bron voor nieuw leven. Zoals jij het verwoordt is het heel dichterlijk.

Ik heb een aantal jaar geleden een tentoonstelling gemaakt in de bieb met fotohaiku: Natuurjaarboek. Haiku bij natuurfoto's door mijn man gemaakt.

Marja is daarvan nog ergens iets terug te zien? Tekst en beeld houdt mij ook heel erg bezig, de bedoeling is dat ik er een cursus over volg.

Ik zou het schrijven in sonnetvorm niet als doorgroeien willen zien

De groei zit 'm voor mij in het ontdekken van nieuwe mogelijkheden die bij mezelf opgraven en uitproberen of ik er iets mee kan. Misschien/waarschijnlijk kom ik genoeg dingen tegen die niet voor mij geschikt zijn en dat te ontdekken is ook groei.

Haikudichten met een klas kinderen is ook heel leuk

. dat lijkt me bijzonder en zou ik ook wel eens met kinderen willen proberen. Misschien over een tijdje...

Soms is dat barokke juist heel leuk en nodig

Begrijp me goed: ik *houd* wel van barokke taal. Maar mijn makke is, als ik zelf zo bezig ga, dat de details dan belangrijker worden dan grote lijnen en het nergens meer over gaat. Een tekst moet toch wel leesbaar zijn, niet saai worden. Vandaar mijn zelf opgelegde beperking . Het ouderwetse nuttige rode potlood zeg maar ;)

Ik vergat nog iets over de schrijfwijze van de haiku. De drie regels zijn ook europees, de Japanse haiku worden onder elkaar als een regel geschreven.

Ik heb dit winter een beeldschoon boekje op de kop getikt met japanse haiku, compleet met de bijhorende prenten en de nederlandse vertaling. Japanse tekst achterin. Op de afbeeldingen staan de haiku zoals oorspronkelijk, inderdaad onder elkaar. Jammer genoeg is mijn scanner kapot anders liet ik een pagina zien. 'Vuurvliegjes' Nishikawa Sukenobu's 'Ehon Chiyimogusa' een verzameling uit vele eeuwen haiku nier vind je meer informatie

Odicht: HKV is Haikoe Kring Vlaanderen. Die rivaliteit tussen scholen is er altijd geweest, was bij de Japanse meesters ook en zal in elke kunststroming wel blijven. Ik vind het leuk om de verschillen te zien, te bekijken wat het beste bij mij past. Voor mezelf hanteer ik bepaalde regels, maar accepteer die andere ook. Rode potloden strepen kleur in woordenbrij essentie van taal Over die fotohaiku. Ik heb ze ooit ook op een site gezet, maar die is er geloof ik niet meer. Zal eens zoeken, dan PB ik je de link. Ja, haiku en prent horen ook bij elkaar. Ook leuk om er bij te doen, Sumi-e.(Japans penseelschilderen)

haiku regels @Marja, de prenten in het boekje Vuurvliegjes zijn houtsnedes met ingesneden haiku. Ongelooflijk knap gemakt, heel subtiel. Ik wacht je eventuele bericht af. Dat rode potlood is mooi! Haiku Kring Nederland? Is die bekend bij iemand? Ik krijg de inruk dat ook daar strenge regels gehanteerd worden maar heb nog niet gevonden welke wel/niet. Verschillen herken ik niet, misschien als ik meer haiku ervaring heb. Voor mij is belangrijk als er een essentie in naar voren komt die mij raakt.

De site is er dus niet meer, moet je wachten tot ik een eigen website heb. Ik kan wel er wel een paar pb-en. Tip: ik gebruik foto en gecombineerde haiku ook voor persoonlijke verjaardagskaarten en nieuwjaarskaarten. Die houtsnedes zijn ook geweldig, zoveel aandacht voor zoiets kleins. HKN is de grootste en oudste Nederlandse Haiku-organisatie. Kijk of je je er thuis voelt. Ik heb lang geleden besloten dat ik niet gebonden wilde zijn aan een groepering/richting. Moet er weer eens een kijkje nemen of er nieuwe ontwikkelingen zijn.

Had ik laatst met veel pijn en moeite (maar met vreugde) een haiku in elkaar geknutteld, bleek dat ik de formule had omgedraaid: 7-5-7. :unibrow: Toch vind ik hem mooi. :p

Pluisebol, de aanhouder wint ;).

lente-haiku Ik vind het een leuk idee om hier af en toe een haiku te plaatsen, en dan zou ik graag reacties van jullie lezen. Afgelopen weekend kreeg ik wéér een mooi haiku-boek en het is toch wel een genre waarin in mij meer wil verdiepen. Daarom vind ik een klankbord fijn. Bij ons in de schrijverskring is eigenlijk niemand die er echt véél van weet en hier wel, merk ik. Vandaar dat ik het hier vraag. Als aftrap, de haiku van vanochtend broze witte wolk hangt luchtig half over straat geurt voor iedereen

iedereen ps dit geldt natuurlijk niet alleen voor mij. :rolleyes: Haiku van wie dan ook lees ik ook heel graag hier, het zou een uitwisseling kunnen zijn. :ontopic:

Had ik laatst met veel pijn en moeite (maar met vreugde) een haiku in elkaar geknutteld, bleek dat ik de formule had omgedraaid: 7-5-7. :unibrow: Toch vind ik hem mooi. :p

hier ben ik bv best nieuwsgierig naar!

@Odicht: op de een of andere manier zie ik bij je haiku een aswolk voor me, al is die niet wit... zal de actualiteit wel zijn ;) Mijn schrijfclub organiseerde toevallig een haiku-workshop, daar was ik gisteravond. Dat leverde natuurlijk van alles op - je kunt in een avond een boel van die dingen schrijven. Ik zal er hier wat plaatsen, in de loop van de dag of week. Maar ik merk toch dat het niet echt mijn genre is: ik heb de neiging om ze metrisch en rijmend te maken en dat is eigenlijk niet de bedoeling. Maar wel erg Europees. We schreven verschillende soorten, waaronder 'groene', want dat was de oorspronkelijke opzet. Hier is er zo eentje: mei in de weide het gras groeit voor honderden poepende koeien Zoals je ziet, heb ik rijm in iedere regel weten te smokkelen: ij/ij gr/gr oe/oe En het metrum: _vv_vv_vv_vv_vv_v Hierbij stelt ieder streepje een beklemtoonde lettergreep voor en ieder v-tje is een onbeklemtoonde lettergreep. Dat is dus een dactylus, een driedelig metrum, zeg maar, een walsje. Drs. P kan weer tevreden over me zijn ;).

Had ik laatst met veel pijn en moeite (maar met vreugde) een haiku in elkaar geknutteld, bleek dat ik de formule had omgedraaid: 7-5-7. :unibrow: Toch vind ik hem mooi. :p

hier ben ik bv best nieuwsgierig naar!

Komt ie, odicht: goud, groen, geel en violet de lente heeft haar eigen kleurenboogstralen _________________

@tantebetje je haiku vind ik heel beeldend en inderdaad groen. Is het erg als in een haiku binnenrijm voorkomt? En metrum vind ik persoonlijk niet storend. Zelf 'tel' ik niet, maar probeer altijd wel een lekker lopend ritme te pakken. Anders raakt een haiku me niet, blijft ook niet hangen. Wat rijm betreft: eindrijm vermijd ik, maar binnenrijm vind ik speels. Geen idee of dat 'officieel' zo hoort of mag. Maar binnen mijn regels wel ;) @pluisebol wat een kleurrijk gedichtje, echt lente. In de verschillende haiku-bundels die ik nu heb komen ook diverse regellengtes voor, dat heeft denk ik te maken met de vertaling. Maar bij het lezen vind ik het niet storend. Wat de aswolk betreft: ik ben alleen blij dat mijn kind weer heel thuis is (eerste vlucht vanuit LA), verder heeft deze haiku er niets mee van doen. Misschien dat ik door de opluchting de schoonheid van de krentenboom beter opmerkte? :D