Afbeelding
Mark Angelo Sampan via Pexels
Mark Angelo Sampan via Pexels
Binnenkort mag ik poëzieworkshops geven aan leerlingen van een basisschool. En dus brak ik me het hoofd over de vraag hoe ik ervoor zou kunnen zorgen dat basischoolleerlingen poëzie interessant gaann vinden. Al snel kwam ik uit bij de rap: er is veel Nederlandse rap waar op basisscholen naar geluisterd wordt. Ik ben gelukkig lang niet de eerste die dit verzint, zodat ik op Google van alles kan vinden over de overeenkomsten tussen rap en poëzie. Maar als ik poëzieles wil geven, moet ik verdergaan en zelf een rap-gedicht maken. Hieronder het verslag, een DIY, over het maken van een rapgedicht.
Rap heeft net als poëzie een bepaald ritme, een metrum. Dit ritme is bij de rap dwingerder: door de beat moeten rappers soms woorden samen voegen of inkorten om in het metrum te blijven. Dichters kunnen kiezen of ze vasthouden aan het metrum of het doorbreken, en zijn daardoor wat vrijer.
Rijm is een andere overeenkomst. Veel rapteksten rijmen zodat je ze makkelijker kunt onthouden, luister maar eens naar de raptekst van Gers Pardoel Ik neem je mee, die zit vol eindrijm. Gedichten kunnen ook rijmen, rijmen is één van de oudste manieren van dichten. Omdat poëzie wel mag maar niet hoeft te rijmen, is de dichter ook hier vrijer dan de rapschrijver.
Of poëzie en rap inhoudelijk op elkaar lijken, is een open vraag. Er zijn mensen die vinden dat rap inhoudelijk overeenkomsten vertoont met (middeleeuwse) poëzie omdat beide reageren op gebeurtenissen uit het dagelijkse leven, anderen vinden dat te vergezocht. Maar of je de inhoud van rap en poëzie nu op elkaar vindt lijken of niet, vaak proberen ze allebei een verhaal te vertellen.
En de verschillen? Het taalgebruik, denk ik. Rappers gebruiken vaker straattaal, de taal in de poëzie is meer samengebald en daardoor gecompliceerder. Dit is echter geen verschil dat niet overbrugd kan worden en niet al overbrugd wordt. Ik zou daarom in navolging van de site Poëzie in Beweging willen gaan voor de term ‘rapgedicht’.
De rap Niet Omdat Het Moet van Lil Kleine laat nog een overeenkomst zien met poëzie: in het begin van de rap keert Lil Kleine dingen steeds weer om, zet je telkens op het andere been. Lees maar:
Als ik in slaap val
Slaap in mijn armen
Zij wachtte lang, maar
Ik wacht het langste
Ik kan je niet kwetsen
Want ik ben de ergste
Ja, Ik ben met je
Meisje, wat denk je
https://www.youtube.com/watch?v=JUmkNBigKBg
Nog een overeenkomst met poëzie: vergelijkingen. Kijk eens naar deze prachtige vergelijking van een wenkbrauw uit Coach Je Vriendin van Zoë-Jadha:
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde nike
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde nike
Coach je vriendin hoe loopt ze der bij, der wenkbrauw lijkt op een
omgekeerde nike
Coach je vriendin, ja
Coach je vriendin, ja ja
https://www.youtube.com/watch?v=qzNlUB7kYBc
Het is voor mij de eerste keer dat ik een rapgedicht maak, dus gebruik ik de handleiding op de site poézie-in-beweging.
Wat je nodig hebt is een ritme. Daarna zoek je een onderwerp dat je aanspreekt, vervolgens ga je associëren op het thema en je associaties noteren. Dit noteren doe je in drie kolommen, volgens de site kan dat in willekeurige volgorde. Heb je eenmaal drie kolommen met associaties op je onderwerp op papier, dan heb je een rapsjabloon. Volg daarna deze instructies:
Hoog in Amsterdam
lig ik naast jou, lief
en ik wijs je de maanAlleen jij kunt het zien
deze film van ooit
al kijkt de maan mee.
Het mist in dromenland
kom en geef me een hand
één ziet minder dan tweeKijk mijn moeder weer jong,
weet je nog dat ze zong
van de nacht, een gezicht
Zij zong tot het licht
kwam alsof zij wist van
dit donker, de misthoog in Amsterdam
lig ik naast jou, lief
en ik wijs je de maan.
hoog in Amsterdam
lig ik naast jou, lief
en je reikt naar de maan
Laat het me weten! Mail je rap naar info@greetjekruidhof.nl Ik ben benieuwd!
PS
De tekst van Niet Omdat Het Moet van Lil Kleine vind je hier.
De tekst van Coach Je Vriendin van Zoë-Jadha vind je hier.
Greetje Kruidhof (1971) is dichter en geeft workshops Gedichten Schrijven aan particulieren en bedrijven. Zij publiceert in Liter, Hans Kluger en Op Ruwe Planken en wacht in spanning dit najaar af: dan verschijnt haar eerste bundel bij uitgeverij Manuzio. Workshop bij Greetje volgen? Kijk eens op deze website.
Sommige schrijvers tikken moeiteloos heel wat woorden weg in korte tijd. Hoe doe je dat zelf?
Dit nummer niet missen? Neem vóór 15 november 23:59 u. een abonnement dan ontvang je dit nummer!
Kathy Mathys hoopt dat je van herschrijven gaat houden met haar handige tips.
Dit nummer niet missen? Neem vóór 15 november 23:59 u. een abonnement dan ontvang je dit nummer!
Anya Niewierra schreef geschiedenis: met 5 boeken op de bestsellerlijst. Wat is het geheim van de auteur van De camino?
Comments
Een aanvulling. Je tekst van
Een aanvulling. Je tekst van