Kantoortaal vermijden tijdens het schrijven

Het is een veelvoorkomende ergernis: kantoortaal. Zelfs wie niet de hele dag onder een systeemplafond achter een computer of desk zit, ontkomt er niet aan. Jan Kuitenbrouwer en Paulien Cornelisse schreven boeken vol over deze nationale ergernis. En toch blijft iedereen maar in de weer met termen die de nekharen van een neerlandicus recht overeind zetten. Hoe vermijd je die lelijke taal tijdens het schrijven?

Overbodige spatie: controleer bij twijfel

Zit je 's avonds bijvoorbeeld tv te kijken, dan komt er altijd wel een reclame voorbij met termen die tijdens een goedbedoelde brainstormsessie, pardon, creatieve vergadering in één of ander kantoor verzonnen zijn. Zo wordt er vrolijk over internet tv gerept, terwijl je het vermoeden hebt dat daar een koppelteken wel op zijn plaats zou zijn: internet-tv. Niet dat enkel mensen op kantoren hier debet aan zijn, ook in de horeca en detailhandel krijgt de spatiebalk veel onnodige tikken te verwerken: 'aanbiedingen folder', 'vier gangen keuze menu', 'baby zeep'. In het Nederlands schrijven we veel aan elkaar. Zoek het bij twijfel dus op. 

Herkomst van woorden opzoeken

Ook wanneer je een woord wilt gebruiken waarvan je niet zeker weet of de betekenis de lading dekt, is het ook goed om even het woordenboek erbij te pakken. Zo vallen in het bedrijfsleven vaak de termen synergie, doorcommuniceren, uitkristalliseren en vertaalslag, maar deze hype-woorden maken de boel vaak alleen maar ingewikkelder. Met dit soort taal was een boek van pakweg Michel van Egmond of Marcel van Roosmalen er niet leuker op geworden. 

Engelse termen: zoek een alternatief in je moerstaal

Het is makkelijk om klakkeloos Engelse termen over te nemen, maar meestal bestaat er een mooi vaderlands alternatief voor. Niets is lelijker dan werkwoorden waar volgens de Nederlandse grammatica een infinitief van wordt gemaakt: pitchen gaat dan nog wel, maar het wordt al erger bij performen en finetunen. Vervang ze door respectievelijk presenteren, uitvoeren en perfectioneren of afwerken en er kraait geen lezende haan naar. Het is enigszins te begrijpen dat er door internationale betrekkingen veel Engels wordt gebezigd, maar noodzakelijk is het allerminst. En door alternatieven te zoeken voorkom je jeuktermen als de 'getting-things-done-mentaliteit'. 

Het stukje lijkt onverwoestbaar, maar kun je écht weglaten

Stukjes zijn leuk om te schrijven, aan elkaar te lijmen of aan de hond te voeren, maar niet om de taal mee te verrijken. Een fervent gebruiker van het stukje is hygiëne-goeroe Rob Geus, die graag praat over een stukje verantwoordelijkheid, een stukje humor, een stukje persoonlijke hygiëne, en ga zo nog maar een stukje door. Maar het stukje kun je gewoon weglaten. Ook op kantoor, waar de stukjes welig tieren, met 'een stukje nee kunnen zeggen' als ultieme dieptepunt. Gewoon 'nee kunnen zeggen' is exact hetzelfde. Waar het stukje vandaan komt, én wanneer het weer weggaat: het zal altijd een stukje een mysterie blijven.