Literatuur is niet per se makkelijk, maar mooi

Ha, Pluis! Sinds gisteren heb ik zijn boek in huis en ik heb er toch wat interessante dingen uit opgepikt. Dit stuk, commentaar zoals "het leest als een trein" is voorbehouden voor lectuur vindt hij. Voor schrijfster à la Saskia Noort, Heleen van Royen. Volgens mij heeft hij het niet zo op schrijfsters an sich. :unibrow: De discussie wat is literatuur hebben wij hier ook al gehouden en daar kom je niet uit. Er is geen checklist, geen meetlat om te definiëren wat literatuur is en wat niet. (Voor mij; als ik er niet doorheen kom, is het literatuur.) Op het einde van het boek toch weer medelijden met Sebes gekregen. Hij herhaalt een paar keer dat als je een manuscript naar hem stuurt, je geduld moet hebben. Kom NOOIT langs, staat er. Hoe zat dat ook alweer met dat spreekwoord? Iets met hoge bomen en wind.

Als ik dat stukje van Sebes lees, moet ik denken aan mijn literatuurlijst voor Nederlands op school. Ik hield toen ook al heel veel van lezen, maar de meeste Literatuur vond ik erg saai. :( En dan vooral de moderne Literatuur (met een hoofdletter!). Ik kan me herinneren dat ik op school echt op zoek ging naar boeken die Literair maar wel mooi waren. Ik ben dus dol op Couperus en heb gesmuld van de Camera Obscura. Waarom die tegenstelling zo benadrukken? Waarom steeds zo neerbuigend over boeken die mensen graag lezen?? Ik vind het zo elitair. Natuurlijk is het prachtig als er verwarrende, prachtig geschreven literaire kunstwerken gewrocht worden. Die moeten ook geschreven en gelezen worden. Maar dat doet toch niets af aan het werk van schrijvers die een anders soort boeken schrijven? En van de mensen die dat graag lezen? In een vorig stukje riep hij iets over Engelstalige literatuur. Wel, beste Paul: Engelse en Amerikaanse schrijvers kunnen dus wel literaire hoogstandjes maken die ook nog eens heel lekker lezen. Neem Anita Byatt's boek Possession. Smullen, maar wel literair en nog wel geschreven door een Professor in de literatuur ook. Ik vind zijn benadering heel 'Nederlands' en dat is niet echt een compliment. Oeps, een ms insturen kan ik nu wel vergeten vrees ik! :unibrow:

Ja Jeanne, dit deel van het forum is voor iedereen toegankelijk. :o

Paul heeft de laatste Grunberg en McEwan in één adem uitgelezen. In een adem = als een trein, dus Grunberg en McEwan zijn geen literatuur? Dat zegt hij toch? Of liever niet, maar het mag wel?

Als het om mooie citaten gaat kom ik vaak eerder terecht bij een "literair" schrijver dan bij een schrijver die dat niet is. Zijn er meer forummers die dat hebben?

Ach, die Sebes, ik vind het maar een arrogant mannetje. Het is beter wanneer het niet als een trein leest. Welke idioot stelt nu zoiets? Laat dat maar aan de "Noorts" van nu... Ja ja, maar ondertussen wel de zakken vullen over de ruggen van andere niet-literair kunstenaars. Alsof Kluun zo'n begenadigd en hoogstaand schrijver is... Nee, het is de beste man flink naar de bol gestegen. Eigenlijk is het de Henk-Jan Smit van de schrijfwereld, net zo zelfingenomen!

Ik ben het er nog steeds niet mee eens dat literatuur ontoegankelijk is, saai, moeilijk, of niet om door te komen. Ik blijf zeggen dat literatuur juist goed leest. Het is een kunst om een onbekende lezer mee te nemen in een door jou geschapen (gedachte)wereld. Dan hoeft het helemaal nergens over te gaan (in de zin van een spannend avontuur, bv) - maar dat mag wel. Literatuur geeft je een levenskameraad - óf vijand! - erbij. Ook al is hij van papier. Je gaat met zo'n persoon leven. Je denkt: maar hoe zou X dat nu vinden? Wat zou hij /zij zeggen? Doen? Of: hoe vond hij / zij dit of dat? Wat zei hij toen ook weer? Hoe ging hij hier-of-daar mee om? Hoe keek hij naar het leven? Hoe zag zijn eigen leven eruit? Wat was nu ook weer héél belangrijk voor hem, en wat ook weer niet? En je opent het boek nog eens. Dan is het literatuur. Daarom zijn sprookjes literatuur, de profeten, en de poëten. Het mag lezen als een trein, maar het hoeft niet. Het mag ook smullen als een héle grote zak drop zijn. Of één bonbon. Of dweilen met de kraan open - van ergernis, aandoening, verlangen, herkenning. Of gewoon heel lekker heel lang bij hem zijn, bij die persoon van papier. Slot van mijn betoog: literatuur is niet elitair. Dat wou ik toch nog even heel erg benadrukken, terwijl ik tegelijkertijd niet bedoel dat alles wat niet-elitair is, maar plat, vulgair en eenduidig, dus literatuur zou zijn. Die dingen moet je niet omdraaien. :!: Ik ga er een blog over schrijven (is al bijna klaar ... :) )

Literatuur zou niet elitair moeten zijn. Er wordt alleen vaak zo elitair over gedaan.

Ik snapte overigens de "tipwaarde" van vandaag ook niet. Moet je als beginnend schrijver dus wel mooi gaan schrijven, maar het mag ook stroef lopen? Volgens mij zit het verschil tussen literatuur en lectuur 'm toch vooral in de inhoud: over literatuur denk je nog even na nadat je hebt uitgelezen: over het thema, waarom iemand iets deed, etc.

Ik volg meer de lijn van MarieJeanne. Literatuur hoeft absoluut niet elitair te zijn. Volgens mij is in Nederland dat hele Literaire denken met de grote L over de kop geslagen. Er zijn allerlei mannetjes zo hard bezig literair te zijn, dat ze zichzelf niet meer begrijpen, dat ze oogkleppen op hebben gezet, dat ze rondjes draaien, zichzelf in onmogelijke knopen werkend. En maar zeggen: ik ben zo ontzettend literair, dit is literair, dat is niet literair. Oh god, als die-en-die me maar literair vindt. Kan ik wel zeggen dat die-en-die niet-literair is, als hij het eigenlijk wel is? *snort* Geef mij maar schrijvers als Bukowski, Hemmingway en Vonnegut. Dat waren nog eens helden, Volgens mij zouden die het woord literatuur niet snel gebruiken, maar het waren mannen met een grotere L dan die mannetjes in Nederland ooit zullen hebben. :)

Wie bedoel je dan, DaanK?

Literatuur is in mijn ogen gewoon wat een bepaalde groep deskundigen afspreekt wat literatuur is. En omdat deskundigen ook maar mensen zijn, veranderen ze weleens van mening en is dus ook de opvatting wat literatuur is aan verandering onderhevig.

Niet een specifiek iemand,maar de mensen die ik tot nu toe in het Nederlandse literaire circus ben tegengekomen. Ze hebben allemaal een bepaalde air, een bepaalde hautaine manier van spreken. En dat terwijl de Nederlandse literatuur in de wereld echt geen ene fuck voorstelt. Ga maar eens in een serieuze Franse bibliotheek op zoek naar een Nederlands literair boek. Veel succes. Je zult er vinden: Duits, Spaans, Portugees, Engels, Russisch, Amerikaans, en Italiaans. Kasten vol. Maar Nederlands? Niets. Dus dat hele hautaine gedoe staat me ontzettend tegen en ik denk ook dat het ongezond is. In Belgie hebben ze dit een stuk minder. Daar wordt op een veel gezondere manier tegen literatuur aan gekeken. Het is er allemaal niet zo elitair. Het is er wat gewoner. Maar ja, misschien is dat alleen mijn gevoel hoor. Waarschijnlijk wordt het ook ingegeven door het feit dat ze in Belgie mijn verhalen meer waarderen, Het zelfde verhaal dat in Nederland door elk tijdschrift bot en zonder enig commentaar geweigerd wordt, wordt in Belgie door de grootste tijdschriften geaccepteerd (soms door meerdere tegelijk). Ik krijg daardoor het gevoel dat er iets mis is in Nederland. Ik weet niet of anderen daar ervaring mee hebben. En nogmaals: het is alleen een gevoel.

Ik vind het juist een compliment als mensen zeggen dat mijn boek lekker leest. Want het is toch geen makkelijk onderwerp en zeker niet voor mensen die het niet zelf hebben meegemaakt. Raar mannetje, die Sebes.

Ik vind het juist een compliment als mensen zeggen dat mijn boek lekker leest. Want het is toch geen makkelijk onderwerp en zeker niet voor mensen die het niet zelf hebben meegemaakt. Raar mannetje, die Sebes.

Ha Micha, dan zijn we het helemaal eens.

Maar wat DaanK zegt, vind ik toch ook hout snijden. Wordt schrijven in België dan zo veel meer gewaardeerd? De Belgen winnen zo goed als altijd het Nationaal Dictee; ze hebben enkele mooie literatuur-tvprogramma's; en ik heb gehoord dat uitgeverijen op basisscholen schrijftalent 'scouten'. Werk van velen van ons / jullie wordt toch uitgegeven via België, en komt via een omweg in Nederland terecht? Toch wel iets om over na te denken.

MJ, daar mag je Calvijn de schuld van geven. Kunst en hard werken (dus lezen en ploeteren, niet schrijven en ploeteren) gaan niet samen, dus kunst is van oudsher voor de elite die toch al niet hoeft te werken. Ik denk dat die gedachte is blijven hangen in onze genen.

Ah ... dat maakt het transparant.

Ik denk dat je daar wel zeker van mag zijn, Micha. Misschien dat daar ook de idealisering van het schrijverschap uit voortkomt: dat je lekker niks kan doen.

Dan zijn we hier op SO, met al dat harde schrijverswerk, toch maar lekker elitair bezig :D

Ze hebben allemaal een bepaalde air, een bepaalde hautaine manier van spreken. En dat terwijl de Nederlandse literatuur in de wereld echt geen ene fuck voorstelt. Ga maar eens in een serieuze Franse bibliotheek op zoek naar een Nederlands literair boek. Veel succes. Je zult er vinden: Duits, Spaans, Portugees, Engels, Russisch, Amerikaans, en Italiaans. Kasten vol. Maar Nederlands? Niets. Dus dat hele hautaine gedoe staat me ontzettend tegen en ik denk ook dat het ongezond is.

Hier mijn ervaring omdat ik zelf niet in Nederland ben geboren. De enige Nederlandse schrijver waar ik in mijn land ooit van gehoord heb is Erasmus geweest; dit in tegenstelling tot tientallen schilders bijv. Dus ik vraag me ook af waar die elitaire air van Nederlandse schrijvers vandaan komt. Wil je hier een schrijver van betekenis zijn dan moet je een soort zelfingenomenheid bezitten, zo komt het tenminste op mij over. En wat te denken van al die discussies over literatuur die collega schrijvers onder elkaar uitvechten in de columns van de veel- en iets minder geprezen dagbladen? Om maar te zwijgen over het boekenbal, deze heeft iets weg van Hollywood Oscars. The judge sues you, the judge judges you... (het is een spreekwoord uit mijn land, hoop dat die duidelijk is:-) Het is een wereldje vol ego's. Ik lees erg veel, maar moet bekennen dat ik de hedendaagse Nederlandse literatuur links laat liggen. Heb het wel geprobeerd, maar het komt op mij zo plastisch over dat ik mijn genoot gewoon elders zoek. Er is iets waar ik me erg aan stoor, kan het nog niet goed onder woorden brengen. Nu zal ik misschien zelf als arrogant overkomen, hoop dat jullie zullen begrijpen dat dit niet mijn bedoeling is. Nog een reactie op het commentaar van 'als ik er niet doorheen kom, is het literatuur'. Hier ben ik het absoluut niet mee eens. Deze definitie houdt in dat onduidelijk en gecompliceerd schrijven gelijk tot literatuur behoort. Men kan in dat geval ook veel onzin uitkramen als het allemaal maar pretentieus genoeg is. Zulke boeken zijn in mijn ogen juist geen literatuur, maar een poging om zo gewichtig en intelligent mogelijk over te komen. Voor mij is literatuur een zin lezen en er zo blij van worden dat ik zou willen dat ik deze zelf heb verzonnen. De mooiste stukjes literatuur die ik gelezen heb waren de meest eenvoudige, eenvoudig in hun woordkeus wel te verstaan, doordrongen van een diepe inzicht en oog voor details. P.S. Couperus kan me wel blij maken.

Pjew, ik dacht dat ik de enige was die een beetje gefrustreerd was over dat Nederlandse gekakel. Dat valt dus al weer mee. He Maja. Ik ben het er helemaal mee eens! Vooral dit: "Men kan in dat geval ook veel onzin uitkramen als het allemaal maar pretentieus genoeg is. " Ik denk dat dat heel vaak gebeurt. Als je het maar ingewikkeld en onbegrijpbaar genoeg maakt, durft niemand er meer van te zeggen dat het geen literatuur is (de truc die James Joyce ook toepaste, hij gaf dit zelf toe). Voor mij is een literatuur echter geen puzzeltje. Als ik puzzels zou willen oplossen, kocht ik wel een Denksport. Literatuur heeft met schoonheid te maken, met gevoel. Niet met pretenties en ambities. Overigens, nog iets wat exemplarisch is voor de Nederlandse "Literatuur". In Frankrijk zeiden de kritieken over Nederlands Grootste Schrijver, toen daar zijn Magnum Opus uitgegeven werd, dat zijn stijl zo plat is als het land waar hij vandaan komt. Dat lijkt me meer dan zeggend genoeg.

Nog een reactie op het commentaar van 'als ik er niet doorheen kom, is het literatuur'. Hier ben ik het absoluut niet mee eens. Deze definitie houdt in dat onduidelijk en gecompliceerd schrijven gelijk tot literatuur behoort. Men kan in dat geval ook veel onzin uitkramen als het allemaal maar pretentieus genoeg is. Zulke boeken zijn in mijn ogen juist geen literatuur, maar een poging om zo gewichtig en intelligent mogelijk over te komen. Voor mij is literatuur een zin lezen en er zo blij van worden dat ik zou willen dat ik deze zelf heb verzonnen. De mooiste stukjes literatuur die ik gelezen heb waren de meest eenvoudige, eenvoudig in hun woordkeus wel te verstaan, doordrongen van een diepe inzicht en oog voor details.

Esther Verhoef (Close-up) schreef ook zinnen waar ik jaloers op werd. Maar volgens Paul Sebes behoort EV niet tot de literatuur. Ik vind dat er niets mis is met lectuur, maar het is schijnbaar enorm belangrijk om daar je neus voor op te halen.

Ik ben het volmondig eens met Maja en DaanK (net een broodje kaas in mijn mond gepropt). Dat pretentieuze gekwek van een stel pseudo-intellectuelen hangt mij al heel lang de keel uit (niet het broodje kaas, dat zit er nog steeds in). En het is ook net zo duidelijk dat de zogenaamde hoogstaande Nederlandse literatuur geen moer voorstelt in de wereld. Misschien omdat het steeds weer over dezelfde onderwerpen gaat (tweede wereldoorlog, sex etc.) maar meer nog denk ik dat buitenlanders goed door hebben dat dat hoogdravende geblaat en gemekker eigenlijk nergens over gaat. Zo, ik heb gezegd. Amen.

Eigenlijk denk ik dat de Nederlandse literatuur slachtoffer is van haar eigen uitgangspunten. In Nederland is het heel belangrijk om als literair auteur sociaal geëngageerd te zijn. Heel veel schrijvers worstelen hier ook mee. Dit is op zich een loffelijk streven, maar ook heel erg beperkend. Het maakt je namelijk ook afhankelijk van de tijdsgeest en de waan van de dag. In tijden als dit wanneer er geen grote dramatische dingen gebeuren die het publiek bezig houden, ben je dus beperkt tot hetgeen wat het publiek wel bezig houdt. Sex dus. Daarnaast weerspiegeld de literatuur de tijdsgeest van vandaag juist door vluchtig te zijn. Dat is allemaal heel knap, en daar is ook niet echt iets mis mee. Behalve dan dat het niet interessant is. Althans, nu is het niet interessant. Wie weet hoe ze hier over twintig jaar op terug kijken. Als de literatuur van vandaag de nostalgie van morgen zo treffend weet te verwoorden.

In Frankrijk zeiden de kritieken over Nederlands Grootste Schrijver, toen daar zijn Magnum Opus uitgegeven werd, dat zijn stijl zo plat is als het land waar hij vandaan komt. Dat lijkt me meer dan zeggend genoeg.

Volgens mij is er niets mis met een plat landschap. Dat kan magistraal mooi zijn, het geeft blinkende vergezichten, en het licht valt, nee spettert, uiteen over de frisgroene weilanden met een schittering die je nergens anders ter wereld vindt. Ook komt een regenboog nergens zo volkomen tot zijn recht als boven een authentieke, Friese wei. Wel weer typisch Nederlands om het een regenboog te noemen. Het is een lichtboog.

Uit dit topic blijkt maar weer dat we eindeloos over lectuur en literatuur kunnen blijven praten.

In de Volkskrant kwam ook een reactie op de stukken van Sebes. Namelijk in het artikel van Maarten en Frank Meester (21 febr.) Ik kreeg gisteren de artikelen van Sebes en bovenstaand artikel van iemand tijdens de cursus van Netty (schrijven voor kinderen). Daar zijn ze dus ook al in de ban van...

Ook komt een regenboog nergens zo volkomen tot zijn recht als boven een authentieke, Friese wei. Dat is toch een mening? Wie weet vindt iemand anders weer dat ie het beste staat boven de zee, de groenbegroeide bergen ofzo. Pluis, heerlijk he? :)

Ja Waus, en dat alles door Paul!