Reken af met het is-er-al-syndroom

Als ik een boekvoorstel lees denk ik vaak, wacht eens even, dat is er al. Dat heb ik al ergens gelezen, gezien of gehoord. Het is-er-al-syndroom is natuurlijk een nuttige vorm van beroepsdeformatie voor een uitgever, want het is beter om zo veel mogelijk originele boeken uit te geven. Een praktisch handboek over verandermanagement? Is er al. Verkopen voor beginners? Is er al. Maar ja, als je te kritisch bent verschijnt er nooit meer wat; zo veel originele onderwerpen zijn er nu eenmaal niet te bedenken.

Ook als ik schrijf heb ik er last van, en ik weet dat auteurs van romans en non-fictieboeken zichzelf ook laten afremmen door het is-er-al-syndroom. Je opent een paragraaf met een typische zin en je denkt: mmm, dat is een beetje saai, dat heb ik al zo vaak gedaan. Of je bedenkt een hoofdpersoon en beseft: zij lijkt sprekend op de hoofdpersoon van het boek dat ik zojuist heb gelezen. De structuur van je boek, de plot, de stijl: soms voelt alles tweedehands.

Maak jezelf niet gek

Naarmate je meer ervaring krijgt (en meer hebt geschreven en gelezen) wordt het syndroom sterker. En wordt het ook steeds belangrijker om ertegen te vechten. Maak jezelf niet gek. Het feit dat met Romeo en Julia al een briljante en succesvolle tragedie is geschreven, hoeft niet te betekenen dat jij geen romantische liefde meer kunt beschrijven. Het feit dat er al ontelbare dieetboeken bestaan, wil niet zeggen dat er geen ruimte is voor nog een dieetboek.

Geef jezelf lucht door te bedenken dat bepaalde thema’s, stijlen of karakters zo vaak gebruikt zijn, betekent gewoon dat ze populair zijn. Waarom zou je daar niet op inspelen door dezelfde succesformule te gebruiken.

Verkooptrainers gebruiken een oud grapje om dit verschil in perspectief duidelijk te maken. Een verkoper reist naar Afrika en ziet dat niemand er schoenen draagt. Hij komt thuis en meldt zijn baas teleurgesteld dat er geen markt is voor schoenen. Een andere verkoper reist naar Afrika en ziet dat niemand er schoenen draagt. Hij komt thuis en meldt zijn baas enthousiast dat er een enorme markt is voor schoenen.

Toiletpapier

Er is nog een reden waarom het geen ramp is om niet altijd origineel te zijn. Het feit dat jij het schrijft maakt je boek al origineel. Jij bent uniek dankzij jouw kennis en ervaringen. Ook het feit dat je het dit jaar schrijft maakt je boek origineel. Jij kijkt anders tegen onderwerpen aan dan je voorganger vijftien jaar geleden.

Probeer origineel te zijn, maar laat je creativiteit en productiviteit niet onnodig blokkeren door het is-er-al-syndroom. Wil je een succesvolle ondernemer worden? Ga toiletpapier produceren, begin een snackbar of bouw websites – daar is altijd behoefte aan. Wil je een succesvolle schrijver worden? Schrijf dan over de dingen die iedereen bezighoudt en schiet niet in de stress als iemand anders dat ook al een keer heeft gedaan. 

Geerhard Bolte is uitgever van Uitgeverij Haystack, gespecialiseerd in originele en toegankelijke managementboeken. Daarnaast is hij uitgever van selfpublishinguitgeverij Dialoog. Geerhard schrijft regelmatig over het schrijven van (management)boeken. Heb je een vraag of een voorstel voor een boek? Stuur hem eenmail of maak contact via LinkedIn.