Mijn cirkeltheorie

Iedereen die een boek heeft geschreven, denkt dat zijn of haar boek goed is. Heel goed. Bestseller kwaliteit. Stel dat het zo is: je hebt een goed boek geschreven, echt een heel goed boek: Hoe breng je het dan aan de man? Hoe ziet Nederland jouw meesterwerk?

Ik denk dat het met cirkels gaat. Iedere auteur heeft zijn eigen beginpunt (het maakt nogal wat uit of je een bekende voetballer bent die een boek schrijft of Jantje van driehoog-achter) en iedereen heeft een eindpunt (hangt af van diverse factoren zoals kwaliteit en aantrekkelijkheid voor de markt – een zwaar literair werk verkoopt doorgaans minder dan een smeuïg boek). Ieder boek legt zijn eigen weg af. Niet ieder boek drijft door alle cirkels of legt de weg in hetzelfde tempo af.

Hoe werkt het volgens mijn persoontje? Je lanceert een boek en gooit het op de markt alsof je steen in het water gooit. Er ontstaan cirkels. Soms veel, soms weinig. De ene steen komt verder dan de andere. Enfin, je ziet het voor je.

Mijn cirkeltheorie

Cirkel 1: de inner circle. Je schrijft je boek en mensen om je heen weten daarvan. Na vier jaar heb ik een kring van mensen om mij heen die het leuk vinden om mijn boek te lezen. Deze inner-cirkel heeft iedereen wel: de buurtjes, je moeder en je vrienden die er niet onderuit komen om je boek te kopen.

Het is zaak dat die van die 5 sterren zwijmel recensies schrijven voor de debutant: als je moeder niet in je gelooft, wie dan wel? Professionele schrijvers slaan deze fase doorgaans over maar het is gewoon leuk als je in de eerste week na je boeklancering een paar leuke recensies hebt. Critici kijken vaak neer op dergelijke recensies maar volgens mij is dat onterecht. Alleen moet de schrijver goed beseffen dat dit slijmen is: ze vinden jou aardig en niet per se je boek of zijn blind voor de kwaliteit (denk aan Idols waarbij iemand heel vals zingt en de moeder staat met tranen in de ogen van trots). Als je boek hier stopt te cirkelen heb je 1 (je moeder) – 200 boeken verkocht.

Cirkel 2: er ontstaat een olievlek. Dit is de aandacht van de lezer die je via Facebook of social media kent. Deze kring van mensen is al wat groter. Deze cirkel wordt gevoed door de kleine recensenten, de bloggers, de vloggers, de websitehouders. Deze vaak positieve recensies volgen in de eerste maand na het uitkomen van je boek. Als ze positief zijn en je bent zelf actief aanwezig, dan blijft deze cirkel zich verspreiden als een olievlek. Als je dit goed doet zit je aan de 200-500 boeken. Hier zitten ook veel mensen die je berichten delen en erover praten zonder je boek daadwerkelijk te kopen. Zij zetten je boek op een denkbeeldig 'ga ik lezen lijstje'. Die kopen pas als het boek veel positieve recensies heeft. Dus volgens mij is het wel degelijk belangrijk dat de mensen uit stap 1 en 2 zich laten horen. Ik weet dat sommige auteurs hier zo heilig in geloven dat ze de recensies zelf schrijven, maar dat helpt niet: de deining van de golven moet via verschillende kanalen tot de lezer komen en niet door een constant gedeelde tweet/ Facebook post van de auteur zelf. Pas als een lezer 5 maal vanuit een onafhankelijk kanaal heeft gehoord dat een product goed is, gelooft hij het en staat het product in zijn hoofd.

Een goed artikel over het belang van bloggers verscheen enige tijd geleden op Hebban.  

Cirkel 3: zijn de officiële recensies en waarderingen van de kleine pers. Dus Hebban, Cleeft, lokale kranten, grotere websites, Biblion. Daar kun je zelf niet altijd invloed op uitoefenen maar als deze  recensies positief zijn, kun je de olievlek wel verder uitbreiden. Dat gaat niet vanzelf. Bij iedere stap heeft de golf een duwtje nodig: van jou, van je uitgever of van je lezers.

Er zijn veel wedstrijden en prijzen waar boeken voor aangedragen kunnen worden. Als je boek goed is en je boek wordt goed gedragen in cirkel 1 en 2 en de officiële recensies gaan goed dan heb je in de eerste maanden na lancering ongeveer 1.000 boeken verkocht.

Natuurlijk is dit geen wet van Meden en Perzen. Sommige mensen hebben een hele grote familie of door hun werk een groter bereik. Dit is een theorie die ontstaan is door observatie van de beginnersmarkt.

Cirkel 4: de deining van golf 4 is voor slechts selecte groep weggelegd en daar kun je vaak bijna geen invloed op uitoefenen: ze komen bij jou. Bij deze groep horen de grote tijdschriften, de landelijke kranten, veel longlisten en shortlisten, landelijke recensenten, Janneke van Bol, interview Hebban/Cleeft/ Lood/ tv gidsen/ etcetera. Onbekende beginners hopen altijd dat ze tot deze cirkel doorstoten vooral omdat bekendere schrijvers hier instappen: dan lijkt de weg naar een bestseller zoveel gemakkelijker. Dat is deels waar, maar als dit boek niet gedragen wordt door cirkel 1-3 (lezers en kleine bloggers vinden het niks) stopt het hier ook voor die auteurs. Stoot je tot hier door dan mag je rekenen op een boekverkoop van 1.000 tot 10.000 boeken.

Cirkel 5: topje van de ijsberg: auteurs hebben doorgaans literair agent die tv optredens regelt en signeersessies bij grote evenementen (huishoudbeurs ed) en zorgt dat je bij DWDD zit en in de Linda staat. Als je dan ook goede lezerskritieken hebt, ga je de 10.000 wel voorbij.

Iedereen die een boek schijft denkt dat hij bij die 1% zit, maar dat is niet zo. Het is hard werken om naar die 500 te komen. Een goed debuut verkoopt 1.400 boeken hoorde ik laatst een uitgever zeggen. Dat lijkt mij voor de debutant met hoge aspiraties een mooi streven.

Meer weten over Nienke Pool? Kijk hier op haar weblog.