Maak je schrijfplan SMART

Tekst Yvette Hazebroek

 ‘Heb je weer iemand die aankomt met dat SMART-geleuter’, denk je misschien. Die reactie heb ik ook vaak, als ik deze management-uitspraak hoor. Maar de techniek is wel uitstekend toe te passen en hartstikke handig bij het opstellen van een schrijfplan. Want je wil toch dat jouw schrijfplan slaagt? Dan is het raadzaam om een strategie op papier te zetten. Want weet je wel precies wat je wil gaan doen? En hoe? Misschien niet je meest favoriete klusje, maar je zult zien dat het meteen inzicht biedt in jouw voornemens én handvatten geeft om het plan haalbaar te maken.

Specifiek

Zorg dat je helder hebt wat je precies wil doen. Wil je een heel manuscript afhebben? Of een kortverhaal schrijven? Of wil je misschien een blog gaan bijhouden, waarover dan? Zorg ervoor dat je plan zo specifiek mogelijk is. Beantwoord de volgende vragen: Wat wil ik bereiken? Waar ga ik dat doen? Wanneer ga ik dat doen? Welke elementen van dit plan zijn essentieel? Wat heb ik hiervoor nodig? Waarom wil ik dit bereiken?

Meetbaar

Het voordeel van schrijven is dat het altijd meetbaar is: je hebt altijd een product om te tonen. Het is observeerbaar. Mocht je nog een stapje verder willen gaan, kun je je alvast bedenken wat je gaat doen als het plan behaald is. Wat wil je met je manuscript/verhaal? Hoe pak je dat aan?

Acceptabel/Aantrekkelijk

Is jouw plan wel acceptabel? Dat wil zeggen: is het aantrekkelijk voor jou? Als het doel en de tijdlimiet die je jezelf hebt gesteld betekenen dat je naast werk en werken aan je verhaal helemaal geen tijd hebt voor andere dingen (lees: het huishouden, even Netflixen, vrienden of familie zien), dan is het plan misschien helemaal niet aantrekkelijk voor je. En als je niet enthousiast wordt van het vooruitzicht om je aan je plan te houden, is de kans klein dat je er daadwerkelijk aan gaat werken. Maak het plan acceptabel voor jou: beslis wat je ervoor wil opofferen, en wat niet.

Realistisch

Is het haalbaar wat je je hebt voorgenomen? Als je als doel hebt om in twee maanden een manuscript van honderdduizend woorden te schijven, kun je er bijna vanuit gaan dat het niet realistisch is. Een realistische doelstelling houdt rekening met de praktijk. Hoeveel tijd heb je echt om te schrijven? Welke factoren hebben hier invloed op? Wat heb je nodig om je doel te behalen dat je nu niet hebt, mis je bijvoorbeeld een stille plek om te schrijven? Bedenk hoe je met deze factoren omgaat.

Een te makkelijk doel is ook niet leuk. Probeer jezelf uit te dagen. Pas dan zal het je bevrediging opleveren. Een SMART-doel moet je zien als project, niet als taak. Stel eventueel kleinere, haalbare tussendoelen op.

Tijdgebonden

Of je plan haalbaar is, hangt af van de tijd die jezelf geeft. Als je geen deadline stelt, is de kans groot dat je er helemaal niet aan begint omdat je geen noodzaak voelt. Een te krappe deadline kan je afremmen omdat je toch al aanvoelt dat je het niet gaat halen. Bedenk: wanneer begin je met het doel, wanneer wil je dat het af is, wanneer is het doel bereikt? Een SMART-doel heeft een duidelijke begin- en einddatum.

Voorbeelden van een SMART-schrijfdoel

• Eind 2019 wil ik een eerste versie van mijn manuscript afhebben.
• Over vijf maanden heb ik vijf korte verhalen geschreven van elk tienduizend woorden.
• Over drie maanden heb ik een blog aangemaakt en ten minste vier blogposts gepubliceerd.

Waarom SMART?

Een doel SMART maken helpt om een idee concreet vorm te geven. We willen vaak van alles, maar vaak blijven ideeën vaag en vrijblijvend. Een SMART-doel is concreet en de kans dat er in de praktijk daadwerkelijk wat van terecht komt, is groter.

Natuurlijk valt en staat je schrijfplan met nóg een aspect, en dat is of je het plan een prioriteit maakt. Een plan kan leuk en handig zijn, maar als je er niets aan doet gebeurt er ook niets. Je zult tijd voor schrijven vrij moeten maken en ja, dat heeft consequenties voor andere dingen in je leven.

Auteurskader

Al zo lang ze zich kan herinneren, is Yvette Hazebroek (1989) met schrijven bezig. Ze volgde de studie journalistiek en tijdens en na haar studie schreef ze voor verschillende dagbladen en (muziek)tijdschriften en nu voor de fantasy-nieuwssite Modern Myths. Elk jaar in november sluit ze zich op om mee te doen met NaNoWriMo. Eén van haar NaNoWriMo-verhalen resulteerde in haar debuut 'Bay en de Piraenauten', een steampunk-roman die in 2018 verscheen bij Uitgeverij Macc.